Đại biểu Quốc hội thảo luận về Luật Báo chí (sửa đổi):

Tuần qua, trong chương trình kỳ họp thứ mười, Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận tại Tổ về dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi). Thông tin đáng chú ý là, nhiều đại biểu đề nghị bổ sung khung pháp lý cho mô hình “tập đoàn báo chí” hoặc “tổ hợp báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện” tại các trung tâm lớn như Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh.

Đề nghị giữ lại những thương hiệu báo chí lớn, có uy tín

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) phát biểu thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Thảo luận tại Tổ chiều 23-10, đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) đánh giá thời gian qua, báo chí cách mạng Việt Nam đã làm rất tốt, rất hiệu quả nhiệm vụ chính trị của mình. Báo chí cách mạng gắn với công cuộc giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; là một phương tiện thông tin rất quan trọng - mà quan trọng nhất là định hướng và dẫn dắt thông tin, là diễn đàn của nhân dân.

“

“Khi lấy ý kiến của nhân dân trong việc góp ý dự thảo các báo cáo chính trị, các văn kiện, báo chí góp phần tuyên truyền; nhiều đóng góp ý kiến của nhân dân là những thông tin rất quan trọng để chúng ta ban hành các chính sách, đường lối, các chiến lược phát triển. Trong đó, chúng ta xác định báo chí là vũ khí tư tưởng quan trọng của Đảng và Nhà nước, mà vũ khí càng nhiều, càng hiện đại, càng chuyên nghiệp càng tốt” - đại biểu Trần Hoàng Ngân bày tỏ.

Tán thành sửa toàn diện Luật Báo chí, vị đại biểu Đoàn thành phố Hồ Chí Minh ủng hộ Quốc hội sớm thông qua luật và sớm có hiệu lực, kèm theo đó là các nghị định, thông tư hướng dẫn cụ thể để khi Quốc hội bấm nút thông qua là luật có thể đi vào cuộc sống, bởi trong luật có rất nhiều điều giao cho Chính phủ quy định chi tiết.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị quy định rõ hơn về các cơ quan báo chí. Cụ thể, tại khoản 6, Điều 16 quy định: "Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt".

Đại biểu Trần Hoàng Ngân kiến nghị bổ sung quy định về điều kiện thành lập các cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện vì đây là loại hình báo chí thế giới khá phổ biến. “Cụ thể như tại Thủ đô Hà Nội hay thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh khác, nếu như thỏa mãn các điều kiện thì đều có thể được thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện. Đồng thời, đề nghị giữ những thương hiệu báo chí lớn, có uy tín với bạn đọc" - đại biểu Trần Hoàng Ngân kiến nghị.

Đại biểu Quốc hội Phan Thị Thanh Phương (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) phát biểu thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Từ thực tiễn hơn 50 năm phát triển báo chí sau ngày đất nước thống nhất, đại biểu Quốc hội Phan Thị Thanh Phương (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, cần có quy định riêng về mô hình “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” hoặc “cơ quan báo chí đặc thù”.

Đại biểu Quốc hội Phan Thị Thanh Phương dẫn chứng nhiều tờ báo ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh dù thuộc cấp quản lý địa phương nhưng đã vươn tầm thương hiệu quốc gia, có uy tín và sức lan tỏa lớn. Không chỉ làm tốt nhiệm vụ thông tin, nhiều cơ quan còn tổ chức hiệu quả các hoạt động xã hội, từ thiện, tạo dấu ấn sâu sắc trong cộng đồng.

Đại biểu Phan Thị Thanh Phương nhấn mạnh, nếu chỉ sáp nhập cơ học mà không tính đến thương hiệu, lịch sử và khả năng tự chủ tài chính của các tờ báo này, sẽ vô tình làm mất đi những giá trị quý báu và ảnh hưởng đến hiệu quả thông tin xã hội. Từ đó, đại biểu kiến nghị quy định rõ tiêu chí xác định cơ quan báo chí đặc thù, bao gồm: Có thời gian hoạt động tối thiểu 20 - 30 năm; tuân thủ tôn chỉ, mục đích, pháp luật và định hướng chính trị của Đảng; có năng lực tự chủ tài chính; có uy tín, tầm ảnh hưởng xã hội trong nước hoặc quốc tế.

