Huyết mạch số trên lưới điện: Dấu ấn kỷ luật và tầm nhìn của người thợ điện Tây Ninh trong việc hiện thực hóa Đề án 100

Trong kỷ nguyên năng lượng 4.0, sự vững chãi của một hệ thống điện không còn đơn thuần phụ thuộc vào độ bền cơ học của những trụ điện hay công suất định mức của máy biến áp, mà nó được định đoạt bởi tốc độ và độ tin cậy của dòng dữ liệu điều khiển.

Ngày 10/8/2023, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) ban hành Quyết định số 100/QĐ-HĐTV (Đề án 100) về việc trang bị hệ thống Rơ le tuân thủ quy định hệ thống điện phân phối, được xem là một cuộc cách mạng cho lưới điện quốc gia. Nắm bắt chiến lược này, Công ty Điện lực Tây Ninh (PC Tây Ninh) đã dồn toàn lực triển khai và hoàn thành xuất sắc dự án "Đầu tư hệ thống cáp quang kết nối Rơ le theo Đề án 100". Công trình là minh chứng cho tư duy quản trị và bản lĩnh thi công vượt khó của đội ngũ tập thể cán bộ, công nhân viên (CBCNV).

Công nhân PC Tây Ninh thi công kéo rải cáp quang OPGW trên tuyến đường dây 110kV 174 Long An 2 – 171 Tân An (đoạn qua phường Tân An)

Từ tầm nhìn chiến lược đến áp lực hiện đại hóa hạ tầng

Trước đây, các hệ thống bảo vệ đường dây 110kV hoạt động còn nhiều hạn chế, dẫn đến nguy cơ "độ trễ" trong việc phát hiện và cô lập sự cố. Với Đề án 100, yêu cầu đặt ra là phải thiết lập được kênh truyền bảo vệ so lệch dòng điện với tốc độ phản hồi tính bằng mili giây.

Hệ thống này đòi hỏi một hạ tầng cáp quang riêng biệt, độc lập hoàn toàn để bảo đảm khi sự cố ngắt mạch xảy ra, tín hiệu cắt máy cắt từ hai đầu đường dây được truyền đi tức thời, ngăn chặn sự cố lan rộng gây rã lưới diện rộng. Chính vì vậy, việc PC Tây Ninh quyết định thay thế hàng loạt tuyến dây chống sét truyền thống (TK50) và cáp quang thế hệ cũ (OPGW-12) bằng dòng cáp quang OPGW-50-24 và OPGW-50-48 sợi quang không chỉ là việc nâng cấp thiết bị, mà là hành động gia cố sự an toàn cho cả hệ thống.

Thách thức của sự liên kết vùng và bài toán thi công trên địa hình phức tạp

Dự án có tổng mức đầu tư gần 4,9 tỉ đồng, được triển khai trong giai đoạn năm 2025, tập trung trên 6 tuyến đường dây 110kV trọng yếu trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. Đằng sau con số đầu tư đó là một bức tranh kỹ thuật nhiều lớp, vừa thay thế dây chống sét truyền thống đã xuống cấp, vừa tăng dung lượng truyền dẫn quang và hoàn thiện các “nút” giao tiếp bảo vệ – SCADA.

Tuyến 110kV 174 Long An 2 – 171 Tân An được thay thế toàn bộ dây OPGW-12 hiện hữu bằng dây chống sét kết hợp cáp quang OPGW-50-24 trên chiều dài 5,4km, đồng thời bố trí cáp quang NMOC-24 từ ngăn đường dây 110kV vào sâu trong nhà điều khiển và phối dây quang ODF tại TBA 220kV Long An 2 và TBA 110kV Tân An. Nhờ đó, tuyến bảo vệ so lệch đường dây này được “nâng hạng” về băng thông, bảo đảm đường truyền ổn định từ hiện trường đến trung tâm điều khiển.

Thi công thay thế dây chống sét kết hợp cáp quang trên đường dây 110kV 171 Đức Hòa 3 - 171 Lê Long trong điều kiện địa hình ngập nước, bảo đảm tiến độ cho trục cấp điện "xương sống" của các khu công nghiệp

Trên trục tăng cường kết nối công nghiệp và phụ tải khu vực Đức Hòa – Lê Long, dự án đầu tư mới hoàn toàn gần 9,8km cáp quang OPGW-50-48 sợi trên đường dây 171 Đức Hòa 3 – 171 Lê Long, kết hợp hệ thống hộp nối quang tại cột và tại trạm, cùng ODF 48 sợi tại TBA Đức Hòa 3 và TBA Lê Long. Đây được xem là tuyến đường dây “xương sống” cấp điện cho nhiều khu công nghiệp, nơi yêu cầu về độ tin cậy cung cấp điện đặc biệt quan trọng.

