Sự tận tụy, trách nhiệm này không chỉ góp phần thu hẹp khoảng cách số cho những địa chỉ đội quân này đi đến mà còn khẳng định tư duy sáng tạo, tinh thần dấn thân của đội ngũ trí thức trẻ đối với các vấn đề thực tiễn cấp thiết của cộng đồng.
Tái sinh công nghệ, lan tỏa tri thức
Tiền thân của đội “Máy tính cũ-Tri thức mới” xuất phát từ chính những trăn trở trong phong trào tình nguyện giai đoạn 2008-2009. Thạc sĩ Phan Đình Duy, giảng viên Khoa Kỹ thuật Máy tính, một trong những người đặt nền móng cho đội nhớ lại: Thời điểm ấy, công tác phổ cập tin học tại các vùng sâu, vùng xa gặp rào cản lớn về hạ tầng thiết bị. Nhận thấy việc giảng dạy lý thuyết mà thiếu công cụ thực hành sẽ kém hiệu quả, những thành viên sáng lập đã nảy ra sáng kiến vận động nguồn máy tính cũ, sửa chữa để phục vụ giảng dạy và trao tặng lại cho địa phương.
Từ một nhóm nhỏ với cơ cấu đơn sơ, hoạt động trong điều kiện thiếu thốn, đến nay mô hình đã phát triển thành một tổ chức quy mô với khoảng 50 thành viên thường trực, tập hợp những sinh viên đến từ nhiều trường đại học trên địa bàn.
Giá trị cốt lõi của “Máy tính cũ-Tri thức mới” nằm ở quy trình mang tính chuyên môn cao và tư duy kinh tế tuần hoàn. Những thiết bị, linh kiện cũ từ các doanh nghiệp, cá nhân hảo tâm thay vì trở thành rác thải điện tử, đã được thu gom về “công xưởng” của đội. Tại đây, quy trình sàng lọc, kiểm tra, sửa chữa và lắp ráp được thực hiện nghiêm ngặt. Những chiếc máy tính sau khi được cài đặt, kiểm tra kỹ lưỡng, đã lột xác hoàn toàn để sẵn sàng cho một sứ mệnh mới.
Bên cạnh đó, khi các linh kiện cũ không thể hoạt động được, cần thay mới, các bạn sinh viên tìm đến những chợ ve chai, vựa phế liệu để mua các linh kiện điện tử theo ký với giá rẻ khoảng 20.000 đồng-30.000 đồng để mang về sàng lọc, tận dụng từng bo mạch còn khả năng hoạt động.
![ndo_br_36c07bc843b5cceb95a43.jpg](https://cdn.nhandan.vn/images/09f4e5b7ce0704759a099e2cbf367cfc96c2a3533eed95eaa4543b24412a86b4ac377a4140019046666a521a2c211083bf36f926768e7603544b43e726647124/ndo_br_36c07bc843b5cceb95a43.jpg "Từ một nhóm nhỏ, tự phát, đội "Máy tính cũ-Tri thức mới" nay đã có hàng chục thành viên tâm huyết, trách nhiệm cùng tham gia dự án này.")
Đây là một mô hình kinh tế tuần hoàn thu nhỏ mang ý nghĩa xã hội sâu sắc khi giải quyết trực tiếp vấn đề rác thải công nghệ, kéo dài vòng đời thiết bị. Quan trọng hơn, nó tạo ra cơ hội tiếp cận tri thức bình đẳng cho các đối tượng yếu thế. Những bộ máy tính với cấu hình có thể không còn phù hợp với các tác vụ đồ họa nặng nề tại thành phố, nhưng lại là cả một gia tài tri thức, đủ sức phục vụ nhu cầu học tập văn phòng, tra cứu thông tin cho học sinh khó khăn, hay hỗ trợ công tác quản lý hành chính tại các xã vùng sâu, Thạc sĩ Phan Đình Duy nhấn mạnh.
