ទស្សនាភូមិប៉ាក់ដៃក្វាតដុង។

ភូមិក្វាតដុង ស្រុកធឿងទីន មានភាពល្បីល្បាញដោយសារសិប្បកម្មប៉ាក់របស់ខ្លួន ដែលមានតាំងពីសតវត្សរ៍ទី១៧។ ដើម្បីបង្កើតស្នាដៃប៉ាក់ដ៏ពេញលេញមួយ សិប្បករត្រូវឆ្លងកាត់ជំហានជាច្រើន ដូចជាការគូរលំនាំ ការលាតក្រណាត់ ការផ្ទេរការរចនា ការជ្រើសរើសខ្សែពណ៌ ហើយបន្ទាប់មកចាប់ផ្តើមប៉ាក់។ ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅនេះ តាំងពីវ័យក្មេង អ្នកប៉ាក់ត្រូវតែរៀនពីរបៀបកាន់ម្ជុល និងខ្សែឱ្យបានត្រឹមត្រូវ របៀបដេរថ្នេរតូចៗ ស្មើគ្នា និងរលោង។ ពួកគេក៏ត្រូវដឹងពីរបៀបទាញខ្សែឱ្យមានភាពតឹងណែនត្រឹមត្រូវ និងរបៀបសម្របសម្រួលពណ៌ឱ្យចុះសម្រុងគ្នា។

