Lễ hội chùa Keo mùa Thu năm 2025: Ánh sáng “Thần Quang”

Năm 2012, chùa Keo (xã Duy Nhất, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình trước đây, xã Vũ Tiên, tỉnh Hưng Yên hiện nay), được công nhận di tích quốc gia đặc biệt. Năm 2017, lễ hội chùa Keo được công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Năm 2021, hương án chùa Keo được công nhận bảo vật quốc gia. Những dấu ấn liên tiếp thể hiện sự tiếp nối đáng tự hào và cho thấy giá trị độc đáo của ngôi chùa cổ kính gần 400 năm tuổi. Lễ hội chùa Keo mùa thu đến nay là một lễ hội lớn vùng đồng bằng sông Hồng.

Báo Hưng Yên•30/10/2025

Chùa Keo tên chữ là Thần Quang tự, tọa lạc trên thế đất bằng phẳng. Theo thần tích ghi lại: Năm 1061, thời vua Lý Thánh Tông, Thiền sư Dương Không Lộ dựng chùa Nghiêm Quang làm nơi ẩn nhẫn thuyết pháp giảng đạo, hộ quốc an dân. Thiền sư đã có công chữa khỏi bệnh cho vua Lý Thánh Tông nên được nhà vua khai ân phong làm Quốc sư triều Lý. Năm Giáp Tuất (1094), đời vua Lý Nhân Tông, Đức Thánh Tổ quốc sư Dương Không Lộ viên tịch, hưởng thọ 79 tuổi. Năm 1167, vua Lý Anh Tông xuống chiếu đổi tên chùa Nghiêm Quang thành chùa Thần Quang để tưởng nhớ, tri ân công đức của Thiền sư. Chùa Thần Quang xưa tồn tại được 500 năm, trải qua nhiều biến cố, thăng trầm, đến năm Tân Hợi (1611) gặp một trận đại hồng thủy đã bị cuốn trôi. Dân ấp Keo phải di cư đi nơi khác và chia thành 2 làng. Từ đó, người dân ở 2 làng vận động phát tâm xây dựng lại chùa. Theo văn bia còn được lưu giữ chỉ dẫn: chùa Keo do vị quan thời Lê - Trịnh là Quận công Hoàng Nhân Dũng cùng phu nhân là bà Lại Thị Ngọc Lễ xin chúa Trịnh cấp cho 100 cây gỗ lim để xây dựng chùa, các vật liệu khác do nhân dân tự đóng góp. Toàn bộ công trình chùa Keo được hoàn thành vào năm 1632. Chùa Keo xây dựng theo kiểu dáng nội công ngoại quốc, tiền Phật, hậu Thánh, hiện nay có 17 công trình với 128 gian. Ngôi chùa dù đã nhiều lần được tu bổ, tôn tạo nhưng hiện vẫn giữ nguyên bản sắc kiến trúc độc đáo từ thờ Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII).

Rộn ràng lễ rước Đức Thánh Dương Không Lộ trong lễ hội chùa Keo mùa thu.

Năm nay, lễ hội chùa Keo mùa thu do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức. Trong các ngày diễn ra lễ hội từ 30/10 đến 4/11 (tức ngày 10 - 15/9 năm Ất Tỵ), các hoạt động phần lễ được thực hiện theo đúng nghi thức cổ truyền đã được các thế hệ làng Keo đời nối đời chung tay gìn giữ. Khi tham gia lễ hội chùa Keo, du khách có cơ hội được tìm hiểu về những nghi lễ như: Lễ khai chỉ, lễ rước Đức Thánh, múa rối chầu Thánh, múa ếch vồ, chèo trải cạn chầu Thánh, đêm hội hoa đăng, thực hành nghi lễ tín ngưỡng thờ Mẫu và hoạt động tế lễ của các đoàn tế, nhân dân, tín đồ Phật tử... Để bảo đảm cho du khách trong suốt các ngày diễn ra lễ hội chùa Keo, Ban Quản lý di tích đã tích cực phối hợp với chính quyền địa phương chuẩn bị các điều kiện tốt nhất, trong đó đặc biệt chú trọng công tác vệ sinh môi trường, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn giao thông, vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng, chống cháy, nổ… Đồng thời, tổ chức họp và phổ biến tới các hộ kinh doanh hàng quán, nghiêm cấm việc chèo kéo du khách mua hàng và bán hàng kém chất lượng.

Điểm nhấn của lễ khai mạc lễ hội chùa Keo năm 2025 là chương trình nghệ thuật đặc biệt có chủ đề “Ánh sáng Thần Quang” - lấy cảm hứng từ pháp hiệu của Thiền sư Dương Không Lộ - bậc Quốc sư triều Lý. Chương trình nghệ thuật bao gồm 3 phần với các loại hình nghệ thuật truyền thống như: Chèo, bơi chải cạn, múa ếch vồ, múa rối... được tái hiện sinh động qua phần thể hiện của các nghệ sĩ, diễn viên chuyên nghiệp. Nghệ sĩ ưu tú Nguyễn Quang Lai, Phó Giám đốc Nhà hát Chèo tỉnh bày tỏ: "Được tham gia chương trình nghệ thuật đặc biệt tại lễ hội chùa Keo mùa thu, các nghệ sĩ Nhà hát Chèo tỉnh đã cùng nghệ sĩ các đoàn nghệ thuật nỗ lực chuẩn bị và biểu diễn với niềm tự hào sâu sắc, mong muốn cùng bà con quê hương giữ gìn, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc tại di tích quốc gia đặc biệt chùa Keo". Đại đức Thích Thanh Quang, trụ trì tổ đình chùa Keo nhấn mạnh: Với tên gọi “Ánh sáng Thần Quang”, chương trình nghệ thuật mang ý nghĩa lan tỏa ánh sáng từ, bi, hỉ, xả và những giá trị văn hóa nhân văn của Đức Phật, Đức Thánh Không Lộ Thiền sư, là vị thần được Nhân dân địa phương tôn sùng.

Nhân dân làng Keo tham gia các nghi thức tế lễ độc đáo trong lễ hội chùa Keo mùa thu.

Điểm mới của lễ hội năm nay là trong suốt các ngày diễn ra, đan xen các chương trình biểu diễn văn hóa văn nghệ, các trò chơi dân gian cũng được tổ chức sôi nổi, mang đến cho du khách không gian văn hóa cổ truyền đậm đà bản sắc dân tộc. Vui hội mùa thu, du khách được xem du thuyền hát hội, giao lưu các câu lạc bộ chèo, thi têm trầu cánh phượng… Thu về trẩy hội chùa Keo đã trở thành mong mỏi không chỉ của mỗi người dân xã Vũ Tiên mang niềm tự hào về quê hương mà còn là điểm đến mời gọi du khách gần xa trải nghiệm văn hóa dân gian độc đáo để di tích quốc gia đặc biệt chùa Keo sẽ luôn là một trong những điểm đến du lịch văn hóa tâm linh hàng đầu của tỉnh.