ບົດກະວີຂອງ ເຈີ່ນເຍີນຕົງ ແລະ ການເລີ່ມຕົ້ນຂອງວັນນະຄະດີຫວຽດນາມ

ນັ້ນແມ່ນຫົວຂໍ້ການໂອ້ລົມສົນທະນາຂອງນັກປະພັນ, ນັກປະພັນ ເຈີ່ນດ້າຍກວາງ, ໄດ້ດຳເນີນໄປເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ ຢູ່ຫໍສະໝຸດມະຫາວິທະຍາໄລ ເກີ່ນເທີ. ນັກປະພັນ, ນັກສິລະປິນ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາ ແລະ ນັກສຶກສາຫຼາຍຄົນໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມນັກປະພັນ ເຈີ່ນດ້າຍກວາງ ເພື່ອຊອກຫາຄວາມງາມຂອງບົດກະວີຂອງ ເຈີ່ນເຍີນຕົງ ແລະ ຄວາມງາມຂອງພາສາຫວຽດນາມ.

Báo Cần Thơ•30/07/2025

ນັກປະພັນ ເຈີ່ນຈ່ຽງ ໄດ້ນຳສະເໜີຫົວຂໍ້ “ບົດກະວີຂອງ ເຈີ່ນເຍີນຕົງ ແລະ ການເລີ່ມຕົ້ນຂອງວັນນະຄະດີຫວຽດນາມ”.
ຢູ່ຫໍສະໝຸດມະຫາວິທະຍາໄລ Can Tho .

ໃນສະໄໝລາຊະວົງ Tran ຂອງປະເທດພວກເຮົາ, ໄດ້ມີຜູ້ຍິ່ງໃຫຍ່ສອງຄົນຄື: Saint Tran - Hung Dao Dai Vuong Tran Quoc Tuan ແລະ ພຣະພຸດທະເຈົ້າ - Tran Nhan Tong. ເລື່ອງນີ້ເປັນທີ່ສົນໃຈຂອງຜູ້ຟັງຫຼາຍ. ຈາກນັ້ນ, ນັກຂຽນ ເຍີດຈ້ຽນ ແລະ ຜູ້ຟັງໄດ້ວາດພາບກ່ຽວກັບພະພຸດທະເຈົ້າເຈິ່ນເຍີນຕົງ. ລາວເປັນກະສັດ, ເປັນນາຍ Zen, ແລະເປັນນັກກະວີ. ຫລັງຈາກນັ້ນ, ພະພຸດທະເຈົ້າ ເຈິ່ນເຍີນຕົງ "ຖິ້ມບັນລັງຄືຖິ້ມເກີບເກົ່າ" ເພື່ອອຸທິດຊີວິດໃຫ້ແກ່ພຸດທະສາສະນິກະຊົນ, ປະຕິບັດສະຕິປັນຍາອັນເລິກເຊິ່ງ ແລະປັດຊະຍາອັນສູງສົ່ງວ່າ: "ອາທິດນີ້, ຖ້າຄິດເຖິງ, ຂ້ານ້ອຍຈະໃຫ້ອະໄພເອງ/ ພໍໃຈໃນໃຈ, ຫົວຫົວໃຈ".

ຄຽງຄູ່ກັບບັນດາຜົນງານຂອງຈັກກະພັດ ເຈີ່ນເຍີນຕົງ, ຫຼືບັນດາຜົນງານຂອງ ເຈິ່ນໄທຕົງ, ທ່ານ ຫງວຽນຝູ໋ຈ້ອງ, ນັກປະພັນ ຫງວຽນທ໋າຍ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ຍິ່ງອ່ານ ແລະ ໄຕ່ຕອງຫຼາຍເທົ່າໃດ, ເພິ່ນຍິ່ງມີຄວາມພາກພູມໃຈ. ປະເທດຊາດຂອງພວກເຮົາບໍ່ຂາດນັກຄິດທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່. ດັ່ງນັ້ນ, ໃນບັນດານັກປັນຍາຊົນ, ເຈົ້າຈັກກະພັດ ເຈີ່ນຮ່ວາງຕົງ ແມ່ນດວງຈັນທີ່ສ່ອງແສງໃນຫຼາຍຂົງເຂດ, ໃນນັ້ນມີບົດກະວີ.

