Hướng đến một nền Nông nghiệp và Môi trường vì con người

Định hướng phát triển ngành Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam đến năm 2045 theo tư tưởng của Tổng Bí thư Tô Lâm là 'Vì con người, vì tương lai bền vững'.

Ngay sau khi được Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tín nhiệm bầu làm Tổng Bí thư, đồng chí Tô Lâm đã nhiều lần nhấn mạnh: Phát triển kinh tế phải gắn liền với bảo vệ môi trường, lấy con người là trung tâm, nông nghiệp là nền tảng, nông thôn là không gian phát triển, nông dân là chủ thể của quá trình đổi mới.

Phát triển kinh tế phải gắn liền với bảo vệ môi trường, lấy con người là trung tâm, nông nghiệp là nền tảng, nông thôn là không gian phát triển, nông dân là chủ thể của quá trình đổi mới. Ảnh: Khương Trung.

Tư tưởng ấy không chỉ thể hiện tầm nhìn chiến lược của người đứng đầu Đảng mà còn mở ra định hướng rõ ràng cho lĩnh vực có ý nghĩa sống còn với đất nước: Nông nghiệp và Môi trường.

Trong các buổi làm việc với lãnh đạo Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Tổng Bí thư Tô Lâm luôn nhấn mạnh mối quan hệ hữu cơ giữa phát triển kinh tế - xã hội với gìn giữ môi trường sinh thái. Ông cho rằng, nếu phát triển không bền vững, để môi trường bị tàn phá thì mọi thành quả kinh tế cũng sẽ bị xóa bỏ. Đồng thời, cần quán triệt và nhận thức đầy đủ vai trò, tầm quan trọng của nông nghiệp trong phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, theo đúng tinh thần: “Nông nghiệp là lợi thế quốc gia, là trụ đỡ của nền kinh tế.”

Tổng Bí thư khẳng định, nông dân luôn là lực lượng chiến lược của dân tộc - những người làm ra lương thực, bảo tồn văn hóa và là nền tảng của khối đại đoàn kết toàn dân. Nghị quyết số 19-NQ/TW của Trung ương đã xác định rõ: “Nông nghiệp là lợi thế quốc gia, là trụ đỡ của nền kinh tế.” Dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, nông nghiệp vẫn đạt kết quả tích cực, là điểm tựa vững chắc cho những bước phát triển đột phá của đất nước.

Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với sứ mệnh lịch sử hiện thực hóa hai mục tiêu 100 năm của dân tộc. Mục tiêu tăng trưởng liên tục hai con số đặt ra nhiều thách thức, đòi hỏi nỗ lực phi thường, hành động chính xác và đồng bộ trên từng bước đi. Bộ Chính trị hiện đang chỉ đạo sơ kết, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết 19-NQ/TW, để có những quyết sách phù hợp, tiếp tục phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong thời gian tới.

Để nông nghiệp bứt phá, nông thôn giàu đẹp, nông dân hạnh phúc, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh phải đặt người nông dân ở vị trí trung tâm. Mỗi người nông dân không chỉ là người lính tiên phong trên mặt trận an ninh lương thực, mà còn là “doanh nhân của đồng đất”, là “kỹ sư sinh thái” bảo vệ đất, nước, rừng và biển.

Song song với đó, bảo vệ nghiêm tài nguyên thiên nhiên, môi trường sinh thái là yêu cầu không thể tách rời, đặc biệt tại các địa phương có cả rừng và biển. Phát triển phải bền vững, hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường cho thế hệ hôm nay và mai sau. Đó chính là con đường để Việt Nam vừa bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, vừa đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu.

Những chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm cho thấy tầm nhìn phát triển nhất quán của Đảng ta trong giai đoạn mới: Việt Nam phấn đấu trở thành quốc gia có nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp sinh thái và xã hội phát triển bền vững.

80 năm đồng hành phát triển đất nước

Trải qua tám thập kỷ xây dựng và trưởng thành, ngành Nông nghiệp và Môi trường luôn giữ vị trí đặc biệt trong tiến trình phát triển quốc gia. Từ những ngày đầu gian khó đến thời kỳ hội nhập, dấu ấn của ngành gắn liền với từng bước đi của nền kinh tế Việt Nam, từ hạt lúa, giọt nước đến rừng xanh, biển bạc.

Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì buổi làm việc với Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ về tình hình triển khai thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW và Nghị quyết số 06-NQ/TW hôm 17/9/2025. Ảnh: TTXVN.

Suốt 80 năm qua, đội ngũ nhiều thế hệ không chỉ làm nhiệm vụ quản lý sản xuất mà còn gánh trọng trách bảo đảm sự hài hòa giữa phát triển và bảo tồn. Khi kinh tế tăng trưởng, nhu cầu tài nguyên lớn hơn, môi trường chịu nhiều áp lực, ngành đã chuyển mình mạnh mẽ, gắn mục tiêu tăng trưởng với bảo vệ hệ sinh thái, nguồn nước, đất, rừng và biển.

