Hải quan tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm trong nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng

Thời gian gần đây, cơ quan Hải quan phát hiện nhiều doanh nghiệp lợi dụng chính sách nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng để hợp thức hóa hồ sơ, đưa hàng về bán thương mại nhằm thu lợi bất chính. Thực trạng này không chỉ ảnh hưởng môi trường kinh doanh mà còn gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước.

Theo thông tin từ Cục Hải quan, ngày 19/4/2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 18/2019/QĐ-TTg quy định về nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng. Quy định nêu rõ chỉ cho phép nhập khẩu máy móc cũ phục vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, bảo đảm chất lượng công nghệ và hạn chế nguy cơ đưa thiết bị lạc hậu vào Việt Nam.

Hải Quan sẽ kiểm soát chặt chẽ hoạt động nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng. Ảnh Internet

Triển khai quyết định này, Cục Hải quan đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn các chi cục về hồ sơ, trình tự, thủ tục kiểm tra từ khâu tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ, kiểm tra thực tế hàng hóa, đưa hàng về bảo quản đến việc thu thập thông tin, đánh giá rủi ro. Mục tiêu hướng đến là tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nhưng vẫn kiểm soát chặt chẽ hoạt động nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng.

Tuy nhiên, bước sang năm 2025, qua nắm bắt tình hình địa bàn, cơ quan Hải quan nhận thấy hoạt động nhập khẩu nhóm hàng này tiềm ẩn nhiều rủi ro. Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã kiểm tra, xác minh một số doanh nghiệp và phát hiện nhiều hành vi vi phạm nghiêm trọng.

Nhiều doanh nghiệp không có nhà xưởng, không sản xuất nhưng vẫn khai gian mục đích sử dụng trên tờ khai; lập văn bản cam kết không đúng sự thật; thậm chí tạo dựng hợp đồng ủy thác nhập khẩu khống để được thông quan. Sau khi hàng hóa vào nội địa, các đơn vị này bán thương mại nhằm thu lợi bất chính.

Kết quả điều tra cho thấy, một doanh nghiệp trong giai đoạn 2021–2025 đã mở 19 tờ khai nhập khẩu 325 máy móc cũ với trị giá khai báo hơn 18 tỷ đồng. Sau thông quan, 235 máy được bán lại cho 140 doanh nghiệp với tổng trị giá hơn 23 tỷ đồng, mang về khoản lợi bất chính hơn 8 tỷ đồng. Một doanh nghiệp khác trong năm 2025 mở ba tờ khai nhập khẩu 48 máy móc trị giá 4,4 tỷ đồng và sau đó bán lại cho 13 doanh nghiệp, thu lợi gần 600 triệu đồng.

Trước dấu hiệu tội phạm, Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã phối hợp Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (Vụ 3) để xử lý theo quy định. Đến nay, cơ quan Hải quan đã ban hành hai quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội Buôn lậu theo Điều 188 Bộ luật Hình sự 2015 đối với hai doanh nghiệp trên.

Những vụ việc này cho thấy sự lợi dụng chính sách nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng ngày càng tinh vi, làm sai lệch mục tiêu của Nhà nước. Việc nhập khẩu máy móc không đúng mục đích không chỉ gây thất thu ngân sách, tạo cạnh tranh không lành mạnh mà còn tiềm ẩn nguy cơ đưa thiết bị lạc hậu, tiêu hao năng lượng vào Việt Nam, đe dọa môi trường và làm tăng rủi ro biến Việt Nam thành nơi tiêu thụ máy móc thải loại.

Trong thời gian tới, để ngăn chặn tình trạng nêu trên, Cục Hải quan cho biết sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tăng cường kiểm tra, giám sát, thu thập thông tin và đánh giá rủi ro ở tất cả các khâu. Công tác kiểm tra hồ sơ, kiểm tra thực tế hàng hóa, quản lý hàng đưa về bảo quản, thông quan và kiểm tra sau thông quan sẽ được siết chặt hơn, đặc biệt đối với doanh nghiệp nhập khẩu máy móc, thiết bị và dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/hai-quan-tang-cuong-kiem-tra-xu-ly-vi-pham-trong-nhap-khau-may-moc-da-qua-su-dung-10398000.html