Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thanh Hồng: Gần 40 năm tâm huyết với nghệ thuật dân gian

QTO - Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thanh Hồng (SN 1970), ở xã Vĩnh Hoàng là một trong những nghệ nhân trẻ tuổi và thuộc số ít người hiện có kiến thức bài bản về nghệ thuật dân gian. Gần 40 năm qua, ông đã thầm lặng góp sức cùng các thế hệ giữ gìn, phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc.

Quê hương nuôi dưỡng đam mê

Nghệ nhân Thanh Hồng sinh ra, lớn lên tại Vĩnh Hoàng, mảnh đất nổi tiếng còn lưu giữ loại hình nghệ thuật bài chòi Trung bộ Việt Nam. Tuổi thơ ông gắn bó, hòa mình trong những khúc dân ca, câu hò, điệu lý. Sớm tiếp cận, yêu thích và bộc lộ năng khiếu nghệ thuật, ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường, ông là hạt nhân văn nghệ nổi trội. Tình yêu ấy bồi đắp theo tháng năm, lớn dần và trở thành niềm đam mê trong ông.

Không có điều kiện theo học trường nghệ thuật, nhiều năm liền ông đã cất công tìm đến các nghệ nhân tại tỉnh Quảng Trị và Huế để học hỏi về dân ca dân gian. Sau đó thêm 3 năm theo học nhiều khóa đào tạo, tập huấn do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức.

Từ đó ông nắm vững kiến thức, kỹ năng về nghệ thuật trình diễn dân gian, vừa có thể sử dụng thuần thục nhiều loại nhạc cụ, tham gia biểu diễn, sáng tác lời mới, xây dựng kịch bản, biên soạn, dàn dựng chương trình. Với vốn hiểu biết sâu rộng, ông trở lại tích cực phục vụ phong trào văn hóa ở cơ sở, đặc biệt là giảng dạy, lan tỏa tình yêu nghệ thuật dân gian.

Nghệ nhân ưu tú Thanh Hồng chia sẻ: “Dân ca được hình thành từ đời sống, sản xuất của ông cha ta, là nét đẹp văn hóa mang ý nghĩa quan trọng trong đời sống của người dân Việt Nam. Những câu hát ru, ca dao, dân ca mộc mạc như tiếp thêm tình yêu quê hương, đất nước, sức sống lạc quan cho bao thế hệ, trong đó có chúng tôi. Tự hào là người con của quê hương lưu giữ loại hình nghệ thuật truyền thống đã được UNESCO công nhận Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, lại may mắn được gặp những nghệ nhân đi trước truyền dạy, nên tôi luôn tâm niệm không chỉ đem lời ca, tiếng đàn phục vụ Nhân dân, mà cần làm gì đó để góp sức nhỏ vào công tác giữ gìn, bảo tồn nghệ thuật dân gian tại địa phương”.

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thanh Hồng dành nhiều thời gian để trau dồi và phát triển vốn quý của dân ca dân gian - Ảnh: Đ.V

Người thành lập Câu lạc bộ Dân ca Sông Hiền  

Năm 2017, được sự hỗ trợ của các cấp chính quyền, phòng chuyên môn, nghệ nhân Thanh Hồng đề xuất, đứng ra kết nối những người yêu mến nghệ thuật dân gian để thành lập Câu lạc bộ (CLB) Dân ca Sông Hiền và đảm trách vai trò chủ nhiệm câu lạc bộ đến nay.

Nhớ về thời điểm CLB Dân ca Sông Hiền ra đời, nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thanh Hồng tâm sự: “Ban đầu CLB đã thu hút trên 50 thành viên với nhiều độ tuổi, thành phần tham gia. Dù trải qua khó khăn vì chưa có cơ sở vật chất, nguồn lực hoạt động, song với niềm đam mê, trách nhiệm, mọi người luôn đoàn kết, nỗ lực xây dựng CLB ngày thêm vững mạnh...”.

Hơn 8 năm qua, dưới sự dẫn dắt của nghệ nhân Thanh Hồng, CLB Dân ca Sông Hiền đã đẩy mạnh việc sưu tầm lời cổ, sáng tác lời mới, tập luyện nhạc cụ, tổ chức biểu diễn kết hợp phổ biến, truyền dạy dân ca, hưởng ứng sôi nổi những chương trình, hội thi nghệ thuật quần chúng vào các dịp lễ, Tết, ngày kỷ niệm của quê hương, đất nước, ngày hội văn hóa tại mỗi địa phương.

