Làng nghề kể chuyện trên nền tảng số

HÀNH TRÌNH "TỪ LÀNG LÊN SỐ"

Mỗi buổi phát trực tiếp hay video chia sẻ, hướng dẫn của nghệ nhân thêu tay Nguyễn Thị Hằng (làng nghề thủ công truyền thống Mỹ Đức, Hà Nội) thường chỉ xoay quanh một góc xưởng mộc mạc với khung cửi gỗ và những mẫu thêu rực rỡ sắc màu. Nhưng chính từng mũi thêu chậm rãi, kéo từng sợi chỉ đã khiến người xem nán lại.

Làng nghề kể chuyện trên nền tảng số- Ảnh 1. — Sự chân thực của không gian làm nghề với người thật, việc thật và bề dày truyền thống giúp câu chuyện của làng nghề thêm sống động

Tương tự, những đoạn video kể về quy trình từ trồng dâu, nuôi tằm, xe sợi đến khi hoàn thiện tấm lụa của hợp tác xã dệt đũi Nam Cao (Thái Bình) cũng thu hút lượng lớn người xem. Không cần kịch bản cầu kỳ, chính không gian xưởng mộc mạc, cảm xúc chân thật đã chạm tới người xem.

Cũng với cách tiếp cận đó, những video, hình ảnh của các nghệ nhân bạc ở làng Đồng Xâm (Thái Bình) thường chỉ cận cảnh vào đôi tay tỉ mỉ khắc chạm từng chi tiết nhỏ trên một chiếc vòng bạc. Không lời quảng bá hoa mỹ, chỉ bằng những hình ảnh chia sẻ "bí quyết" truyền đời, những công đoạn hoàn thiện sản phẩm được kể lại một cách dung dị mà đầy cuốn hút.

Chia sẻ với Thanh Niên, anh Trần Hùng (thương hiệu Comay, làng nghề Nga Sơn, Thanh Hóa) nói: "Nhiều khách hàng của chúng tôi chia sẻ họ yêu mến thương hiệu hơn và trân trọng sức lao động, sự khéo léo của đôi tay người thợ hơn khi được chứng kiến quy trình thủ công tỉ mỉ phía sau mỗi sản phẩm".

Xu hướng nghệ nhân trở thành "content creator" - người sáng tạo nội dung - đang mở ra một chương mới cho ngành nghề truyền thống. Từ những người chỉ quen với khung cửi, kìm, kéo cắt bạc, họ học cách dựng video, chọn nhạc, viết chú thích và xây dựng thương hiệu cá nhân.

Trên TikTok, Facebook hay YouTube, các video về nhuộm vải, thêu tay, làm gốm, đan lát… thu hút hàng trăm nghìn lượt xem. Nhiều nghệ nhân trở thành những "gương mặt đại diện" sống động cho văn hóa làng nghề. Tuy nhiên, hành trình "từ làng lên số" cũng đầy thử thách.

Chị Trương Oanh (thương hiệu lụa Vân Nhã, Nha Xá, Ninh Bình) chia sẻ: "Đưa sản phẩm thủ công lên mạng có lợi thế nhưng cũng nhiều thách thức, nhất là tình trạng sao chép mẫu, đặc biệt với tơ lụa. Chúng tôi vừa phải tìm cách giữ bản sắc, giữ mẫu cổ truyền, vừa phải học hỏi để sáng tạo cho sản phẩm bắt kịp thị hiếu, đồng thời nội dung cũng phải đủ hấp dẫn để thu hút khách".

SỨC SỐNG MỚI CHO SẢN PHẨM THỦ CÔNG

Nếu trước đây, sản phẩm làng nghề chỉ hiện diện ở các phiên chợ hay hội chợ văn hóa, thì nay lụa, gấm, thổ cẩm cùng khung cửi, khung thêu... đã hiện diện khắp các nền tảng mạng xã hội. Nghệ nhân livestream, quay video, kể chuyện nghề. Người trẻ xem, chia sẻ, bình luận. Từ đó, sản phẩm thủ công truyền thống tìm được sức sống mới trong thời đại toàn cầu hóa.

Làng nghề kể chuyện trên nền tảng số- Ảnh 2.

Làng nghề kể chuyện trên nền tảng số- Ảnh 3. — Hình ảnh từ xưởng bạc của làng nghề Đồng Xâm (Thái Bình) và từ nghệ nhân đan túi cói của làng nghề Nga Sơn (Thanh Hóa)

Anh Trần Hùng chia sẻ: "Online là tất yếu, ngày càng nhiều thợ thủ công của chúng tôi học và tập kết nối. Điều này giúp tiếp cận khách hàng mới mà không bị giới hạn bởi địa lý, nhất là những người yêu sản phẩm thủ công ở nơi khác hoặc nước ngoài. Qua kênh này, người làm nghề hiểu nhu cầu thị trường, lắng nghe phản hồi và cải tiến thiết kế, bao bì…".

Chị Trương Oanh cho rằng: "Bước vào thế giới số, người thợ có thể trực tiếp kể câu chuyện về lịch sử nghề, nguồn gốc họa tiết, ý nghĩa hoa văn trên từng sản phẩm, giúp người mua hiểu đúng, trân trọng giá trị lao động. Khi cung - cầu gặp nhau trên nền tảng minh bạch, mối quan hệ giữa người làm nghề và khách hàng trở nên bền chặt hơn. Tương lai của sản phẩm cũng vì thế xán lạn hơn".

Theo chị Oanh, để sẵn sàng bước vào thời đại số và thế giới online, người làng nghề phải dám thay đổi tư duy, sẵn sàng đón nhận cái mới, thử nghiệm và chọn hướng đi phù hợp. Khi đã bắt nhịp, sự kiên định và chăm chỉ là yếu tố then chốt, còn sáng tạo và khả năng kể chuyện văn hóa là lợi thế sẵn có. "Khi có sản phẩm tốt, đẹp và đáng tự hào, online chính là con đường ngắn nhất để đưa đến với khách hàng. Tôi tin công nghệ sẽ giúp sản phẩm làng nghề đi nhanh và xa hơn," chị Oanh nói.

Nguồn: https://thanhnien.vn/lang-nghe-ke-chuyen-tren-nen-tang-so-185251016230629298.htm