Dù hoạt động trao tặng diễn ra rải rác xuyên suốt cả năm, nhưng cao điểm tập trung mạnh mẽ nhất vẫn là hai chiến dịch lớn: Xuân tình nguyện và Mùa hè xanh. Chỉ tính riêng từ tháng 10/2024 đến nay, đội đã trao tặng thành công gần 200 bộ máy tính.
Tuy nhiên, hành trình thiện nguyện này cũng đối mặt với không ít thách thức, đặc biệt là khâu vận chuyển và sự mất cân đối cung, cầu. Việc vận chuyển thiết bị điện tử đi xa tiềm ẩn nhiều rủi ro hỏng hóc, buộc các thành viên phải luôn trong tâm thế sẵn sàng khắc phục sự cố kỹ thuật ngay tại địa phương và đối tượng thụ hưởng. Bên cạnh đó, nhu cầu từ các đội hình tình nguyện luôn rất lớn trong khi nguồn linh kiện đầu vào còn hạn hẹp, khiến nhiều dự định hỗ trợ chưa thể triển khai như kế hoạch.
Rèn luyện bản lĩnh, hun đúc tinh thần cống hiến
Minh chứng cho hiệu quả thực tiễn này là phản hồi tích cực từ các địa phương, cơ sở thụ hưởng. Trong chiến dịch Mùa hè xanh năm 2025 của trường, 5 bộ máy vi tính đã được trao tặng cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã Đồng Khởi, tỉnh Vĩnh Long.
Đánh giá về hoạt động này, bà Phan Mỹ Thanh Tuyền, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã Đồng Khởi khẳng định: “Đây là sự hỗ trợ hết sức thiết thực, góp phần cải thiện điều kiện làm việc của cán bộ, công chức và nâng cao khả năng phục vụ nhân dân”.
Không chỉ kiến tạo giá trị cho cộng đồng, “Máy tính cũ-Tri thức mới” còn là môi trường rèn luyện lý tưởng cho sinh viên, những kỹ sư công nghệ tương lai. Quá trình tham gia đội hình giúp các bạn trẻ không chỉ củng cố kỹ năng chuyên môn mà còn hoàn thiện các kỹ năng mềm về quản lý, tổ chức và làm việc nhóm.
Bạn Lê Đức Nhân, đội trưởng đương nhiệm của đội chia sẻ, niềm hạnh phúc của người dân khi nhận máy chính là động lực lớn nhất để các thành viên gắn bó với phong trào. Tinh thần đoàn kết, sẻ chia trong tập thể đã tạo nên sức sống bền bỉ cho mô hình suốt gần hai thập kỷ qua.
Hơn thế nữa, tính nhân văn của mô hình này đã tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ. Từ một đội hình cấp trường, mô hình đã được nhân rộng lên cấp Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời truyền cảm hứng để nhiều đơn vị xây dựng các đội hình tương tự. Thành công của mô hình này còn nằm ở khả năng kết nối và huy động nguồn lực xã hội.
Đội đã xây dựng được một mạng lưới đối tác bền vững với các doanh nghiệp và cựu sinh viên. Ngoài ra, các thành viên không chỉ dừng lại ở việc trao máy, họ còn tổ chức các sân chơi công nghệ, các ngày hội trải nghiệm cho thiếu nhi, lồng ghép vào đó những bài học về công nghệ thông tin qua các hoạt động ngoài trời.
Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công cuộc chuyển đổi số quốc gia, việc tận dụng nguồn lực xã hội hóa để trang bị hạ tầng số cho vùng khó khăn là một hướng đi đúng đắn và thiết thực. Không chỉ gắn chuyên môn đào tạo với thực tiễn xã hội, lấy tri thức làm nền tảng cho hoạt động thiện nguyện, những chiếc máy tính được hồi sinh ấy còn mang theo cả trái tim nóng và khát vọng cống hiến của tuổi trẻ, góp phần xây dựng một xã hội học tập, văn minh và nghĩa tình.
Nguồn: https://nhandan.vn/gan-tri-thuc-voi-phung-su-cong-dong-trong-thoi-ky-chuyen-doi-so-post930153.html
Bình luận (0)