Việc kết hợp quản lý nông nghiệp và môi trường trong cùng một cơ cấu thống nhất không chỉ mang ý nghĩa hành chính, mà còn là bước đi chiến lược, thể hiện tầm nhìn phát triển bền vững. Trong đó, nông nghiệp được nhìn nhận hài hòa với tự nhiên, tận dụng lợi thế sinh thái, giảm phát thải, bảo vệ đa dạng sinh học, thích ứng với biến đổi khí hậu mà Việt Nam đang hướng tới.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng là một trong những cơ quan tiên phong thực hiện các cam kết quốc tế về phát triển bền vững, giảm phát thải và bảo vệ môi trường. Hướng đi này không chỉ khẳng định trách nhiệm của Việt Nam với cộng đồng quốc tế, mà còn là con đường hội nhập sâu rộng, phát triển dài lâu và nhân văn.

Tám mươi năm nhìn lại, hành trình của ngành Nông nghiệp và Môi trường là chặng đường xuyên suốt cùng lịch sử đất nước, từ “đánh giặc đói” trong kháng chiến, đến “đổi mới nông nghiệp” trong hội nhập; từ “xóa đói, giảm nghèo” đến “xây dựng nông thôn mới, phát triển nông nghiệp sinh thái, nông dân văn minh”. Mỗi giai đoạn đều phản chiếu tinh thần thích ứng linh hoạt, sáng tạo và trách nhiệm với nhân dân, với Tổ quốc.

Phát biểu tại Chương trình “Tự hào Nông dân Việt Nam năm 2025” do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tổ chức dịp trung tuần tháng 10 vừa qua, Chủ tịch nước Lương Cường nêu rõ trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc Việt Nam, nông dân nước ta có vai trò rất quan trọng và đóng góp to lớn trong quá trình khai phá đất đai, mở mang bờ cõi, lập nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trong bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường và trong nước, bên cạnh thời cơ và những điều kiện rất thuận lợi, vẫn còn rất nhiều khó khăn, thách thức, Chủ tịch nước cho rằng để hiện thực hóa 2 mục tiêu chiến lược 100 năm, nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vai trò rất quan trọng; là cơ sở, lực lượng to lớn góp phần phát triển kinh tế- xã hội, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Mở đường cho phát triển bền vững

Bước sang kỷ nguyên mới, ngành Nông nghiệp và Môi trường xác định tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt là: “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển”. Trong đó, tiên phong trong ba xu hướng chuyển đổi lớn: chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và chuyển đổi sinh thái nông nghiệp. Đây là con đường tất yếu để phát triển bền vững, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị và khả năng cạnh tranh của nông nghiệp Việt Nam, đồng thời bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Từ đầu những năm 2000 đến nay, hàng loạt Chiến lược và Quy hoạch ngành Nông nghiệp và Môi trường đã được ban hành, cụ thể hóa định hướng của Đảng, với mục tiêu đến năm 2030, tầm nhìn 2045- 2050. Trong đó có các chiến lược: Phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững; Bảo vệ môi trường quốc gia; Quy hoạch không gian biển; Phát triển lâm nghiệp; thủy lợi… Tất cả đều xác định nông nghiệp sinh thái và môi trường trong lành là trục xuyên suốt.

Giai đoạn 2025- 2045, tầm nhìn 2050 là bước ngoặt quan trọng để Việt Nam khẳng định vị thế quốc gia phát triển bền vững. Khi nông nghiệp và môi trường được đặt ngang hàng với các trụ cột kinh tế - xã hội, mọi thành tựu sẽ mang tính lâu dài, không đánh đổi tương lai lấy lợi ích trước mắt.

Một Việt Nam có nền nông nghiệp sinh thái, môi trường an lành sẽ không chỉ là khẩu hiệu, mà trở thành hiện thực, nơi con người sống hài hòa với thiên nhiên, kinh tế phát triển dựa trên nền tài nguyên tái tạo, mọi hoạt động sản xuất và tiêu dùng đều hướng tới cân bằng hệ sinh thái.

Tầm nhìn đó không chỉ hướng tới kỷ niệm 100 năm thành lập nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2045), mà còn bảo đảm môi trường sống trong lành, trù phú và bền vững cho các thế hệ sau.

Về định hướng phát triển đô thị, nông thôn trong giai đoạn mới, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, cần nhận thức rõ phát triển đô thị và phát triển nông thôn là hai nhiệm vụ chiến lược, bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau, không thể tách rời. 

