Những năm gần đây, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam ngày càng hướng tới xây dựng các sản phẩm theo tiêu chuẩn OCOP. Tính đến tháng 7/2025, cả nước đã có hơn 17.000 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, của gần 9.200 chủ thể OCOP. Trong đó có 126 sản phẩm được công nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia.
Đến nay, nhiều sản phẩm OCOP đã đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm; có mẫu mã, bao bì đa dạng và thân thiện với môi trường, phù hợp yêu cầu của thị trường.
Tuy nhiên, việc phát triển sản phẩm OCOP vẫn còn nhiều điểm hạn chế bởi khả năng ứng dụng công nghệ thông tin còn chưa phổ biến, thiếu nhân lực có trình độ chuyên môn, chưa nắm bắt rõ quy trình, quy định để giao dịch trên sàn thương mại điện tử… Thực tế cho thấy, số lượng doanh nghiệp, hợp tác xã Việt Nam sử dụng các nền tảng thương mại điện tử để xúc tiến xuất khẩu vẫn chưa cao.
Tại hội nghị "Ứng dụng chuyển đổi số trong phát triển các sản phẩm OCOP xuất khẩu" sáng ngày 1/8 tại Hà Nội. đại diện cơ quan quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp đã chia sẻ những rào cản, thách thức khiến các doanh nghiệp, HTX, chủ thể OCOP Việt Nam vẫn chưa mạnh dạn ứng dụng thương mại điện tử và xuất khẩu số để phát triển.
Ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, rào cản lớn nhất là thiếu nguồn lực, đặc biệt là tài lực và nhân lực. Do thiếu kinh phí, các doanh nghiệp nhỏ khó có điều kiện thuê chuyên gia am hiểu về xúc tiến xuất khẩu số, dẫn đến việc vận hành kém hiệu quả.
Khi vượt qua được rào cản về nguồn lực, doanh nghiệp tiếp tục đối mặt với thiếu thông tin thị trường sở tại, không biết tìm kiếm thông tin ở đâu và từ ai.
Một rào cản khác là khó khăn trong tổ chức và quản lý chuỗi cung ứng, do kinh doanh thương mại điện tử đòi hỏi tối ưu hóa nhiều khâu từ logistics, kho vận đến vận chuyển.
Ngoài ra, doanh nghiệp còn phải đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường xuất khẩu, từ vệ sinh an toàn thực phẩm, chất lượng, đến nhãn mác, ngôn ngữ và văn hóa tiêu dùng bản địa.
Nói thêm về rào cản năng lực, ông Phương Đình Anh - Phó Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nhìn nhận, nhiều chủ thể OCOP có xuất phát điểm thấp, chỉ học hết lớp 4, lớp 5, làm sản phẩm dựa trên kinh nghiệm gia truyền. Khi được khuyến nghị thay đổi quy trình sản xuất hay bao bì để nâng cao giá trị sản phẩm, họ gặp nhiều khó khăn do đã quen lối làm cũ. Vì vậy, họ cần được đào tạo, tập huấn và “cầm tay chỉ việc”.
Thứ hai là tâm lý e ngại, thiếu tự tin. Nhiều người cho rằng mình không đủ khả năng để tham gia sân chơi số, chưa bắt đầu đã nghĩ mình không thể làm được.
Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Biên - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Xúc tiến thương mại NBT Holdings nhìn nhận, rào cản không hẳn do thiếu năng lực, mà do thiếu mục tiêu rõ ràng và thiếu hành động cụ thể. Doanh nghiệp Việt Nam còn tiếp cận thương mại điện tử B2B khá ít, thiếu sự chuẩn bị bài bản so với doanh nghiệp Trung Quốc – những đơn vị đã có chiến lược xuất khẩu rõ ràng và chủ động hỗ trợ đối tác đạt tiêu chuẩn.
Ông nhấn mạnh, muốn xuất khẩu thành công, doanh nghiệp Việt phải xác định đúng thị trường và hành động quyết liệt, thay vì để cơ hội rơi vào tay người khác.
