Phát hiện tổ tiên loài người đã tạo lửa từ 400.000 năm trước

(CLO) Một phát hiện khảo cổ học ở Vương quốc Anh đã hé lộ bằng chứng về việc loài người từng chủ động tạo ra và kiểm soát lửa từ 400.000 năm trước.

Một khu vực khảo cổ ở miền đông nước Anh vừa hé lộ bằng chứng về trường hợp sớm nhất từng được biết đến liên quan đến việc con người chủ động tạo ra và kiểm soát lửa. Phát hiện này được các nhà khảo cổ học coi là một bước ngoặt bất ngờ trong lịch sử loài người.

Tại địa điểm Barnham, Suffolk, các nhà nghiên cứu đã khai quật được đất bị nung tạo thành một dạng hố lửa, những chiếc rìu đá lửa bị vỡ và hai mảnh pyrit. Pyrit là một loại đá dùng để tạo tia lửa, đốt mồi lửa.

Sự kết hợp của những hiện vật này cho thấy những người tiền sử, rất có thể là người Neanderthal, đã có khả năng tạo ra và duy trì lửa một cách có chủ đích.

Hình ảnh minh họa về những tia lửa tạo ra khi đập mảnh pyrit vào đá lửa. Ảnh: The Trustees of the British Museum

Phát hiện sớm hơn khoảng 350.000 năm

Tác giả chính của nghiên cứu về địa điểm Barnham, ông Nick Ashton, cho biết trong một cuộc họp báo: “Đây là một địa điểm có niên đại 400.000 năm, nơi chúng ta có bằng chứng sớm nhất về việc tạo ra lửa, không chỉ ở Anh hay châu Âu, mà trên thực tế, ở bất cứ nơi nào khác trên thế giới”.

Việc con người bắt đầu cố ý tạo ra lửa và nấu ăn là một trong những câu hỏi lớn nhất trong nghiên cứu về nguồn gốc loài người.

Khả năng tạo ra và duy trì lửa đã giúp người cổ đại ở Barnham sưởi ấm, xua đuổi thú dữ và nấu chín thức ăn, từ đó tăng giá trị dinh dưỡng.

Việc kiểm soát lửa cũng mang lại nhiều lợi ích khác như tạo ra các chất kết dính, phát triển những kỹ thuật mới, đồng thời tạo nên một nơi sinh hoạt xã hội con người có thể quây quần trò chuyện.

Các hiện vật tìm thấy tại Barnham có niên đại sớm hơn khoảng 350.000 năm so với bằng chứng tạo lửa sớm nhất trước đó trong hồ sơ khảo cổ, vốn được ghi nhận tại một địa điểm ở miền bắc nước Pháp.

Việc xác định cách thức và thời điểm con người lần đầu làm chủ lửa là một thách thức lớn. Bởi dấu tích của lửa rất dễ mất khi tro và than có thể bị gió cuốn đi, còn trầm tích bị nung có thể bị xói mòn. Ngoài ra, phân biệt lửa tự nhiên với lửa do con người tạo ra cũng vô cùng khó.

Chẳng hạn, dấu vết cháy từng được phát hiện tại các khu vực có con người sinh sống ở Israel, Kenya và Nam Phi có niên đại từ 800.000 đến hơn 1 triệu năm. Nhưng các nhà khoa học không thể loại trừ khả năng đó chỉ là những vụ cháy rừng tự nhiên.

Người xưa có lẽ đã từng tận dụng lửa do sét đánh hoặc các hiện tượng tự nhiên khác, song đó vẫn là nguồn lửa thiếu ổn định.

Ngược lại, phát hiện tại Barnham cho thấy cư dân thời đó đã chủ động tạo lửa và sử dụng nó một cách thường xuyên.

Bằng chứng thuyết phục

Nhóm nghiên cứu đã phân tích trầm tích màu đỏ tại Barnham và tìm ra các đặc tính hóa học khác biệt so với lửa tự nhiên.

Dấu hiệu hydrocarbon cho thấy nhiệt độ cao hơn do việc đốt gỗ tập trung, không phải đốt trên diện rộng. Ngoài ra, sự biến đổi khoáng chất chứng minh việc đốt lửa đã diễn ra nhiều lần tại cùng một vị trí.

Mảnh pyrit được phát hiện ở Barnham, Suffolk, Anh. Ảnh: Jordan Mansfield

Tuy nhiên, bằng chứng thuyết phục nhất chính là hai mảnh pyrit, một khoáng chất có thể tạo ra tia lửa khi va chạm với đá lửa, đủ để đốt cháy vật liệu dễ cháy như nấm khô. Pyrit không có sẵn trong môi trường xung quanh, cho thấy con người đã tìm kiếm nó vì hiểu được đặc tính tạo lửa của nó.

Những chiếc rìu đá lửa tìm thấy chứng minh sự hiện diện của con người tại Barnham, dù chưa phát hiện được xương người tiền sử.

Nguồn: https://congluan.vn/phat-hien-to-tien-loai-nguoi-da-tao-lua-tu-400-000-nam-truoc-10322425.html