Nền tảng kiến thức tài chính của người trẻ: Chìa khóa mở ra sức mạnh nội tại của nền kinh tế

Thực trạng đáng lưu tâm

Một nghiên cứu của Sun Life Asia năm 2025 cho thấy chỉ 48% Gen Z tự tin trong quản lý tài chính cá nhân và 28% chưa có kế hoạch tiết kiệm dài hạn. Những con số này phản ánh rõ khoảng trống hiểu biết tài chính ngay tại nhóm đối tượng đang bắt đầu quãng thời gian tự chủ tài chính, cũng như đối diện với nhiều lựa chọn tài chính phức tạp.

Kiến thức - kỹ năng tài chính là những kỹ năng không thể thiếu để trưởng thành một cách tự tin, độc lập

Theo McKinsey & Company, đến năm 2027, tổng giá trị thị trường gia sản của Việt Nam dự kiến sẽ đạt khoảng 570 - 650 tỷ USD, tuy nhiên giá trị tài sản tài chính cá nhân được quản lý chỉ đạt khoảng 110 – 130 tỷ USD; tức chỉ khoảng 1/5 tài sản trong dân được quản lý. Con số này phản ánh một thực trạng đáng lo ngại: phần lớn tài sản của người dân Việt Nam đang không được quản lý một cách chuyên nghiệp và hiệu quả, dẫn đến việc bỏ lỡ cơ hội gia tăng giá trị tài sản, thiếu khả năng chống chịu và phục hồi trước các rủi ro tài chính, cũng như thiếu đi nền tảng vững vàng cho các mục tiêu quan trọng như nghỉ hưu, giáo dục con cái hay chăm sóc sức khỏe.

Mục tiêu quốc gia và những khoảng trống

Trong buổi họp Ban Chỉ đạo quốc gia về tài chính toàn diện 12/3/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo, Công tác truyền thông, giáo dục, nâng cao kiến thức, hiểu biết về tài chính và kỹ năng sử dụng dịch vụ tài chính cho người dân, thúc đẩy hoạch định tài chính cá nhân cần tiếp tục được chú trọng, đẩy mạnh hơn nhằm giúp cho người dân thấy được sự tiện ích, an toàn và tự tin khi tham gia sử dụng các sản phẩm, dịch vụ tài chính chính thức. Chỉ đạo này thể hiện sự quan tâm của Chính phủ, đồng thời khẳng định vai trò then chốt của việc nâng cao năng lực tài chính cho người dân trong bối cảnh nền kinh tế đang chuyển đổi mạnh mẽ. Điều này đặc biệt quan trọng với người trẻ và sinh viên - những người đang ở thời điểm vàng để hình thành nền tảng kiến thức và thói quen tốt, đồng thời là những "chủ nhân tương lai của đất nước", là lực lượng có khả năng lan tỏa mạnh mẽ đến cộng đồng.

Giáo dục tài chính cho người trẻ sẽ tạo ra những ảnh hưởng tích cực lâu dài, thực tế

Nhiệm vụ của giáo dục tài chính là để "không ai bị bỏ lại phía sau trong việc tiếp cận các dịch vụ tài chính", nâng cao tư duy toàn dân về các sản phẩm, dịch vụ tài chính, nhận diện và hạn chế rủi ro, chuyển dịch thói quen tài chính,… Tuy nhiên, để giáo dục tài chính đến được với nhiều nhóm đối tượng cũng là một thách thức lớn, do sự đa dạng trong khả năng và nhu cầu tiếp nhận. Thực trạng này đặt ra yêu cầu trong việc xây dựng và thiết kế các chương trình giáo dục tài chính sao cho phù hợp với nhiều nhóm đối tượng khác nhau. Trong đó, sinh viên là nhóm đối tượng đặc biệt cần được quan tâm. Đây là giai đoạn chuyển tiếp quan trọng từ sự phụ thuộc vào gia đình sang độc lập tài chính, khi các bạn đang đối mặt với nhiều quyết định đầu đời như quản lý chi tiêu, sử dụng thẻ tín dụng, vay vốn, tích lũy cho tương lai. Những quyết định và thói quen hình thành ở giai đoạn này sẽ ảnh hưởng sâu rộng về sau.

