Khi khoa học thổi hồn vào văn học trinh thám

Sáng ngày 6/12, tại Hà Nội, nhân dịp nhà văn Franck Thilliez đến Việt Nam, Viện Pháp tại Việt Nam phối cùng Công ty Cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam tổ chức buổi gặp gỡ và tọa đàm tại Hà Nội dành cho đông đảo công chúng. Trong buổi giao lưu, tác giả chia sẻ hé mở về quá trình sáng tác, đặc biệt cách khoa học – công nghệ, trí tuệ nhân tạo đang ảnh hưởng đến diện mạo văn chương ngày hôm nay.

Thắp sáng những lối rẽ mới trong trinh thám

Mở đầu buổi gặp gỡ, ông Franck Bolgiani - Giám đốc Viện Pháp tại Hà Nội dành lời khen cho nhà văn Franck Thilliez. Ông nói: “Ông là một bậc thầy trinh thám kinh dị của văn học đương đại Pháp với 25 tiểu thuyết được xuất bản, dịch ra hơn 20 ngôn ngữ và chinh phục hàng triệu độc giả trên toàn thế giới nhờ phong cách vô cùng đặc trưng. Nhà văn đã ứng dụng khoa học, tâm lý, tội phạm học, bản chất con người, hiểm họa tiềm ẩn của công nghệ hòa trộn với nhau, mang lại cho độc giả cảm giác vô cùng đặc biệt rùng rợn, cuốn hút”.

Trong buổi giao lưu, nhà văn, nhà báo Yên Ba cho biết các tác phẩm của Franck Thilliez đã “định hình” văn học trinh thám Pháp hiện đại, với lập trình cốt chuyện phức tạp, lắt léo, cách kiểm soát cốt truyện đi đến kết thúc. Cách xây dựng nhân vật đầy tổn thương tâm lý cho đến việc sử dụng nhuần nhuyễn khoa học – công nghệ: di truyền học, thần kinh, virus, vi khuẩn,... Tất cả hòa hợp tạo nên một dòng chảy rất thú vị, độc đáo, hấp dẫn trong các tác phẩm của Thilliez.

Nhà văn người Pháp Franck Thilliez chia sẻ khoa học ảnh hưởng rất lớn đến các sáng tác văn chương của ông. (Ảnh: Hương Ngọc)

Nhà văn người Pháp Franck Thilliez chia sẻ hơn mười lăm năm trước đây, ông là một kỹ sư khoa học. Ông luôn đặt câu hỏi, tò mò về quy luật tự nhiên, con người, các ngôi sao. Sau khi dành toàn thời gian theo nghiệp văn chương. Ông vẫn luôn dành tình cảm cho khoa học. Nhà văn nói: “Tôi đã đào sâu vào những vấn đề này trong quá trình viết lách. Tôi gặp những chuyên gia nghiên cứu, bác sĩ. Ở viện Pasteur (Pháp), tôi quen rất nhiều chuyên gia về vi khuẩn, vi trùng, thần kinh,... Tôi đã được họ hỗ trợ trong quá trình viết lách. Tôi mong muốn thông qua cuốn sách trinh thám của mình, độc giả sẽ có thêm các kiến thức và yêu mến khoa học hơn”.

Công nghệ không thể thay thế được trái tim độc giả

Nhà biên kịch Phạm Đình Hải nhận định rằng mỗi tác phẩm của nhà văn Franck Thilliez đều toát lên một chất điện ảnh mạnh mẽ. Dù khai thác nhiều yếu tố khoa học và công nghệ hiện đại, văn chương của Thilliez không hề khô cứng; trái lại, luôn mang đến sức hút mãnh liệt nhờ cách ông dẫn dắt câu chuyện đầy nhịp điệu và kịch tính.

Theo ông Hải, điểm làm nên sức sống cho các tác phẩm của Thilliez nằm ở việc mỗi nhân vật đều mang một câu chuyện riêng, một nội tâm phức tạp, những vướng mắc tâm lý và nỗi niềm rất đời thường. Chính sự gần gũi này tạo nên cầu nối cảm xúc, giúp độc giả dễ dàng đồng cảm và dõi theo hành trình của họ. Ông cũng cho biết, việc khai thác vào tâm lý các nhân vật, các ẩn ức, tổn thương sâu thẳm là một địa hạt mà phim trinh thám Việt Nam có thể ứng dụng nhiều hơn trong thời gian tới, thay vì đặt trọng tâm chủ yếu quá trình phá án như cách triển khai truyền thống.

Nhà văn Franck Thilliez cũng chia sẻ qua hành trình phá án, tôi muốn người đọc thấy được những chuyển hóa của nhân vật. Đó có thể là tạo ra lối thoát, cũng có thể là bế tắc để tiếp tục viết tiếp phần sau. Trong tác phẩm của ông, nhân vật tự tìm được tiếng nói của bản thân, như Franck Sharko một thám tử cảnh sát kỳ cựu, người phải đối mặt với những vụ án kinh hoàng và các bí mật đen tối liên quan đến quá khứ của chính mình. Lucie Henebelle, nữ cảnh sát đồng hành cùng Sharko, là một người mẹ đơn thân với những nỗi lo rất đời thường.

Nhà văn Franck Thilliez cho biết, trí tuệ nhân tạo, khoa học – công nghệ không thể thay thế các tác giả trong quá trình sáng tạo nghệ thuật. (Ảnh: Hương Ngọc) 

Về vấn đề công nghệ ảnh hưởng đến văn học, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), trao đổi với phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam, nhà văn Franck Thilliez cho biết, trí tuệ nhân tạo, khoa học – công nghệ hiện nay có ứng dụng rất lớn đến nhiều lĩnh vực, trong đó có cả văn chương. Tuy nhiên, AI không có cảm xúc của một con người, ví dụ tình cảm của bố mẹ khi thấy con mình tập đi, hay như suy nghĩ của người con,... Trí tuệ nhân chỉ được sử dụng như một bộ khung, có thể hỗ trợ người viết tìm kiếm các tư liệu cần thiết để phục vụ cho quá trình sáng tạo tác phẩm.

Mặc dù AI đang ngày càng nỗ lực “học hỏi”. Đây là thách thức của các nhà văn trong thời gian sắp tới: “Tuy nhiên, theo tôi AI chỉ là một công cụ, không thể thay thế tư duy, năng lực sáng tạo của loài người. Đặc biệt không thể thay thế được cảm xúc, khả năng sáng tạo của con người”, ông nói.

Nhân dịp nhà văn Franck Thilliez đến Việt Nam, Viện Pháp tại Việt Nam phối cùng các đơn vị tổ chức một loạt các buổi gặp gỡ và tọa đàm tại Hà Nội, Huế, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh, dành cho công chúng. Các tác phẩm "Hội chứng E", "Mã gien tội ác" và mới nhất là "Hạt tử thần" được xuất bản bằng tiếng Việt sẽ được giới thiệu trong những buổi giao lưu.

Nguồn: https://baophapluat.vn/khi-khoa-hoc-thoi-hon-vao-van-hoc-trinh-tham.html