Cơ quan chủ quản như Thành ủy hoặc UBND thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh sẽ chịu trách nhiệm định hướng chính trị, song cho phép cơ quan báo chí hoạt động độc lập về nghiệp vụ và tài chính, dưới sự giám sát của cơ quan quản lý báo chí Trung ương.

Theo đại biểu Phan Thị Thanh Phương, cùng với quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ, cần sớm có khung pháp lý cho mô hình “tập đoàn báo chí” hoặc “tổ hợp báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện”. Mô hình này cho phép liên kết chiến lược giữa các cơ quan báo chí để chia sẻ hạ tầng, dữ liệu và nguồn lực sáng tạo nội dung, phù hợp với xu hướng phát triển hiện đại.

“

“Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh có đủ năng lực và đội ngũ để trở thành trung tâm báo chí - truyền thông của khu vực phía Bắc và phía Nam”, đại biểu Phan Thị Thanh Phương nói. Do đó, đại biểu kiến nghị Quốc hội nghiên cứu cơ chế đặc thù cho hai thành phố lớn này, cho phép thí điểm mô hình tổ hợp báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Đóng góp ý kiến hoàn thiện quy định về mô hình cơ quan báo chí, đại biểu Hoàng Đức Thắng (Đoàn Quảng Trị) đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc, bổ sung quy định riêng về mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, tương tự như các loại hình báo chí hiện có, đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết về tổ chức và hoạt động của mô hình này.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (Đoàn Quảng Trị) phát biểu thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Theo đại biểu, đây là mô hình mới, lần đầu tiên được áp dụng tại Việt Nam, đòi hỏi khung pháp lý rõ ràng để xác định vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ chế hoạt động, nguồn lực và trách nhiệm quản lý. Việc quy định riêng trong Luật sẽ tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng thời bảo đảm tính linh hoạt khi giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết, phù hợp với thực tiễn phát triển nhanh của truyền thông đa nền tảng.

Bên cạnh đó, cần bổ sung quy định về tỷ lệ hợp lý đối với nội dung đấu tranh chống tiêu cực, ngoài tôn chỉ nhằm bảo đảm định hướng thông tin, giữ vững mục tiêu tuyên truyền, tránh khuynh hướng thương mại hóa, giật gân hoặc khai thác quá mức vấn đề tiêu cực. Quy định này vừa khẳng định vai trò giám sát xã hội của báo chí, vừa tăng cường trách nhiệm xã hội và quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trong giai đoạn hiện nay.

Tạo điều kiện cho cơ quan báo chí có thêm nguồn thu

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Đoàn Quảng Trị) phát biểu thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Quan tâm đến quy định về kinh tế báo chí, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Đoàn Quảng Trị) cho biết, dự thảo Luật đã bổ sung và hoàn thiện một số quy định nhằm tạo điều kiện cho cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tháo gỡ khó khăn trong hoạt động, như: Được Nhà nước hỗ trợ đầu tư, tài chính; mở rộng nguồn thu của cơ quan báo chí; quy định về liên kết, hợp tác… quy định về quảng cáo.

Tuy nhiên, các quy định còn chung chung; còn thiếu quy định cụ thể liên quan đến đầu tư công và cơ chế tự chủ (khoản 3 Điều 10). Trong đó, cần có hướng dẫn cụ thể để tránh lợi dụng hoặc thương mại hóa báo chí như quy định nguồn thu từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ, liên kết của cơ quan báo chí, các đơn vị trực thuộc cơ quan báo chí thu từ cung cấp dịch vụ sự nghiệp công do cơ quan có thẩm quyền giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu.

