Szczyt, niskie oczekiwania

Po raz pierwszy od 2011 roku Stany Zjednoczone będą gospodarzami 30. Tygodnia Szczytu Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku (APEC), który odbędzie się w dniach 11-17 listopada. Przywódcy 21 państw członkowskich APEC spotkają się w San Francisco, aby omówić sposoby promowania wzrostu gospodarczego i usprawnienia handlu w regionie.

Jednak w tym roku uwaga skupia się na wydarzeniach pobocznych: osobistym spotkaniu prezydenta USA Joe Bidena z prezydentem Chin Xi Jinpingiem 15 listopada.

Tegoroczny szczyt USA-Chiny odbywa się w kontekście chłodnych stosunków między Pekinem i Waszyngtonem, a także globalnego zamieszania, którego ogniskami są konflikty na Bliskim Wschodzie i na Ukrainie.

Znajdź sposoby na promowanie komunikacji dwustronnej

Długo oczekiwane spotkanie pana Bidena i pana Xi na terytorium USA będzie poświęcone wzmocnieniu dwustronnej komunikacji w obliczu eskalacji konfliktów na świecie i rozwiązaniu takich problemów, jak nielegalny handel fentanylem – poinformował Biały Dom 13 listopada.

Doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Białego Domu, Jake Sullivan, powiedział dziennikarzom, że Stany Zjednoczone oczekują „konkretnych rezultatów” z pierwszego od roku spotkania obu przywódców, i choć nie wymienił żadnych rezultatów, zasugerował pewne wskazówki. „Uważamy, że istnieją obszary, w których nasze interesy się przecinają, takie jak nasze wysiłki na rzecz zwalczania nielegalnego handlu fentanylem” – powiedział.

„Są też obszary, w których możemy skuteczniej zarządzać konkurencją – na przykład poprzez przywrócenie łączności między wojskami. Oczywiście, są też ważne kwestie globalne, które obaj przywódcy będą musieli omówić, w tym wojna Rosji na Ukrainie i narastający kryzys na Bliskim Wschodzie” – powiedział Sullivan.

Komunikacja między Armią Ludowo-Wyzwoleńczą (PLA) a armią amerykańską jest zakłócona od ubiegłego roku po wizycie na Tajwanie ówczesnej przewodniczącej Izby Reprezentantów USA Nancy Pelosi. Relacje pogorszyły się po tym, jak Stany Zjednoczone zestrzeliły w lutym tego roku nad Ameryką Północną podejrzany chiński balon szpiegowski.

Pan Sullivan powiedział, że komunikacja między armiami obu krajów jest sposobem na zapewnienie, że rywalizacja nie doprowadzi do konfliktu i że Chiny zajęły „konstruktywne” stanowisko w tej kwestii podczas rozmów poprzedzających szczyt Xi-Biden.

Prezydent USA Joe Biden i prezydent Chin Xi Jinping podają sobie ręce podczas spotkania na marginesie szczytu G20 na Bali w Indonezji, 14 listopada 2022 r. Zdjęcie: The Conversation

„Zobaczymy, co wydarzy się w San Francisco i czy uda nam się poczynić postępy w przywracaniu kontaktów między wojskami” – powiedział Sullivan.

Jak poinformowali wysocy rangą urzędnicy administracji Bidena, podczas spotkania mają zostać poruszone także kwestie globalne, od konfliktu Izraela z Hamasem na Bliskim Wschodzie po konflikt Rosja-Ukraina w Europie Wschodniej, stosunki Korei Północnej z Rosją, Tajwan, prawa człowieka, sztuczna inteligencja (AI) oraz „sprawiedliwe” stosunki gospodarcze i handlowe.

Pan Biden i pan Xi znają się od ponad dekady i od czasu objęcia przez pana Bidena urzędu prezydenta USA na początku 2021 roku przeprowadzili sześć wielogodzinnych rozmów. Od tego czasu jednak obaj przywódcy spotkali się osobiście tylko raz – w Indonezji w listopadzie ubiegłego roku – a pan Xi nie odwiedził Stanów Zjednoczonych od 2017 roku.

Chińskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych stwierdziło, że ma nadzieję, iż obaj przywódcy będą mogli „prowadzić pogłębioną komunikację w kwestiach o fundamentalnym, nadrzędnym i strategicznym znaczeniu” dla stosunków dwustronnych i globalnych, i zapewniło, że Pekin nie będzie dążył do konfliktu.

„Chiny nie boją się konkurencji, ale nie zgadzamy się, że stosunki chińsko-amerykańskie powinny być definiowane przez konkurencję” – powiedział rzecznik chińskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Mao Ning reporterom w Pekinie 13 listopada.

„Mamy nadzieję, że Stany Zjednoczone wywiążą się ze swojego zobowiązania, by nie dążyć do nowej zimnej wojny z Chinami i nie dążyć do konfliktu z Chinami, a także będą współpracować z Chinami, aby przywrócić dwustronne stosunki na ścieżkę zdrowego i stabilnego rozwoju” – dodał Mao.

Zorientowany na zapobieganie kryzysom

Napięcia między USA a Chinami nasiliły się w ciągu ostatnich kilku lat, począwszy od ceł wprowadzonych przez administrację Donalda Trumpa, a skończywszy na szerszych ograniczeniach technologicznych wprowadzonych przez administrację Bidena.

Spór w lutym o podejrzenie chińskiego balonu szpiegowskiego w przestrzeni powietrznej USA ujawnił, jak kruche są stosunki dwustronne, i doprowadził do zawieszenia i tak już ograniczonych rozmów na wysokim szczeblu.