Định chế tiên phong tạo ra thay đổi

Để phổ cập kiến thức tài chính tới đông đảo người dân Việt Nam, cần tới sự vào cuộc của các bộ, ngành, tổ chức lẫn toàn xã hội. Là định chế tài chính hàng đầu Việt Nam, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) từ nhiều năm nay đã tiên phong đồng hành, liên tục triển khai các hoạt động giáo dục như Series "Tài chính tương lai", "Tiền khéo tiền khôn" (2017 - 2022), "Đồng tiền thông thái" (2019 - nay), cuộc thi "Hiểu biết về tài chính", chuỗi chương trình truyền hình Mr. Money (2024) …, Mỗi chương trình được thiết kế cho một nhóm đối tượng đặc thù, từ học sinh tiểu học đến sinh viên đại học, tạo nên một hệ sinh thái giáo dục tài chính toàn diện.

Với BIDV, giáo dục tài chính là một trách nhiệm xã hội đặc biệt được quan tâm

Từ 2024 đến nay, BIDV là đơn vị đồng hành chiến lược của Vũ trụ Đồng tiền (The Moneyverse) – chương trình do Thời báo VTV - Đài Truyền hình Việt Nam phối hợp cùng CTCP The Moneyverse Việt Nam tổ chức. Điểm đặc sắc của Vũ trụ Đồng tiền là format edu-tainment (giáo dục kết hợp giải trí) và mô hình nhập vai phi hành gia khám phá thế giới của tài chính.

Trên bối cảnh nhập vai đó, chương trình triển khai phương pháp "vừa giải trí, vừa học, vừa hành" theo ba tầng:

1. Tầng giải trí: Cuộc thi và hoạt động được trò chơi hóa với các yếu tố công nghệ, luật chơi và bộ nhận diện theo concept Vũ trụ; giúp làm giảm tính khô khan thường thấy ở chủ đề tài chính, tạo cảm hứng để người chơi chủ động tham gia.

2. Tầng học: Nội dung kiến thức được chuẩn hóa bởi đội ngũ chuyên gia đến từ các định chế hàng đầu. Mỗi vòng thi đều được gắn với mục tiêu học tập cụ thể, giúp thí sinh tiếp cận kiến thức từng bước, có cấu trúc. Đặc biệt, chuỗi ngày hội tài chính Money Day tổ chức tại các điểm trường có mô hình như lớp học mở - nơi sinh viên được tham gia đấu trường kiến thức tập thể, giao lưu trao đổi với các chuyên gia và tiếp cận các hoạt động sân khấu khác đã giúp The Moneyverse tăng khả năng tiếp cận kiến thức của hàng ngàn sinh viên.

3. Tầng thực hành: Các thử thách mô phỏng tình huống thực tế: Từ xử lý lừa đảo số, khởi nghiệp đến quản lý gia sản,... Thí sinh phải ra quyết định trong thời gian hạn chế, chịu áp lực giống môi trường đời thật. Cơ chế luật chơi buộc người tham gia phải vận dụng đồng thời kiến thức, tư duy phản biện và kỹ năng làm việc nhóm.

Đội ngũ chuyên môn từ BIDV luôn là người cố vấn đáng tin cậy cho thí sinh The Moneyverse

Sự kết hợp giữa ba tầng tiêu chí này tạo nên một mô hình giáo dục đặc biệt: sinh viên không chỉ "biết" mà còn "hiểu" và "làm được". Chính điều đó giúp Vũ trụ Đồng tiền trở thành một hình thức giáo dục tài chính phù hợp với thế hệ trẻ: lôi cuốn về hình thức, thực tiễn trong nội dung và mục tiêu kết quả. Gần 50.000 sinh viên trên toàn quốc tiếp cận các chuỗi hoạt động 2 mùa thể hiện sức hấp dẫn của The Moneyverse.

Giáo dục tài chính là một nguồn vốn hữu hiệu của người trẻ. Mỗi kỹ năng, mỗi bài học nhỏ tích lũy được là một phần "lợi nhuận" cho nền tảng tài chính vững chắc trong tương lai. Chương trình The Moneyverse nói riêng cũng như các hoạt động giáo dục tài chính khác nói chung là lời khẳng định của BIDV về cam kết đồng hành cùng Việt Nam trên hành trình thực hiện Chiến lược tài chính toàn diện Quốc gia, vì mục tiêu dân giàu - nước mạnh.

Nguồn: https://vtv.vn/nen-tang-kien-thuc-tai-chinh-cua-nguoi-tre-chia-khoa-mo-ra-suc-manh-noi-tai-cua-nen-kinh-te-100251127101218085.htm