'Mùa vàng’ của cư dân vùng lũ ĐBSCL

AN GIANG Mỗi mùa nước nổi, cư dân đầu nguồn sông Cửu Long tất bật đón ‘lộc’ thiên nhiên. Dòng nước phù sa mang lại nhiều nguồn lợi và cơ hội phát triển du lịch nông nghiệp.

Tăng nguồn thu từ trữ cá đồng

Từ tháng 6 đến tháng 10 âm lịch, khi dòng nước từ thượng nguồn sông Mekong mang phù sa về ĐBSCL là lúc cư dân tỉnh Đồng Tháp và An Giang tất bật vào vụ khai thác sản vật mùa nước nổi. Với bà con, mùa nước nổi không chỉ là mùa của cá tôm dồi dào mà còn là dịp cải tạo đồng ruộng, giúp đất đai phục hồi và duy trì truyền thống nông nghiệp bền vững.

Nông dân Đồng Tháp háo hức khai thác cá đồng mùa nước nổi. Ảnh: Kim Anh. 

Tròn 1 năm tôi trở lại HTX Sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến ở ấp Long An A, xã Phú Thọ (tỉnh Đồng Tháp). Khác hẳn không khí ảm đạm của mùa nước nổi trước, năm nay nước lên cao, cá tôm dồi dào.

Đã hơn 10 giờ trưa, nước trên đồng đầy ắp, tiếng cá búng nước tanh tách theo những mẻ lưới chuẩn bị được anh Nguyễn Thiện Thuật - Phó Giám đốc HTX Quyết Tiến kéo lên.

Mô hình trữ cá cộng đồng mùa nước nổi được HTX Quyết Tiến triển khai hơn 2 năm qua đã chứng minh hiệu quả khi cá về nhiều, nông dân có lợi nhuận không thua kém 3 tháng trồng lúa. Ước tính từ đầu mùa nước đến nay, 5 hộ thành viên HTX tham gia khai thác thủy sản đã thu được khoảng 120 - 130 triệu đồng.

Anh Thuật kể: “Ban đầu vận động bà con đồng thuận để triển khai mô hình trữ cá cộng đồng không hề dễ. Một số hộ chuyên khai thác cá truyền thống phản đối, thậm chí chửi mắng. Nhưng khi thấy cá đầy đồng, thu nhập cao gấp nhiều lần so với cách khai thác cũ, mọi người bắt đầu tin và tham gia”.

HTX Quyết Tiến đã thành công trong xây dựng mô hình trữ cá cộng đồng kết hợp làm du lịch sinh thái vào mùa nước nổi. Ảnh: Kim Anh.

Từ 20ha thử nghiệm ban đầu, nay mô hình đã mở rộng lên 170ha. Cá được thả trong đồng ruộng tự nhiên, vừa đảm bảo sinh thái, vừa tạo thu nhập ổn định cho cộng đồng. Bên cạnh đó, HTX còn liên kết với doanh nghiệp để sản xuất 20ha lúa hữu cơ và 100ha lúa làm theo quy trình của Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, giảm phát thải. Cách làm này vừa giúp giữ gìn hệ sinh thái tự nhiên để cây lúa, con cá song hành phát triển, mang lại thu nhập cho bà con.

Định hướng tới, HTX sẽ thành lập tổ khai thác cá cộng đồng nhằm quản lý việc khai thác, đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm của bà con. Từ lợi nhuận thu được, HTX sẽ tạo quỹ để tái tạo nguồn lợi thủy sản (mua cá giống) và hỗ trợ những hộ khó khăn trên địa bàn.

Đáng chú ý, khoảng 1 năm trở lại đây, HTX Quyết Tiến còn phát triển mô hình du lịch sinh thái trên cánh đồng mùa nước nổi, tạo thêm nguồn thu đáng kể (chiếm khoảng 20% tổng doanh thu). Lượng du khách tìm về HTX Quyết Tiến đạt khoảng 500 - 600 khách, chủ yếu là khách đơn lẻ, biết đến HTX thông qua mạng xã hội.

Đến đây, du khách có thể trải nghiệm hái bông điên điển, bẻ cà na, đặt lợp, dỡ lờ, ủ lươn hay gỡ lưới… Mỗi trải nghiệm du khách đều cảm nhận được nhịp sống miền Tây và sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên.

Mùa nước nổi năm 2025 được bà con đánh giá là mùa nước đẹp, mang lại nguồn lợi dồi dào. Ảnh: Kim Anh.

Anh Thuật nhấn mạnh, cách làm của HTX là đi từng bước, không vội làm lớn. Hiện HTX chủ yếu sản xuất lúa an toàn và làm dịch vụ nông nghiệp, du lịch là hoạt động bổ sung để khai thác giá trị mùa nước nổi. “Muốn phát triển mô hình du lịch sinh thái, HTX rất cần sự tham gia thực sự của xã viên cũng như nguồn lực của thanh niên trẻ để vận hành mô hình. Với lợi nhuận có được, mỗi năm HTX sẽ tiếp tục đầu tư mở rộng, đảm bảo mô hình phát triển bền vững”, anh Thuật bày tỏ.

Mùa gió lên...

Tại xã Cô Tô (tỉnh An Giang), chàng trai trẻ Đinh Hoàng Tính (sinh năm 1994) đã biến những trải nghiệm tuổi thơ trên cánh đồng lúa và mùa nước nổi thành dự án du lịch nông nghiệp đặc sắc với mô hình quán cà phê “Mùa gió lên”. Với góc nhìn của một “dân chuyên” du lịch, Hoàng Tính muốn giữ lại những giá trị của quê hương trong bối cảnh phát triển hiện đại.