សិប្បករប៉ាក់នៅភូមិក្វាតដុងបានបង្កើតផលិតផលជាច្រើនប្រភេទ ចាប់ពីវត្ថុប្រពៃណីដូចជា កម្រងផ្កា ទ្វារពិធី ដំបូល ទង់ជាតិ បដា ក្រណាត់តុ និងសំលៀកបំពាក់ល្ខោនប្រពៃណី រហូតដល់ទេសភាព និងរូបគំនូរប៉ាក់ច្នៃប្រឌិតដូចជា ផ្ទះឈើរបស់លោកប្រធានហូជីមិញ វត្តសសរមួយជាដើម។ ភូមិប៉ាក់ក្វាតដុង មានទីតាំងស្ថិតនៅកណ្តាលឃុំក្វាតដុង ដែលមានផ្ទៃដីប្រមាណ ៥០ ហិកតា ដែលក្នុងនោះប្រហែល ១៧ ហិកតាជាដីលំនៅដ្ឋាន និងនៅសល់ជាដី កសិកម្ម ។ វាត្រូវបានកំណត់អត្តសញ្ញាណថាជាគម្រោងអាទិភាពសម្រាប់ការវិនិយោគក្នុងការអភិវឌ្ឍភូមិសិប្បកម្មដែលភ្ជាប់ទៅនឹងទេសចរណ៍នៅក្នុងទីក្រុងហាណូយរហូតដល់ឆ្នាំ ២០២០ ដោយមានចក្ខុវិស័យដល់ឆ្នាំ ២០៣០។ ក្នុងរជ្ជកាលរាជវង្សង្វៀន ឃុំក្វាតដុង គឺជាឃុំមួយក្នុងចំណោមឃុំទាំងប្រាំបួន ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ស្រុកប៊ិញឡាងភូ ខេត្តធឿងទីន តំបន់សើនណាំធឿង។ ភូមិក្វាតដុង គឺជាភូមិធំមួយ ដែលមានចំនួនពីរភាគបីនៃចំនួនប្រជាជនសរុបនៃឃុំ។ ខណៈពេលដែលភូមិតូចៗជាច្រើននៅក្នុងឃុំក្វាតដុង ប្រកបរបរប៉ាក់ វាត្រូវបានចាត់ទុកថាជាប្រភពដើមនៃការប៉ាក់ដោយដៃ។ យោងតាមកំណត់ត្រានៅសាលាឃុំងុយសា ក្នុងក្វាតដុង និងវត្តទូធី ក្នុងទីក្រុងហាណូយ ស្ថាបនិកនៃការប៉ាក់នៅក្វាតដុង ក៏ដូចជាការប៉ាក់ជាទូទៅនៅទូទាំងតំបន់ទាំងបីនៃភាគខាងជើង កណ្តាល និងខាងត្បូងវៀតណាម គឺលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ឡេ កុងហាញ ដែលមានឈ្មោះពិតថា ប៊ូយ កុងខាយ ដែលរស់នៅក្នុងភូមិក្វាតដុង ក្នុងសតវត្សរ៍ទី១៧។ លោក ឡេ កុង ហាញ ដែលមានឈ្មោះកំណើតថា ត្រឹន ក្វឹក ខាយ កើតនៅឆ្នាំសេះ (១៦០៦) នៅឃុំក្វាត ដុង ស្រុកធឿងទីន ខេត្តហាដុង (ឥឡូវជាស្រុកធឿងទីន ទីក្រុងហាណូយ)។ នៅឆ្នាំច (១៦៤៦) លោកត្រូវបានបញ្ជូនជាទូតទៅកាន់រាជវង្សមីង។ ក្នុងអំឡុងពេលបេសកកម្មនេះ លោកបានរៀនសិល្បៈប៉ាក់ដោយចៃដន្យ ហើយបានបង្រៀនវាដល់ប្រជាជននៅភូមិក្វាត ដុង ក្រោយមកបានពង្រីកសិប្បកម្មនេះទៅកាន់ខេត្តដទៃទៀត រួមទាំង ខេត្តបាក់និញ និងហឹងអៀន។ លោកក៏បានបង្រៀនប្រជាជនពីរបៀបធ្វើឆ័ត្រផងដែរ។ ដើម្បីរំលឹកដល់ការរួមចំណែករបស់លោក បន្ទាប់ពីលោក ឡេ កុង ហាញ បានទទួលមរណភាព (នៅឆ្នាំ១៦៦១) ប្រជាជននៅក្នុងតំបន់បានសាងសង់វិហារមួយដើម្បីជាកិត្តិយសដល់លោក និងគោរពបូជាលោកជាស្ថាបនិកនៃសិប្បកម្មប៉ាក់។ ឯកសារខ្លះបានបង្ហាញថា មុនពេលដែលលោក ឡេ កុង ហាញ បង្រៀនការប៉ាក់ និងធ្វើឆ័ត្រដល់ប្រជាជន សិប្បកម្មទាំងនេះមានរួចហើយនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ពួកគេបានអភិវឌ្ឍក្នុងទ្រង់ទ្រាយតូចមួយ ជាមួយនឹងបច្ចេកទេសជាមូលដ្ឋាន មានកំណត់ចំពោះពណ៌មួយចំនួននៃអំបោះ ហើយភាគច្រើនបម្រើព្រះមហាក្សត្រ និងមន្ត្រី។ ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រចាស់ៗក៏បានបង្ហាញផងដែរថា ក្នុងរាជវង្សថ្រាន់ ព្រះមហាក្សត្រ និងមន្ត្រីបានប្រើប្រាស់វត្ថុ និងឆ័ត្រដែលប៉ាក់។ នៅឆ្នាំ 1289 ប្រហែល 350 ឆ្នាំមុនបេសកកម្មការទូតរបស់លោក ឡេ កុង ហាញ ព្រះមហាក្សត្រថ្រាន់បានបញ្ជូនព្រះមហាក្សត្រង្វៀននូវខ្នើយសូត្រពណ៌ក្រហមដែលប៉ាក់ដោយអំបោះមាស និងកំរាលព្រំប្រក់សូត្រដែលមានព្រំដែនសូត្រ (យោងតាមសំណេររបស់លោក ទូ មិញ ធៀន នៅក្នុងសៀវភៅធៀន ណាំ ហាញ គី)។

ទស្សនាវដ្តីបេតិកភណ្ឌ