Pa Di ronde luit van het volk

“Muong Khuong is heel groen…/Oh grens, ik hou heel veel van een citer/Een ronde citer, mijn volk, het pa di-volk/Een ronde citer als de volle maan/Een ronde citer als de heldere ochtendzon”… dat zijn de verzen in het gedicht “Mijn land is groen, een ronde citer” van dichter Po Sao Min.

De verzen bleven me aansporen om naar de hoge, scherpe bergen te gaan om meer te leren over de ronde citer aan de grens. Het was niet toevallig dat de dichter Po Sao Min het beeld van de ronde citer in het gedicht plaatste, maar het is de ziel van het Pa Di-volk, de trots van het Pa Di-volk in het Muong-land.

Het beeld van het ronde instrument komt voor in het spirituele leven van het Pa Di-volk.

85 jaar geleden verhuisden sommige Pa Di-gezinnen in Tung Chung Pho naar het gebied Lung Vai (nu de gemeente Ban Lau) om land te herwinnen en zich te vestigen. Op het nieuwe land, Ban Sinh genaamd, overwonnen de Pa Di talloze ontberingen en veranderden het land vol riet in een welvarend dorp met groene theeheuvels, rijstvelden vol bloemen en goudgele ananasheuvels in het seizoen van rijp fruit. En vandaag de dag is Ban Sinh als een bergstad met ruime hoogbouw; het leven van de Pa Di wordt steeds welvarender.

Naast de rijstvelden vol rijst in Ban Sinh dragen mevrouw Phu Thi Phuong en andere Pa Di-vrouwen in het dorp traditionele kostuums met zwarte shirts, zilveren armbanden en hoeden in de vorm van het dak van een volkstheater, waarmee ze de schoonheid van hun thuisland prijzen.

Mevrouw Phuong hield het ronde instrument vast - het traditionele muziekinstrument van het Pa Di-volk - en zei: "Bij het zingen van Pa Di-volksliederen is het ronde instrument onmisbaar. De klank van het instrument en de zang versmelten tot een harmonieuze harmonie die de schoonheid van de Pa Di-volksliederen volledig tot uitdrukking brengt." Het Pa Di-volk neemt, waar ze ook gaan, altijd het ronde instrument mee om in hun vrije tijd, tijdens nationale feestdagen, te spelen en te zingen.

De gitaar is rond, heeft de vorm van de maan.

Ik merkte dat het instrument dat mevrouw Phuong vasthield een rond oppervlak had, net als de maan. Het instrument had vier snaren en op het oppervlak was een vliegende draak geschilderd en gesneden. De houten hals was ongeveer 40 cm lang en de bovenkant was versierd met een stuk hout in de vorm van een hart.

Mevrouw Phuong zei dat volgens het concept van de Pa Di-bevolking de draak kracht, geluk en voorspoed symboliseert. Daarom kerfden de ouderen vroeger bij het maken van een rond instrument een draak in het instrument, waardoor de hals van het instrument op een drakenkop leek, in de hoop dat het instrument vreugde, voorspoed en geluk zou brengen wanneer het klonk. Er zijn ronde instrumenten met slechts één draak, en er zijn ook instrumenten met twee vliegende draken, vergezeld door talloze patronen die een cirkelvormige rand vormen op het oppervlak van het instrument.

Ik verliet het land van Ban Sinh en stak de lange hellingen over naar het bergstadje Muong Khuong. In het dorp Chung Chai B, gemeente Muong Khuong (voorheen Muong Khuong-stad), kent iedereen de artiest Po Chin Din, die bekendstaat om zijn Pa Di-volk dat muziekinstrumenten goed kan bespelen en het beste van de regio kan zingen.

Mevrouw Din zei dat ik al sinds mijn kindertijd naar haar en de volksliedjes van mijn moeder luisterde, dus mijn liefde voor volksliedjes zit al in mijn bloed. Vooral toen ik 15 was, kon ik het ronde instrument bespelen en volksliedjes zingen.

Volgens kunstenaar Po Chin Din is het ronde instrument onmisbaar, ongeacht welk volksliedje er gezongen wordt. De klank van het instrument resoneert, de volksliederen vliegen mee met de klank van het instrument, zoet en soulvol.