Tuyến 110kV 174 Cai Lậy – 171 Tân Thạnh – vốn sử dụng dây chống sét thép TK50 – được thay thế bằng 12,8km dây OPGW-50-24. Việc nâng cấp tuyến dây này không chỉ tăng cường khả năng trao đổi công suất giữa các khu vực lân cận, mà còn nâng cao khả năng chống sét lan truyền trên đường dây vốn đi qua vùng mưa giông phức tạp.

Song song đó, các trục cấp điện cho khu, cụm công nghiệp như 172 Long Hiệp – 174 Khu công nghiệp Vĩnh Lộc 2, 172 Long An 2 – 171 Long An hay 171 Long An 2 – 171 Thủ Thừa đều được thay dây chống sét cũ bằng OPGW-24 hoặc OPGW-48, kết hợp kéo mới cáp NMOC vào trạm và lắp đặt ODF.

Tại TBA 110kV Đức Hòa, dự án còn đầu tư cáp quang kết nối với tuyến 172 Hựu Thạnh – 172 Lê Long, bảo đảm mọi nhánh rẽ quan trọng đều có đường truyền quang đồng bộ, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu kết nối bảo vệ và điều khiển trong tương lai gần.

Bất chấp cái nắng gay gắt giữa những cánh đồng, người thợ điện vẫn miệt mài trên cao

Có thể hình dung, sau khi hoàn thành, toàn bộ mạng đường dây 110kV khu vực Tây Ninh được “bọc” bởi một lớp OPGW hiện đại, tạo thành hệ thống vòng quang liên kết xuyên suốt giữa các TBA 220kV và 110kV, từ đó kết nối chặt chẽ với lưới truyền tải và lưới phân phối lân cận của PC Tây Ninh, PC Đồng Tháp và các đơn vị lân cận.

Thách thức lớn nhất chính là áp lực phải thi công trên lưới điện đang mang tải cao điểm. Mỗi phương án cắt điện đều phải được tính toán chi tiết từng phút để không ảnh hưởng đến chỉ số độ tin cậy cung cấp điện (SAIDI, SAIFI) của khu vực.

Hồ sơ thi công cho thấy một sự phối hợp điều độ, nhịp nhàng, tinh vi chưa từng có: Để thi công một đoạn tuyến, PC Tây Ninh phải hiệp đồng chặt chẽ với với PC Đồng Tháp, PC Truyền tải điện 4 và các Đội quản lý vận hành địa phương như Tân Thạnh, Cai Lậy, Đức Hòa, Thủ Thừa, Tân An, Bến Lức. Chỉ một sự sai lệch trong việc đăng ký cắt điện hay thao tác cô lập cũng có thể dẫn đến nguy cơ mất an toàn hoặc chậm tiến độ toàn tuyến.

Kỷ luật thép và bản lĩnh của "người lính" áo cam

Dù nắng gắt, người “chiến sĩ” vẫn miệt mài

Chính trong những hoàn cảnh khắc nghiệt về mặt kỹ thuật và thời gian ấy, phẩm chất kiên cường của đội ngũ cán bộ công nhân viên PC Tây Ninh đã tỏa sáng. Dưới sự chỉ đạo quyết liệt và sâu sát của Ban lãnh đạo Trung tâm Thí nghiệm điện Tây Ninh, dự án đã được hoàn thành, rút ngắn tiến độ trong 180 ngày so với kế hoạch đặt ra 210 ngày. Đội ngũ kỹ sư, công nhân dưới sự chỉ huy của các Đội trưởng dạn dày kinh nghiệm như ông Nguyễn Văn Thuận, Đàm Thanh Nhàn,... luôn bám trụ hiện trường trên từng “mặt trận” với tinh thần "vượt nắng, thắng mưa".

Quy trình thi công luôn kiểm soát với độ kỷ luật "thép", áp lực cao tại khu vực nhiều khoảng cột có giao chéo dày đặc với lưới trung áp 22kV, đường giao thông huyết mạch, kênh rạch và khu dân cư. Để kéo, tháo và thay dây OPGW an toàn, đội ngũ công nhân phải dựng giàn giáo tạm, xin tạm ngừng cấp điện phối hợp nhiều xuất tuyến 22kV, thường xuyên làm việc trong điều kiện chật hẹp, trên cao, dưới sự giám sát nghiêm ngặt của bộ phận an toàn chuyên trách.