Anh bộc bạch, lớn lên đã quen với hương lúa, mạ non, quen với những buổi chèo ghe đổ dớn, bắt cá, hái bông điên điển mùa nước nổi, quen với những ngày hè thả diều sau mùa gặt hay những buổi vịt chạy đồng inh ỏi khắp vùng quê... Những ấn tượng đó thôi thúc anh lên ý tưởng khai thác những nét hồn quê trong cuộc sống hôm nay.

Du khách trải nghiệm cánh đồng mùa nước nổi tại quán Mùa gió lên ở xã Cô Tô (tỉnh An Giang). Ảnh: Kim Anh.

Trên cánh đồng khoảng 2.000m2 của gia đình, thanh niên này tạo nên những cảnh quan sống động phù hợp với từng mùa riêng biệt. Mùa lúa, du khách có thể dạo chơi, chụp ảnh trên con đường giữa đồng lúa xanh rì. Mùa nước nổi, họ được bơi xuồng, đổ dớn, bắt cá, hái bông điên điển… Tất cả đều được thiết kế để kết nối con người với thiên nhiên, đồng thời tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương.

Cái tên “Mùa gió lên” cũng mang ý nghĩa đặc biệt. Mùa không bao giờ dứt, chu kỳ tuần hoàn của tự nhiên và đời sống. Ở vùng núi Cô Tô, gió Tây Nam sang Đông Bắc, mùa nước đến mùa lúa…, tất cả đều tạo nên nhịp điệu sống động của miền quê.

Với kinh nghiệm 10 năm trong ngành du lịch, Hoàng Tính có thể quan sát sự chuyển mình của quê hương An Giang. Khi đường sá được bê tông hóa, việc đi lại thuận tiện hơn, anh nhận thấy đây là cơ hội để phát triển du lịch. Dù không nằm trên trục đường lớn, anh tin rằng sẽ hấp dẫn, thu hút du khách trẻ, khách phượt bằng xe máy. Đặc biệt mùa nước nổi là một trải nghiệm đặc biệt với nhiều du khách trong và ngoài nước khi đến với miền Tây.

Ngọn núi Cô Tô là một phần của dãy Thất Sơn Bảy Núi của tỉnh An Giang. Vào mùa nước nổi, dưới chân núi là một đồng nước mênh mông với nhiều sản vật tự nhiên, mỗi chiều về ánh hoàng hôn tạo nên bức tranh vô cùng sống động.

Du khách đến đây không chỉ ngồi ngắm cảnh, check-in mà còn trải nghiệm cuộc sống của người dân địa phương thông qua các hoạt động bơi xuồng, đổ dớn, bắt cá, hái bông điên điển, gỡ lờ, lợp cá… Tất cả được Hoàng Tính tổ chức dựa trên điều kiện thực tế và sự hỗ trợ của bà con địa phương. Hoàng Tính còn sẵn sàng cho bà con thuê đất miễn phí để những cánh đồng lúa có thể tạo cảnh quan, sự cộng sinh giữa du lịch và nông nghiệp.

Mùa lúa, cánh đồng trở thành điểm du lịch vô cùng độc đáo. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Hoàng Tính chia sẻ: “Một bức tranh dù đẹp đến mấy nếu không có ai cùng chiêm ngưỡng cũng chỉ là cảnh bình thường. Khi quán Mùa gió lên mở ra, tôi mời bạn bè đến thư giãn, tái tạo năng lượng, tôi cũng hạnh phúc”.

Nhờ bà con địa phương ủng hộ, từ việc cho thuê xuồng, vỏ lãi, đặt dớn… đến hỗ trợ du khách trải nghiệm cuộc sống thường nhật, hoạt động du lịch diễn ra khá thuận lợi. “Mùa nước nổi giờ ít hơn xưa, nhưng đối với chúng tôi, thiếu mùa nước nổi là thiếu đi một phần hồn quê”, Hoàng Tính bộc bạch.

Tuy nhiên, việc mở rộng mô hình vẫn còn nhiều khó khăn do các dịch vụ du lịch chuyên nghiệp tại địa phương còn hạn chế. Vấn đề cơ sở lưu trú cũng là bài toán lớn khi chưa có nhiều cơ sở đạt tiêu chuẩn. Hoàng Tính dự kiến sẽ tận dụng không gian sẵn có, trang bị thêm các vật dụng cần thiết để du khách có thể trải nghiệm cuộc sống dân dã.

Trong xu thế phát triển hiện đại, mô hình du lịch nông nghiệp trở nên hấp dẫn với nhiều du khách. Ảnh: Kim Anh.

Hoàng Tính cũng hướng đến phát triển thêm khu vực trải nghiệm ngoài đồng ruộng và lưu trú, cắm trại giữa thiên nhiên, hạn chế nhựa, ưu tiên vật dụng gỗ, gốm, đất nung, tạo sự gần gũi và thân thiện.

Hiện Mùa gió lên đã thu hút nhiều du khách khi đến với An Giang, nhất là vào cuối tuần. Doanh thu dao động 1 - 2 triệu/ngày, cuối tuần có thể 2 - 3 triệu đồng/ngày. Du khách đa phần đi lẻ bằng xe máy từ An Giang và các tỉnh khác để trải nghiệm và tự do khám phá.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/mua-vang-cua-cu-dan-dau-nguon-d783254.html