Tot nu toe zijn er in Muong-land slechts een paar oudere ambachtslieden die het ronde instrument kunnen bespelen.

In het verhaal over het ronde instrument en de volksliederen van het Pa Di-volk vertelde kunstenaar Po Chin Din dat de volksliederen van het Pa Di-volk zeer rijk zijn, maar dat het erg moeilijk is om de betekenis van oude liedteksten te vertalen naar de gewone taal. Naast slaapliedjes, liefdesliedjes en liedjes die op bruiloften worden gezongen, zijn er ook volksliederen die de schoonheid van het vaderland en het land prijzen en zingen over dagelijks werk, zoals: januari zingt over het planten van maïs, februari zingt over het planten van bonen, maart zingt over het Thanh Minh-festival, april zingt over het zaaien van rijst...

Kunstenaar Po Chin Din met zijn ronde instrument.

Bovendien zingen de Pa Di-mensen in het lied "Twaalf Maanden" over bloemen: "In januari bloeien perzikbloesems, in februari bloeien geurige bloemen, in maart bloeien chrysanten..., in mei worden de bovenste velden geploegd, de onderste velden geeggd, in juni bloeien de rijstplanten..., in september bloeien gouden rijstbloemen, in oktober bloeien stenen bloemen..., in december verwelkomt de gasten thuis." In het lied komen bloemen voor die in de omgangstaal niet worden genoemd en daarom niet vertaald kunnen worden.

Dichter Po Sao Min, lid van de Pa Di-stam, auteur van het gedicht "De boom met tweeduizend bladeren".

Toen ik de gelegenheid had om Muong Khuong te bezoeken, ontmoette ik dichter Po Sao Min, een Pa Di-volk, die het beroemde gedicht "De boom met tweeduizend bladeren" schreef. Ondanks zijn hoge leeftijd schrijft dichter Po Sao Min nog steeds ijverig gedichten, diep betrokken bij de nationale cultuur.

Dichter Po Sao Min zei dat het ronde instrument de "ziel" van het Pa Di-volk is, en dat volksliederen de essentie van het Pa Di-volk vormen. Tot nu toe zijn er in de regio Muong echter slechts een paar oudere ambachtslieden die het ronde instrument kunnen bespelen en volksliederen kunnen zingen. Mevrouw Thao Phung Din en mevrouw Thao Phung Chan zijn beiden ouder dan 70 jaar en hun zangstemmen zijn niet meer zo krachtig als voorheen. Mevrouw Po Chin Din en Tung Cha Sen zijn ook ouder dan 60 jaar. In de regio Muong zijn er geen mensen die ronde instrumenten kunnen maken. De jonge Pa Di zijn niet geïnteresseerd in volksliederen. Daarom is het bewaren van Pa Di-volksliederen erg moeilijk.

Dichter Po Sao Min vertaalt zijn liefde voor culturele identiteit en zijn liefde voor het ronde instrument in poëzie.

Voor dichter Po Sao Min werden zijn liefde voor culturele identiteit, zijn liefde voor het ronde instrument en volksliederen verwerkt in zijn gedichten, waaronder het lied "Mijn land is groen met een rond instrument", gecomponeerd door muzikant Trong Dai. In het gedicht symboliseert het beeld van het ronde instrument de schoonheid van het vaderland, het vreedzame land dat steeds weer terugkeert als een bron van trots:

"Muong Khuong is heel groen, de lucht is heel groen

Groene rand zeer groene adem

Zoals de volle maan, zoals de warme ochtendzon

Mijn vaderland is groen met een ronde melodie

Er is een rood oosten

Mijn land is groen met een ronde melodie.

Ik verliet het Muong-land toen het late middagzonlicht een waaierachtige straal door de grillige rotsspleten wierp en neerdaalde in de weelderig groene vallei. Op de kronkelende helling kletsten Pa Di-vrouwen die terugkwamen van de velden en zongen het liedje: "Laten we gaan, zusters, laten we samen gaan / Groene bomen naar huis brengen om te composteren / De compost dient om de maïs en rijst te bemesten zodat ze goed groeien / Zodat we een welvarend leven kunnen hebben..."

Bron: https://baolaocai.vn/cung-dan-tron-nguoi-pa-di-post648331.html