Hướng tới nền nông nghiệp hiện đại

QTO - Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, chuyển đổi số là con đường tất yếu để nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của mọi ngành kinh tế. Đối với Quảng Trị, một tỉnh có thế mạnh về nông nghiệp, việc ứng dụng kinh tế số, công nghệ số được xác định là giải pháp đột phá và là “đòn bẩy” để tái cơ cấu ngành, hướng tới xây dựng nền nông nghiệp thông minh, hiện đại, hiệu quả và phát triển bền vững.

Ứng dụng công nghệ vào sản xuất

Công ty TNHH Dược liệu hữu cơ An Xuân (xã Cam Lộ) là một trong những doanh nghiệp tiêu biểu trong ứng dụng công nghệ vào sản xuất trên địa bàn tỉnh. Công ty đã triển khai hệ thống tưới tiết kiệm Israel để kiểm soát nguồn nước hiệu quả, chính xác theo nhu cầu của cây dược liệu, giúp cây đạt chất lượng hoạt chất cao nhất. Toàn bộ quá trình nuôi trồng, chăm sóc cây đều tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn GACP-WHO (Thực hành tốt nuôi trồng và thu hái theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới). Quá trình này được giám sát bằng công nghệ, liên tục kiểm soát các chỉ số quan trọng như đất, nước, bảo đảm dược liệu luôn sạch và an toàn.

Công ty đầu tư hệ thống chiết xuất tiên tiến (nồi chiết nấu, nồi cô chân không, lò hơi cấp nhiệt tiên tiến) và hợp tác với các nhà máy đạt chuẩn GMP, áp dụng công nghệ sấy phun sương để bảo tồn tối đa hoạt chất quý.

Giám đốc Công ty TNHH Dược liệu hữu cơ An Xuân Trần Lê Quỳnh Diễm cho biết, công nghệ số là cầu nối quan trọng đưa sản phẩm chất lượng đến tay người tiêu dùng. Công ty xây dựng hệ thống phân phối đa kênh, chủ động tham gia các sàn thương mại điện tử (TMĐT) bán lẻ như Ecoop và hệ thống của APEC Global. Doanh nghiệp hướng tới mô hình kinh tế tuần hoàn và đặc biệt chú trọng minh bạch hóa nguồn gốc sản phẩm, xây dựng niềm tin vững chắc với khách hàng.

Cây cà gai leo An Xuân được trồng trên vùng đồi xã Hiếu Giang với quy trình khép kín,đạt tiêu chuẩn GACP-WHO - Ảnh: L.C

Hiện tại, Công ty TNHH Dược liệu hữu cơ An Xuân có 8 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 4 sao (trà cà gai leo, trà tía tô, trà cần tây, trà rau má, trà mướp đắng, trà diếp cá, trà lạc tiên, cao an xoa và 1 sản phẩm 5 sao (cao cà gai leo). Mỗi năm, công ty bán ra thị trường hơn 25 nghìn sản phẩm dược liệu các loại, tiêu thụ tại nhiều siêu thị lớn trên cả nước.

Hợp tác xã (HTX) Sản xuất, mua bán, chế biến thủy hải sản Vương Đoàn (xã Ninh Châu) là một trong những đơn vị mạnh dạn đầu tư hệ thống dây chuyền máy móc, thiết bị, sử dụng công nghệ chế biến hiện đại vào hoạt động, nâng cao giá trị, tính cạnh tranh cũng như xây dựng thương hiệu, tạo thương hiệu cho sản phẩm trên thị trường.

Giám đốc HTX Nguyễn Thị Đoàn cho biết, đơn vị đã áp dụng công nghệ hiện đại bảo quản thủy sản trong môi trường lạnh khô ở nhiệt độ và độ ẩm thấp (40%-45%) để ức chế phản ứng sinh hóa, gia tăng thời gian bảo quản và giữ nguyên chất lượng sản phẩm. Công nghệ bảo quản đông duy trì nhiệt độ thấp (-18oC) để bảo quản sản phẩm sau công đoạn cấp đông. Bên cạnh đó, HTX cũng đã đầu tư hệ thống máy làm đá vảy Herbin 5 tấn/ngày.

Hiện, các sản phẩm của HTX không chỉ được bán qua các trang mạng xã hội mà còn quảng bá, tiêu thụ trên các sàn TMĐT. Sản lượng sản xuất hằng năm của HTX đạt trên 200 tấn thủy hải sản khô và trên 100 tấn thủy hải sản tươi sống. Nhiều mặt hàng khô được xuất khẩu đến thị trường các nước Lào, Thái Lan, Trung Quốc…

Kỳ vọng và thách thức

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) Nguyễn Hồng Phương, với sự chỉ đạo quyết liệt từ Tỉnh ủy, UBND tỉnh và sự vào cuộc đồng bộ của toàn ngành, công tác chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số trong nông nghiệp đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, tạo ra những thay đổi thực chất từ khâu quản lý, sản xuất đến kết nối thị trường.