Từng bước công tác đều tuân thủ quy trình quy định, bảo đảm tuyệt đối không để xảy ra bất kỳ sự cố mất an toàn nào cho người và thiết bị. Hình ảnh những người thợ điện treo mình trên cột cao giữa cái nắng gay gắt hay những buổi làm việc xuyên trưa để kịp trả lưới điện trước 17 giờ hằng ngày đã trở thành biểu tượng cho sự tận tụy của ngành Điện.

Hạng mục thay cáp quang tại khu vực có địa hình vượt sông là một thách thức lớn, đòi hỏi sự tính toán chi tiết và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình an toàn

Kết quả cuối cùng cho thấy, với sự phân công hợp lý, điều hành linh hoạt và tinh thần “không để lỡ một ca tạm ngừng cấp điện nào”, Trung tâm Thí nghiệm điện Tây Ninh đã hoàn thành toàn bộ khối lượng dự án trước thời hạn, bảo đảm chất lượng kỹ thuật theo đúng tiêu chuẩn của EVN và các quy chuẩn hiện hành. Thành công đó là minh chứng rõ nét cho bản lĩnh, tay nghề và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ CBCNV.

Hiệu quả thực tế và nền tảng cho tương lai số hóa

Sự quyết tâm ấy đã mang lại "trái ngọt". Dự án hoàn thành không chỉ bảo đảm tuân thủ tuyệt đối các quy chuẩn khắt khe của EVN về thời gian loại trừ sự cố theo Quyết định 2896, mà còn tạo ra một hạ tầng băng thông rộng dự phòng cho hệ thống SCADA. Với các tuyến cáp quang OPGW 48 sợi mới được lắp đặt, PC Tây Ninh có thể phục vụ tốt cho việc truyền tải dữ liệu giám sát, điều khiển xa, là tiền đề cốt lõi để vận hành hiệu quả các trạm biến áp không người trực và lưới điện thông minh (Smart Grid) trong tương lai.

Về vận hành hệ thống điều khiển, việc bố trí thêm sợi quang dự phòng cho SCADA và các hệ thống số khác giúp Trung tâm Điều khiển xa (OCC) có thêm lựa chọn cấu hình đường truyền, tăng khả năng linh hoạt khi chuyển mạch, đồng thời hạn chế tối đa nguy cơ “mất liên lạc” giữa OCC với các TBA. Đây là tiền đề quan trọng để hiện thực hóa mô hình TBA không người trực, khi mọi thao tác đóng cắt, giám sát, phân tích sự cố đều phụ thuộc hoàn toàn vào hạ tầng truyền dẫn số.

Ở phương diện kinh tế – kỹ thuật, thay thế dây chống sét TK50 đã rỉ sét, lão hóa bằng OPGW mới giúp giảm số lần sự cố do sét đánh, cắt giảm chi phí vận hành, bảo dưỡng và xử lý sự cố trên toàn tuyến. Việc chọn dung lượng cáp 24 và 48 sợi không chỉ vừa đủ cho nhu cầu hiện tại, mà còn tính đến biên độ mở rộng cho tương lai.

Đội ngũ cán bộ, công nhân viên nỗ lực thi công trên các trục đường giao thông huyết mạch, quyết tâm thực hiện cao, phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà

Nhìn lại hành trình hiện thực hóa Đề án 100, có thể khẳng định rằng PC Tây Ninh không chỉ hoàn thành một dự án đầu tư xây dựng, mà đã đặt một viên gạch vững chắc cho hạ tầng năng lượng số. Thành công này là kết tinh của tư duy chiến lược từ Ban lãnh đạo PC Tây Ninh, Trung Tâm Thí nghiệm điện Tây Ninh, sự phối hợp nhịp nhàng giữa các đơn vị và trên hết là mồ hôi, trí tuệ và sự quyết tâm sắt đá của những người thợ điện Tây Ninh – những người luôn lặng lẽ cống hiến để giữ cho dòng điện và giờ đây là dòng dữ liệu luôn được khơi thông, phục vụ đắc lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà./.

Minh Hữu

Nguồn: https://baolongan.vn/huyet-mach-so-tren-luoi-dien-dau-an-ky-luat-va-tam-nhin-cua-nguoi-tho-dien-tay-ninh-trong-viec-hien-thuc-hoa-de-an-100-a207677.html