Khi nào cần làm xét nghiệm máu, yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm?

NỘI DUNG:

Xét nghiệm máu để làm gì?
Khi nào cần làm xét nghiệm máu?
Yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm?

Xét nghiệm máu để làm gì?

Xét nghiệm máu là phương pháp quan trọng giúp các bác sĩ thu thập dữ liệu toàn diện về tình trạng sức khỏe, phát hiện bệnh, đánh giá hoạt động của cơ quan trong cơ thể và theo dõi hiệu quả điều trị.

Đánh giá tổng quan sức khỏe: Qua các chỉ số như số lượng hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, chức năng gan thận hay mức đường huyết… bác sĩ có thể xác định tình trạng sức khỏe hiện tại của người bệnh.

Hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi bệnh: Kết quả xét nghiệm thực hiện định kỳ giúp bác sĩ điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần, nhất là khi bệnh nhân không đáp ứng tốt.

Kiểm tra chức năng gan thận: Các xét nghiệm chuyên biệt như AST, ALT hay Creatinin sẽ cung cấp thông tin quan trọng về mức độ tổn thương gan và khả năng lọc của thận.

Tầm soát ung thư: Một số xét nghiệm đặc biệt như xét nghiệm chất chỉ điểm khối u, công thức máu toàn phần hoặc tầm soát tế bào khối u lưu hành… giúp phát hiện sớm nguy cơ hình thành ung thư.

Đo chỉ số đường huyết: Kiểm tra nồng độ glucose trong máu hoặc chỉ số HbA1c hỗ trợ chẩn đoán và kiểm soát bệnh tiểu đường.

Xác định tình trạng dị ứng: Việc đo nồng độ IgE trong máu sẽ cho thấy cơ thể có phản ứng dị ứng với thực phẩm, phấn hoa, lông thú hay các tác nhân khác hay không.

Khi nào cần làm xét nghiệm máu?

Xét nghiệm máu là một phương pháp kiểm tra y tế quan trọng, thường được chỉ định để hỗ trợ chẩn đoán bệnh, xây dựng phác đồ điều trị và tư vấn dự phòng. Việc xét nghiệm thường được áp dụng trong những trường hợp sau:

Khám sức khỏe tổng quát: Bác sĩ thường khuyến nghị làm xét nghiệm để phân tích các thành phần máu như công thức máu toàn phần (CBC), bảng chuyển hóa cơ bản (BMP) hoặc bảng chuyển hóa toàn diện, nhằm đánh giá tình trạng sức khỏe chung.
Sàng lọc bệnh lý: Thực hiện lấy máu xét nghiệm trước khi xuất hiện triệu chứng, đặc biệt khi bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao mắc các bệnh nghiêm trọng như ung thư.
Khi cơ thể xuất hiện triệu chứng bất thường: Nếu người bệnh có dấu hiệu mệt mỏi, chán ăn hoặc các biểu hiện lâm sàng khác, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân.
Kiểm tra bất thường do đột biến gen: Trong một số trường hợp, sự thay đổi ở gen có thể ảnh hưởng đến số lượng tế bào máu hoặc tiểu cầu, xét nghiệm giúp phát hiện và hỗ trợ xây dựng hướng điều trị.
Theo dõi kết quả điều trị: Kết quả xét nghiệm còn là cơ sở để bác sĩ đánh giá tiến triển bệnh, hiệu quả của phác đồ và điều chỉnh điều trị khi cần thiết.

Yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm?

Kết quả xét nghiệm máu đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và theo dõi sức khỏe. Tuy nhiên, có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của các chỉ số xét nghiệm, khiến kết quả có thể không phản ánh đúng tình trạng sức khỏe thực tế của người bệnh. Dưới đây là một số yếu tố thường gặp:

Chế độ ăn uống trước khi lấy máu: Việc ăn uống, đặc biệt là các bữa ăn nhiều chất béo, đường hoặc caffeine trước khi lấy máu có thể làm thay đổi các chỉ số như đường huyết, mỡ máu (cholesterol, triglyceride) hoặc men gan. Vì vậy, nhiều xét nghiệm yêu cầu người bệnh nhịn ăn từ 8 - 12 giờ trước khi lấy máu.
Thời điểm lấy máu trong ngày: Một số chỉ số sinh học thay đổi theo nhịp sinh học (circadian rhythm), chẳng hạn như cortisol hoặc glucose. Do đó, thời điểm lấy mẫu máu như sáng sớm hay chiều tối, cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả.
Tình trạng căng thẳng và vận động: Căng thẳng tinh thần hoặc thể chất (ví dụ sau khi tập thể dục gắng sức) có thể làm tăng nồng độ một số hormone và men cơ, chẳng hạn như cortisol hoặc creatine kinase (CK), ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
Thuốc đang sử dụng: Nhiều loại thuốc, kể cả thuốc không kê đơn hoặc thảo dược, có thể ảnh hưởng đến các xét nghiệm máu. Ví dụ, thuốc lợi tiểu có thể thay đổi nồng độ điện giải; thuốc hạ mỡ máu có thể ảnh hưởng đến men gan.
Tư thế và kỹ thuật lấy máu: Tư thế bệnh nhân (nằm hay ngồi) hoặc thời gian garo kéo dài cũng có thể làm thay đổi một số thông số xét nghiệm, như nồng độ protein hoặc hematocrit.
Các yếu tố sinh lý và bệnh lý: Tuổi, giới tính, chu kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc các bệnh lý nền như tiểu đường, viêm gan, bệnh thận… cũng đều có thể tác động đến kết quả xét nghiệm.

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm máu chính xác và có giá trị chẩn đoán, người bệnh nên tuân thủ đúng hướng dẫn của nhân viên y tế trước khi lấy máu.

Tóm lại: Hiểu đúng cách đọc kết quả xét nghiệm máu không chỉ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe mà còn góp phần phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, từ đó kịp thời tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Xét nghiệm là bước kiểm tra quan trọng, thường được thực hiện định kỳ để theo dõi sức khỏe hoặc theo chỉ định trước một số thủ thuật y tế. Khi chuẩn bị lấy máu, bạn nên ghi nhớ những điều sau: Thời gian tốt nhất để lấy máu thường là vào buổi sáng; Một số xét nghiệm yêu cầu bạn phải nhịn ăn khoảng 8–12 giờ, không dùng sữa, nước ngọt, rượu… Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ để biết rõ mình cần chuẩn bị gì; Trong quá trình lấy máu có thể xuất hiện cảm giác đau nhẹ hoặc để lại vết bầm nhỏ, thường sẽ tự hết sau một thời gian. Khu vực lấy máu có thể bị sưng nhẹ; Nếu thấy hoa mắt, chóng mặt hoặc choáng, hãy báo ngay cho nhân viên y tế.

Nguồn: https://suckhoedoisong.vn/khi-nao-can-lam-xet-nghiem-mau-yeu-to-anh-huong-den-ket-qua-xetnghiem-16925120916431647.htm