Toàn tỉnh hiện có 372 sản phẩm OCOP được chuẩn hóa, trong đó có 96 HTX là chủ thể. Hầu hết các sản phẩm này đã được hỗ trợ đưa lên các sàn TMĐT lớn như: Postmart.vn, Voso.vn, đồng thời được quảng bá hiệu quả qua website ocop.quangtri.gov.vn. Nhiều HTX đã ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, từng bước xây dựng thương hiệu số và niềm tin cho người tiêu dùng. Đến nay, toàn tỉnh có 93 HTX ứng dụng công nghệ cao, 181 HTX tham gia vào các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ.

Nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã ứng dụng công nghệ vào sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm - Ảnh: L.C

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc ứng dụng công nghệ số, kinh tế số trong nông nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế. “Điểm nghẽn” lớn nhất là hạ tầng số chưa theo kịp nhu cầu. Tình trạng mạng internet yếu, không ổn định ở các khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng sản xuất tập trung đã cản trở trực tiếp việc ứng dụng các giải pháp nông nghiệp thông minh. Nhiều máy móc, trang thiết bị tại các HTX đã cũ, xuống cấp, không đáp ứng được yêu cầu vận hành các phần mềm mới. Tỉ lệ người dân, doanh nghiệp thực sự tham gia vào các giao dịch trực tuyến còn thấp. Thói quen sử dụng giấy tờ, tiền mặt và tâm lý e ngại công nghệ vẫn là một thách thức lớn cần có thời gian và giải pháp để thay đổi.

Để tạo sự chuyển dịch từ tư duy sản xuất nông nghiệp truyền thống sang tư duy kinh doanh nông nghiệp hiện đại, ngành NN-MT sẽ tập trung mạnh mẽ vào đào tạo, trang bị kỹ năng số cho người nông dân để họ trở thành những “doanh nhân nông nghiệp số”. Nông dân sẽ được học cách phân tích thông tin thị trường, quản lý sản xuất qua ứng dụng di động, quảng bá sản phẩm trên mạng xã hội và tham gia TMĐT; tổ chức các chương trình đào tạo chuyên sâu về phân tích dữ liệu (Data Analytics), AI, IoT… nhằm xây dựng đội ngũ nòng cốt dẫn dắt chuyển đổi số.

Hiện, toàn tỉnh có 372 sản phẩm OCOP được công nhận còn thời hạn, trong đó có 306 sản phẩm OCOP đạt 3 sao, 63 sản phẩm OCOP đạt 4 sao, 3 sản phẩm OCOP đạt 5 sao.

Ngành NN-MT sẽ tập trung nguồn lực hoàn thiện các cơ sở dữ liệu nền tảng về đất đai, trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, thủy lợi... và tích hợp vào một “Kho dữ liệu dùng chung”. Dữ liệu này sẽ giúp dự báo thị trường, cảnh báo sớm dịch bệnh, thiên tai; tối ưu hóa quy hoạch vùng trồng; bảo đảm khả năng truy xuất nguồn gốc một cách minh bạch.

Bên cạnh đó, ngành NN-MT sẽ đẩy mạnh triển khai các mô hình điểm ứng dụng công nghệ số trong sản xuất, trong đó chú trọng đến các mô hình nông nghiệp thông minh như: Ứng dụng internet vạn vật (IoT) với các cảm biến giúp tự động hóa việc tưới tiêu, bón phân; sử dụng thiết bị bay không người lái để phun thuốc, gieo hạt giúp giảm chi phí, tăng năng suất; ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) qua camera thông minh để giám sát sâu bệnh...

Ngành sẽ tiếp tục hỗ trợ 100% sản phẩm OCOP và các nông sản chủ lực lên các sàn TMĐT, đồng thời tích hợp sâu công nghệ truy xuất nguồn gốc (QR code, Blockchain). Điều này không chỉ giúp mở rộng kênh tiêu thụ, kết nối trực tiếp từ người sản xuất đến người tiêu dùng, mà còn là công cụ hữu hiệu để xây dựng thương hiệu số cho nông sản Quảng Trị.

Lan Chi

Nguồn: https://baoquangtri.vn/kinh-te/202512/huong-toi-nen-nong-nghiep-hien-dai-9a72770/