ສອງບົດປະພັນ “Cư trần lạc đạo phủ” ແລະ “Ðắc thư lâm tuyền thành đạo ca” ແມ່ນບົດກະວີ Nom ສອງບົດທີ່ປະກົດຕົວໃນປະຫວັດສາດວັນນະຄະດີ Nom ໃນປະເທດພວກເຮົາ. ຕາມນັກຂຽນ Nhật Chiêu ແລ້ວ, ເຖິງວ່າມີສົມມຸດຕິຖານອື່ນກໍ່ຕາມ, ແຕ່ທ່ານເຊື່ອວ່າມັນເປັນພຽງນິທານ, ຜົນງານຂອງ Trần Nhân Tông ແມ່ນວຽກງານວັນນະຄະດີທຳອິດຂອງຫວຽດນາມຢ່າງແທ້ຈິງ. ຕົວຢ່າງ “Cư trần lạc đạo phủ”, ບົດກະວີຂອງ Trần Nhân Tông ຕາມກົດໝາຍຂອງບົດກະວີ, ສະແດງທັດສະນະທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດກ່ຽວກັບແນວຄິດຂອງພຸດທະສາສະນິກະຊົນໃນລາຊະວົງ Trần. ບົດກະວີນີ້ປະກອບດ້ວຍ 10 ບົດກະວີ, ໃນ Nom ແລະສຸດທ້າຍແມ່ນບົດກະວີຈີນ. ນັກປະພັນ ຫງວຽນຈີ໋ ແມ່ນມັກທີ່ສຸດໃນຕອນທ້າຍຂອງ “Cư trần lạc đạo phủ”, ແປວ່າ: “ໃນຊີວິດ, ມ່ວນຊື່ນໃນເສັ້ນທາງ, ເດີນຕາມໂຊກຕາ/ ເມື່ອຫິວ, ກິນ, ເມື່ອຍ, ນອນ/ ຢູ່ໃນເຮືອນມີຊັບສົມບັດ, ຢຸດຊອກຫາ/ ຫັນໜ້າໄປໃນສະພາບທີ່ບໍ່ມີຈິດໃຈ, ບໍ່ຕ້ອງຖາມເລື່ອງ Zen”. ນັ້ນແມ່ນຄວາມນຶກຄິດອັນຍິ່ງໃຫຍ່ຂອງຜູ້ຍິ່ງໃຫຍ່ທີ່ເຊື່ອງໄວ້ຢູ່ໃນນິກາຍ Truc Lam Zen ທີ່ໄດ້ສືບທອດມາຈົນເຖິງທຸກວັນນີ້.

ບໍ່ພຽງແຕ່ຢືນຢັນວ່າບົດກະວີຂອງ ເຈີ່ນເຍີນຕົງ ແມ່ນຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງວັນນະຄະດີຫວຽດນາມເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຕາມນັກປະພັນ ເຈີ່ນຈ່ຽງ, ນັກປະພັນ ເຈີ່ນເຍີນຕົງ ໄດ້ຮັກແພງພາສາຫວຽດນາມ (ໂດຍສະເພາະຕົວໜັງສື Nom), ແລະ ຮັກການໃຊ້ພາສາຫວຽດນາມ, ເຖິງແມ່ນວ່າລາວເກັ່ງດ້ານຕົວໜັງສືຈີນ. ຕົວຢ່າງ: ຢ່າງໜ້ອຍ 20 ຄັ້ງໃນວຽກງານຂອງລາວ, ລາວບໍ່ໄດ້ໃຊ້ຄໍາວ່າ "ຫົວໃຈ" ແຕ່ປ່ຽນແທນດ້ວຍຄໍາວ່າ "ຫົວໃຈ"; ບໍ່ໄດ້ໃຊ້ “ເຄົາລົບຄູອາຈານ ແລະ ໃຫ້ຄຸນຄ່າສິນທຳ” ແຕ່ເລືອກໃຊ້ “ໄຫວ້ຄູ ແລະ ຮ່ຳຮຽນສິນທຳ”... ເປັນທີ່ໜ້າສົນໃຈວ່າ ເມື່ອ 700 ກວ່າປີກ່ອນ, ເຈົ້າຈັກກະພັດພຸດທະສາສະໜາຂອງປະເທດເຮົາມີຄວາມຄິດເຫັນຢ່າງຍິ່ງກ່ຽວກັບຄວາມພາກພູມໃຈໃນພາສາຫວຽດນາມ, ຊຸກຍູ້ຈິດໃຈຮັກສາຄວາມບໍລິສຸດຂອງພາສາຫວຽດນາມ.

ປະຈຸບັນວັດ Vinh Nghiem (ແຂວງ ບັກນິງ) ຮັກສາປື້ມໄມ້ອັນລ້ຳຄ່າ 3.050 ແຫ່ງຂອງນິກາຍ Truc Lam Yen Tu Zen. ໃນນັ້ນ, ໄມ້ທ່ອນ “Cu tran lac dao phu” ໂດຍພະເຈົ້າຈັກກະພັດ Tran Nhan Tong ໄດ້ແກະສະຫຼັກດ້ວຍໄມ້ Thi, ໃນນັ້ນມີ 6 ດ້ານໄດ້ຈາລຶກຕົວໜັງສື Nom. ໃນປີ 2012, “ໄມ້ບັ້ງດອກໄມ້ວິງງື່ມ” ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຈາກອົງການ UNESCO ເປັນມໍລະດົກເອກະສານພາຍໃຕ້ອົງການຄວາມຊົງຈຳຂອງໂຄງການໂລກຢູ່ພາກພື້ນອາຊີ - ປາຊີຟິກ .

ບົດຄວາມ ແລະ ຮູບພາບ: DANG HUYNH

ທີ່ມາ: https://baocantho.com.vn/tho-ca-tran-nhan-tong-va-su-khoi-dau-cua-van-chuong-tieng-viet-a189031.html