Ngọn lửa nghề ở Thần Khê thắp sáng niềm tự hào quê hương

Trước nguy cơ mai một của nhiều nghề truyền thống, xã Thần Khê đã chủ động xây dựng những định hướng, giải pháp để bảo tồn và phát huy giá trị nghề xưa. Với tinh thần “giữ nghề là giữ hồn quê”, người dân nơi đây không chỉ gìn giữ bản sắc văn hóa mà còn biến nghề truyền thống thành động lực phát triển kinh tế - xã hội. Giữa nhịp sống hiện đại, ngọn lửa nghề ở Thần Khê vẫn bền bỉ cháy, sưởi ấm bao thế hệ và thắp sáng niềm tự hào quê hương.

Ông Trần Văn Khải, thôn Kênh tỉ mỉ trong từng công đoạn sản xuất đậu phụ.

Không ai nhớ rõ nghề sản xuất, chế biến cốm ở Thần Khê có từ bao giờ. Chỉ biết rằng, từ khi còn là đứa trẻ nằm trong nôi, bao thế hệ nơi đây đã lớn lên cùng tiếng chày giã cốm rộn ràng mỗi độ thu sang, cùng mùi hương thanh khiết của nếp non vương trên mái tóc mẹ, tay áo cha. Trước đây, nghề làm cốm chủ yếu làm thủ công, từng mẻ nếp phải giã, phải sàng, phải rang bằng tay. Thế nhưng, trong vòng xoay của thời đại, người dân Thần Khê đã mạnh dạn đổi mới, đưa máy móc vào sản xuất để nâng cao năng suất.

Chúng tôi tìm đến gia đình anh Trần Đình Bường, thôn Thống Nhất, người đã gắn bó với nghề hơn 30 năm. Trong căn xưởng rộng hơn 200m², tiếng máy xay, máy lọc, máy tách vỏ vang lên đều đặn, hòa với mùi cốm mới thơm ngọt khiến lòng người ấm lại. Anh Bường chia sẻ: Ngày xưa làm thủ công, mỗi ngày gia đình tôi chỉ sản xuất được vài chục ki lô-gam thóc. Nhưng hiện nay, tôi đã đầu tư hơn 1 tỷ đồng trang bị máy móc hiện đại để nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm. Một ngày, gia đình tôi làm được hơn 2 tấn thóc, thu được 1,2 tấn cốm thành phẩm gồm cốm mộc và cốm xanh với giá bán 30.000 - 40.000 đồng/ kg. Một năm, tôi thu mua hàng trăm tấn thóc nếp của người dân địa phương và các xã lân cận để sản xuất. Làm cốm không chỉ mang lại thu nhập ổn định mà còn là niềm tự hào của người dân khi gìn giữ và phát triển được nghề truyền thống.

Ông Trần Đình Chế, thôn Thống Nhất (ở giữa) giới thiệu sản phẩm cốm vừa sơ chế cho khách hàng.

Nếu như những hạt cốm dẻo thơm, xanh mướt, mang cả mùa thu vào lòng người thưởng thức, thì đậu phụ làng Kênh lại mang hương vị thanh mát, ngọt bùi, giữ trọn hương tự nhiên của đỗ tương. Để cảm nhận trọn vẹn hương vị và câu chuyện của nghề, chúng tôi đến làng Kênh vào một buổi sáng cuối tháng Mười, khi sương còn giăng mờ trên mái nhà. Từ các ngõ nhỏ, tiếng máy xay đậu vang rộn ràng, hòa cùng làn hơi nước tỏa ra từ những chảo nấu đậu lớn, tạo nên một khung cảnh lao động nhộn nhịp mà thân thuộc. Trong căn bếp nhỏ của ông Trần Văn Khải, mùi đậu nồng nàn lan khắp không gian. Ông Khải tâm sự: Tôi làm nghề đậu phụ hơn 20 năm. Ngày nào cũng vậy, 3 giờ sáng cả nhà đã dậy làm đậu. Mỗi người một việc: Người ngâm, người xay, người nấu, người đóng khuôn. Làm nghề này phải kiên nhẫn và giữ cái tâm mới có miếng đậu ngon. Miếng đậu làng Kênh trắng mịn, mềm mà vẫn dai. Mỗi hộ làm nghề đều có bí quyết riêng từ cách pha nước chua, đến thời gian ép khuôn. Cũng nhờ thế mà đậu ở đây có vị thơm béo, ngọt nhẹ mà thanh mát đặc trưng. Hiện một ngày gia đình tôi sản xuất khoảng 2 tạ đậu phụ, cung cấp cho thị trường Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh… thu nhập ổn định hơn 10 triệu đồng/tháng. Làm đậu là làm vì cái nghề của cha ông để lại. Giữ được nghề là giữ được nếp sống quê mình. Chị Mai Thị Lương, thành phố Hải Phòng chia sẻ: Đậu làng Kênh rất ngon. Mỗi lần về quê, tôi đều mua vài kg để dành. Nó không chỉ là món ăn mà như mang theo cả hồn quê.

Xã Thần Khê còn nổi tiếng với bánh rắn Đô Kỳ, nón lá Chi Lăng, mây tre đan, rượu nếp Đô Kỳ... mang lại thu nhập đáng kể cho người dân. Hiện nay, giá trị sản xuất từ các làng nghề truyền thống chiếm tới 30% tổng giá trị sản xuất toàn xã, trở thành một “mảnh ghép” quan trọng trong bức tranh kinh tế - xã hội của địa phương. Ông Vũ Xuân Quân, Trưởng phòng Kinh tế xã Thần Khê cho biết: Chúng tôi xác định việc bảo tồn làng nghề không chỉ là giữ gìn văn hóa mà còn là cách để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân. Vì thế, xã luôn phối hợp chặt chẽ với các ngành, đoàn thể để hỗ trợ vay vốn, đào tạo nghề, chuyển giao kỹ thuật, cải tiến mẫu mã, tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm. Đồng thời, hướng tới xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP, kết hợp với phát triển du lịch trải nghiệm, đưa các sản phẩm làng nghề đến gần hơn với thị trường trong và ngoài nước. Mỗi sản phẩm làm ra không chỉ là vật chất mà còn là niềm tự hào của người dân khi góp phần lan tỏa giá trị văn hóa quê hương.

Trải qua bao thăng trầm, biến động của thời gian và cuộc sống, các thế hệ người dân Thần Khê vẫn “giữ lửa” nghề truyền thống. Có nghề, đời sống của bà con cũng bớt vất vả, no đủ dần lên. Nghề đã không phụ công người như thế!

Thanh Thủy

Nguồn: https://baohungyen.vn/ngon-lua-nghe-o-than-khe-thap-sang-niem-tu-hao-que-huong-3187230.html