Đồng thời, cần nghiên cứu, bổ sung quy định liên quan đến việc liên kết với các nền tảng xuyên biên giới có khả năng mang lại nguồn thu lớn; bổ sung quy định về phạm vi được liên kết để bảo đảm bản quyền và tính độc lập của báo chí. Trên cơ sở đó giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này để bảo đảm khả thi khi triển khai thực hiện.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Phòng) phát biểu thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

Thảo luận về cơ chế tự chủ, khái niệm kinh tế báo chí, các đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn và Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Phòng) cho rằng, cần định nghĩa rõ "kinh tế báo chí" và cơ chế hỗ trợ từ Nhà nước. Trong đó, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn chỉ rõ dự thảo luật không đề cập tới khái niệm "kinh tế báo chí", dù trong Quyết định 362 của Thủ tướng Phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 đã nêu vấn đề này. Theo Đại biểu, luật chỉ đang thừa nhận "hoạt động kinh tế của báo chí", việc thiếu định nghĩa pháp lý rõ ràng sẽ khiến cơ chế tự chủ không "thực chất".

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cũng cho rằng, khái niệm "kinh tế báo chí" còn chung chung, kiến nghị nghiên cứu cơ chế "Quỹ phát triển báo chí" (tham khảo mô hình của Pháp) để hỗ trợ các cơ quan báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, phục vụ vùng sâu, vùng xa và hỗ trợ chuyển đổi số.

Bổ sung ý kiến về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu cơ chế hỗ trợ từ nguồn ngân sách nhà nước, đặc biệt là từ nguồn vốn "đầu tư công" để các cơ quan báo chí nâng cấp cơ sở vật chất, hạ tầng. Tuy nhiên, cần rà soát kỹ để tránh xung đột với Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách.

Đại biểu Đỗ Tiến Sỹ (Đoàn Hưng Yên) phát biểu thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

Trước xu thế chuyển đổi số, đại biểu Đỗ Tiến Sỹ (Đoàn Hưng Yên) đề nghị cần làm rõ hơn các khái niệm mới, hoặc mạnh dạn bổ sung loại hình báo chí thứ năm là "báo chí đa phương tiện, đa nền tảng" để phản ánh đúng thực tế báo điện tử hiện nay đã tích hợp cả âm thanh (podcast) và video (livestream).

Trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Báo chí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban thống nhất với việc bổ sung các quy định về “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện”.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh phát biểu. Ảnh: Quochoi.vn

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, ngoài 6 cơ quan báo chí được xác định theo Quyết định 362 năm 2019 của Thủ tướng về phê duyệt quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, với nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”, cơ quan thẩm tra ủng hộ các quy định nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tăng thêm nguồn lực tài chính để bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động như dự thảo Luật.

Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, làm rõ hơn khái niệm “kinh tế báo chí” và các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí.

Đại biểu Bùi Hoài Sơn (Đoàn Hà Nội) cho rằng, một trong những xu hướng lớn hiện nay là phân cấp, phân quyền và tinh gọn bộ máy. Dự thảo Luật đã quy định UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm quản lý nhà nước đối với báo chí địa phương, song cần làm rõ hơn thẩm quyền và trách nhiệm phối hợp của UBND tỉnh trong quản lý văn phòng đại diện, phóng viên thường trú của báo chí trung ương.

Cùng với đó, cần nghiên cứu mở rộng quyền cho địa phương trong việc cấp phép một số ấn phẩm, phụ trương, chuyên mục; đồng thời tăng cường trách nhiệm kiểm tra, giám sát hoạt động báo chí tại địa phương. “Việc này sẽ giúp báo chí gắn với đời sống dân sinh, phản ánh đúng thực tiễn, đồng thời giảm tải cho cơ quan quản lý trung ương”, đại biểu kiến nghị... Ngoài ra, đại biểu Bùi Hoài Sơn cho rằng, dự án luật không chỉ tạo khung pháp lý cho hoạt động báo chí, mà còn mở đường cho báo chí phát triển như một ngành công nghiệp văn hóa hiện đại...

Nguồn: https://hanoimoi.vn/dai-bieu-quoc-hoi-thao-luan-ve-luat-bao-chi-sua-doi-bo-sung-khung-phap-ly-cho-mo-hinh-to-hop-bao-chi-truyen-thong-chu-luc-da-phuong-tien-tai-ha-noi-va-tp-ho-chi-minh-721092.html