Đô thị hiện đại là động lực phát triển, trong khi nông thôn giàu đẹp, văn hóa và bền vững là hậu phương vững chắc. Quan hệ giữa đô thị và nông thôn cần được quy hoạch và tổ chức bài bản, bảo đảm phát triển cân bằng, hài hòa.  

Dưới sự chứng kiến của Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Cộng hòa Phần Lan Alexander Stubb, việc ký kết Biên bản ghi nhớ này đánh dấu bước tiến mới trong hợp tác giữa Việt Nam và Phần Lan, mở ra nhiều cơ hội hợp tác thiết thực trong bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học và ứng phó với biến đổi khí hậu, những lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng đối với mục tiêu phát triển bền vững của hai quốc gia. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN.

Phát triển bền vững- vì con người, vì tương lai

Phát biểu chính sách mới đây tại Đại học Oxford (vương quốc Anh), Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp tục nhấn mạnh triết lý phát triển của Việt Nam:

“Cùng lúc, chúng tôi đặt con người ở vị trí trung tâm của mọi chiến lược phát triển. Mục tiêu chính không phải là những con số tăng trưởng, mà là nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân: thu nhập, nhà ở, y tế, giáo dục, an sinh xã hội, môi trường sống an toàn, trong lành. Chúng tôi muốn tăng trưởng mà không đánh đổi môi trường. Chúng tôi muốn công nghiệp hóa mà không đánh mất văn hóa. Chúng tôi muốn đô thị hóa nhưng không để ai bị bỏ lại phía sau.”

Đó là tư duy phát triển căn bản của Việt Nam hiện nay, tăng trưởng nhanh đi đôi với phát triển bền vững; phát triển bền vững dựa trên tri thức, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo; đổi mới sáng tạo phải mang lại lợi ích thực chất, công bằng và bình đẳng cho nhân dân.

Trên nền tảng đó, Việt Nam đặt ra hai mục tiêu 100 năm:

Đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm Đảng Cộng sản Việt Nam, trở thành nước đang phát triển có nền công nghiệp hiện đại, người dân có thu nhập trung bình cao.

Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước CHXHCN Việt Nam, phấn đấu trở thành nước phát triển, thu nhập cao, xã hội văn minh, người dân có đời sống vật chất và tinh thần ở mức cao, đất nước có vị thế xứng đáng trong cộng đồng quốc tế.

Xuyên suốt quan điểm của Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng từng nhấn mạnh: “Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để phát triển nông nghiệp, nâng cao đời sống nông dân, xây dựng nông thôn mới trong khi vẫn bảo vệ môi trường, gìn giữ tài nguyên thiên nhiên. Đây thực sự là bài toán lớn đối với chúng ta.”

Đó không chỉ là phương châm hành động, mà còn là tinh thần xuyên suốt trong mọi chính sách, kế hoạch, đề án mà Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang triển khai. Mỗi hạt lúa, mỗi tán rừng, mỗi giọt nước, mỗi hơi thở của môi trường đều nằm trong sự chăm lo của những con người tận tụy với nghề, tận tâm với dân.

Nhìn lại chặng đường tám mươi năm, có thể khẳng định, Bộ Nông nghiệp và Môi trường không chỉ là cơ quan quản lý Nhà nước, mà còn là linh hồn của nền kinh tế xanh Việt Nam, nơi kết tinh mồ hôi, trí tuệ, bản lĩnh và tình yêu đất nước của hàng triệu nông dân, kỹ sư, nhà khoa học, cán bộ.

Từ quá khứ đến hiện tại và hướng tới tương lai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vẫn sẽ là ngọn cờ đầu trong sự nghiệp phát triển bền vững của Việt Nam, nơi khởi nguồn của no đủ, nơi bảo tồn sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên, và là niềm tự hào của đất nước sau tám thập kỷ đồng hành cùng nhân dân.

Còn nhớ tại Hội nghị triển khai kế hoạch năm 2025 của ngành Nông nghiệp và Môi trường, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu toàn ngành cần tăng tốc, bứt phá, với mục tiêu nông dân phải được ấm no, hạnh phúc hơn; nông thôn hiện đại hơn; nông nghiệp tiên tiến hơn.

Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu cần xác định “người nông dân là trung tâm, chủ thể, nguồn lực, động lực; nông nghiệp là động lực; nông thôn là nền tảng”. Thủ tướng tin tưởng, thời gian tới ngành Nông nghiệp và Môi trường chuyển mình mạnh mẽ hơn nữa, sản xuất hàng hóa lớn, có năng suất, chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh cao. Đồng thời góp phần để nước ta trở thành nước có nền nông nghiệp hiện đại, xanh, sinh thái, tuần hoàn, phát triển bền vững, minh bạch, trách nhiệm, cùng đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/huong-den-mot-nen-nong-nghiep-va-moi-truong-vi-con-nguoi-d781325.html