W kwietniu, w obliczu nowego kryzysu w stosunkach dwustronnych, waszyngtońskie Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych (CSIS) opublikowało raport, w którym opisano stosunki amerykańsko-chińskie jako „uwięzione w błędnym kole coraz większego pogorszenia”.

„To prowadzi do impasu – a w rzeczywistości do narastającego napięcia – wykraczającego poza typowy dylemat bezpieczeństwa, w którym każda ze stron podejmuje kroki w celu obrony, stwarzając w ten sposób poczucie niepewności dla drugiej strony, po czym następuje proporcjonalna reakcja” – czytamy w raporcie CSIS.

Sytuacja zaczęła się poprawiać dopiero w czerwcu, po wizycie sekretarza stanu USA Antony'ego Blinkena w Pekinie, po której nastąpiło kilka wizyt innych wysokich rangą urzędników.

Na początku października lider większości w Senacie USA Chuck Schumer i pięciu innych senatorów USA reprezentujących zarówno Republikanów, jak i Demokratów odbyło 80-minutowe spotkanie z prezydentem Chin Xi Jinpingiem.

Piesi przechodzą pod tablicami informującymi o Tygodniu Szczytu Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku (APEC) w Moscone Center w San Francisco w Kalifornii, USA. Zdjęcie: AFP/Digital Journal

Jednak oczekiwania wobec tegotygodniowego szczytu prezydenta USA z chińskim przywódcą pozostają niskie. Obecne relacje Waszyngton-Pekin koncentrują się bardziej na zapobieganiu kryzysom, a obie strony wciąż oczekują dalszych działań.

„Nacisk zostanie położony na rozszerzenie dialogu, aby ograniczyć ryzyko w relacjach i zapobiec kryzysowi, którego żaden z przywódców nie chce” – powiedział Michael Hirson, szef badań nad Chinami w 22V Research.

„Gorące kwestie, takie jak Tajwan i Morze Południowochińskie, wymagają ostrożnego podejścia” – powiedział pan Hirson, zwracając uwagę na termin spotkania, który przypada na okres przed wyścigiem o przywództwo na Tajwanie w styczniu i wyborami prezydenckimi w USA w listopadzie przyszłego roku.

Pani Shen Yamei, szefowa Wydziału Studiów Amerykańskich w Chińskim Instytucie Studiów Międzynarodowych (CIIS) przy chińskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych, powiedziała, że ​​stosunki chińsko-amerykańskie znajdują się obecnie w fazie „rozluźniania”.

„To złagodzenie ma na celu rozluźnienie atmosfery. Nie ma żadnej realnej zmiany” – powiedziała Shen po mandaryńsku, w tłumaczeniu CNBC. Zaznaczyła jednak, że utworzenie nowych kanałów komunikacji oznacza, że ​​wciąż jest na co czekać.

„Oprócz Tajwanu, Pekin priorytetowo traktuje kontrolę eksportu, ale w Waszyngtonie nie ma miejsca na zniesienie istniejących kontroli” – powiedział w notatce Gabriel Wildau, dyrektor zarządzający firmy konsultingowej Teneo.

„Bezpośrednio po spotkaniu Bidena i Xi może nastąpić cykliczny szczyt w stosunkach dwustronnych” – powiedział Wildau.

„Kluczowe pytanie brzmi, czy ten szczyt utrzyma się do momentu osiągnięcia plateau, czy też presja polityczna wywoła kolejny kryzys” – powiedział. „Jak wiemy, okres od czerwca dał szansę na stabilizację stosunków, ale po rozmowach na wysokim szczeblu nie jest jasne, czy to okno się zamknie”.

APEC to skrót od Asia-Pacific Economic Cooperation (Współpraca Gospodarcza Azji i Pacyfiku). Jest to forum promujące handel, inwestycje i rozwój gospodarczy między krajami Oceanu Spokojnego.

Grupa rozpoczęła działalność w 1989 roku z 12 członkami, ale obecnie liczy 21 członków, w tym Chiny, Rosję, Japonię, Stany Zjednoczone i Australię. Coroczne Spotkanie Liderów (Szczyt) gromadzi głowy państw oraz innych czołowych przedstawicieli świata gospodarki i dyplomacji.

Grafika: CGTN

Biały Dom poinformował, że celem tegorocznego Szczytu APEC jest próba zwiększenia odporności gospodarek krajów APEC, zwłaszcza w obliczu narastających problemów klimatycznych i po globalnej pandemii, która pochłonęła miliony ofiar i nadwyrężyła łańcuchy dostaw.

Siłą APEC jest jego zdolność do nakłaniania krajów do współpracy w ramach ważnych inicjatyw i ułatwiania kontaktów biznesowych bez konieczności zawierania wiążących umów. Ekonomiści wskazują, jak APEC pomógł obniżyć cła i inne bariery handlowe.

Jednak dzisiejszy krajobraz handlowy różni się od tego z początków APEC, w erze rosnącej globalizacji. Strategia USA koncentruje się na rywalizacji gospodarczej z Chinami, a nie na współpracy, mimo że przywódcy USA nadal podkreślają wagę współpracy.

Prezydent USA Biden chce nawiązać partnerstwa z innymi krajami regionu w celu opracowania alternatyw dla importu z Chin takich towarów, jak elektronika, maszyny, meble, tekstylia i inne towary .

Minh Duc (według Reuters, AP, CNBC, Global News)

Źródło: https://www.nguoiduatin.vn/cuoc-gap-tren-dat-my-hoi-nghi-cap-cao-ky-vong-thap-a635805.html