Mặt khác, CLB thường xuyên tham dự các chương trình lớn, kỳ liên hoan, hội thi của tỉnh, cụm, khu vực. Qua đó tuyên truyền, quảng bá hiệu quả giá trị nghệ thuật dân gian đến đông đảo công chúng. Từ đây, nhiều phòng, ban, ngành, đơn vị, địa phương trong tỉnh đã liên lạc với CLB để hợp đồng biểu diễn, dàn dựng các tiết mục văn nghệ dân gian. Trong đó nhiều tiết mục đạt thành tích cao tại liên hoan, hội thi, hội diễn.

Đặc biệt, CLB Dân ca Sông Hiền kết hợp cùng những đơn vị trường học, đoàn thanh niên đưa dân ca phổ biến vào trường học thông qua biểu diễn tại ngày hội văn hóa dân gian, chương trình ngoại khóa, hội thi văn hóa học đường… Ngọn lửa tình yêu nghệ thuật dân gian từ CLB cứ thế lan tỏa, truyền cảm hứng đến thế hệ kế cận, thu hút nhiều nhân tố triển vọng. Không ít bạn trẻ từ sự quan tâm, tìm hiểu ban đầu đã cảm nhận nét hấp dẫn riêng ở loại hình nghệ thuật dân gian này.

Cô Nguyễn Thị Hằng, giáo viên Trường mầm non Vĩnh Lâm, xã Vĩnh Thủy, cho biết: “Được các cô, chú trong CLB Dân ca Sông Hiền, đặc biệt nghệ nhân Thanh Hồng truyền dạy dân ca, thế hệ trẻ như chúng tôi cảm thấy yêu thích. Chúng tôi mong muốn học hỏi thêm, sau đó có thể truyền dạy lại cho mọi người, nhất là các em học sinh và ở cộng đồng dân cư nơi mình sinh sống nhằm phục vụ hoạt động văn hóa, văn nghệ tại cơ sở…”.

Mong muốn cống hiến nhiều hơn

Với tâm huyết dành cho nghệ thuật dân gian, nghệ nhân Thanh Hồng đã được nhận nhiều giải thưởng, bằng khen, giấy khen. Từ những ghi nhận đó, năm 2020, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao tặng ông Kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn hóa, thể thao và du lịch. Năm 2022, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú ở loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian. Nghệ nhân Thanh Hồng là một trong những nghệ nhân ưu tú trẻ tuổi nhất của tỉnh Quảng Trị (cũ).

Ông cho biết, với vai trò là một nghệ nhân và khi còn sức khỏe, còn có thể cống hiến cho xã hội, bản thân sẽ nỗ lực hiện thực hóa nhiều dự định đang ấp ủ. Trước mắt, về phía CLB Dân ca Sông Hiền, thời gian tới sẽ tiếp tục tập trung nâng cao chất lượng hoạt động nghệ thuật, thu hút thành viên, mở rộng quy mô theo hướng trẻ hóa đội ngũ, chú trọng bồi dưỡng lâu dài để xây dựng lớp nghệ nhân kế cận. Đồng thời tổ chức nhiều chương trình, sân chơi nghệ thuật bổ ích, kết nối, khích lệ những người yêu nghệ thuật dân gian không ngừng sáng tạo, nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật dân gian, đưa phong trào sưu tầm, sáng tác, biểu diễn ngày càng phát triển sâu rộng.

“Chúng tôi cũng đang đề xuất lên các cấp, ngành giáo dục xem xét kết hợp đưa dân ca vào giảng dạy trong các tiết học năng khiếu ở trường học với mục đích giúp thế hệ trẻ biết đến, thêm yêu mến, từ đó khơi dậy ý thức gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của quê hương, dân tộc”, nghệ nhân Thanh Hồng chia sẻ thêm.

Đức Việt - Nguyễn Trang

Nguồn: https://baoquangtri.vn/van-hoa/202512/nghe-nhan-uu-tu-nguyen-thanh-hong-gan-40-nam-tam-huyet-voi-nghe-thuat-dan-gian-1a026c5/