Chia sẻ kinh nghiệm thực tế khi xuất khẩu trực tuyến, bà Võ Hoàng Vân - Nhà sáng lập kiêm Giám đốc Công ty TNHH V.KAUS cho biết, khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng vốn số tiền vay 4 triệu đồng, không có nền tảng kinh doanh và từng mất trắng gần 1,5 tỷ đồng trong đơn hàng xuất khẩu đầu tiên, bà đã vượt qua khủng hoảng để xây dựng doanh nghiệp có doanh thu triệu đô.
Theo bà Vân, trung thực là bài học "xương máu" được đúc kết sau thất bại. Cần xây dựng niềm tin tuyệt đối với đối tác bằng sự minh bạch và thật tâm. Khi khách hàng tin tưởng, họ không chỉ quay lại mà còn giới thiệu thêm khách hàng mới và trở thành đối tác lâu dài.
Cần chăm sóc khách hàng "như người yêu" bởi sự tận tâm sẽ biến khách hàng thành đối tác trung thành, thậm chí cùng hợp tác trong các thương vụ kinh doanh khác.
Đặc biệt, doanh nghiệp cần tìm hiểu thị trường trước, yêu sản phẩm sau, tránh "say mê" sản phẩm của mình mà quên đi thị trường.
Với nền tảng thương mại điện tử, doanh nghiệp cần chủ động khai thác tối đa các tính năng như gian hàng được xác thực (Verify) để tăng uy tín, quảng cáo, tối ưu hình ảnh sản phẩm. Tích cực tham gia các chương trình hỗ trợ của các bộ, ngành để được đào tạo chuyên sâu và nâng cao uy tín thương hiệu. Đồng thời nghiêm túc ứng dụng AI vào vận hành để tiết kiệm thời gian và nguồn lực.
Bà Lương Ngân - Giảng viên cao cấp tại Đại học Nam Luân Đôn (Vương quốc Anh), chuyên gia về marketing, truyền thông và thương hiệu khuyến nghị, khi bán hàng và sử dụng công nghệ số để bán hàng, điều quan trọng là phải gắn dữ liệu với cảm xúc.
"Với OCOP, chúng ta đã có câu chuyện, chúng ta bán giá trị, văn hóa, và niềm tự hào về người Việt. Vậy cách chúng ta kể chuyện, thể hiện cảm xúc, con người thật, sản phẩm thật qua công nghệ số và các kênh truyền thông như thế nào? Chúng ta phải đưa được cảm xúc vào trong đó", bà Ngân nêu.
Khi hướng đến các thị trường khó tính như châu Âu hay Anh, sự chuyên nghiệp phải được thể hiện ngay từ những chi tiết nhỏ nhất như phông chữ, lỗi chính tả. Những lỗi nhỏ này sẽ khiến người tiêu dùng cảm thấy chúng ta thiếu chuyên nghiệp và cách làm thương hiệu không nhất quán.
Theo bà Ngân, bản sắc riêng biệt của OCOP chính là vũ khí mạnh nhất. Người tiêu dùng châu Âu rất trân trọng những câu chuyện thật đằng sau sản phẩm: câu chuyện người nông dân, quy trình thủ công, hay cách sản phẩm thay đổi sinh kế cho cộng đồng. Đây là những yếu tố có sức lay động lớn và tạo ra sự kết nối sâu sắc.
Một thách thức của số hóa là vấn đề bền vững. Do đó, doanh nghiệp cần xây dựng một chiến lược số hóa toàn diện nhưng vẫn bảo đảm được tính bền vững trong cách tiếp cận.
"OCOP sẽ là cầu nối đưa văn hóa và giá trị Việt Nam đến với thế giới. Nếu làm đúng hướng, thấu hiểu người tiêu dùng và chuyên nghiệp hóa, sản phẩm OCOP có triển vọng rất lớn tại các thị trường khó tính như Anh và châu Âu", chuyên gia bày tỏ.
Nguồn: https://doanhnghiepvn.vn/chuyen-doi-so/kinh-te-so/giai-bai-toan-xuat-khau-san-pham-ocop-bang-cong-nghe-so/20250801032720040
Bình luận (0)