Siết khí thải ô tô, xe máy và quản lý xây dựng để trời Hà Nội ‘trong veo’ trở lại

Nội đô ô nhiễm nặng vì giao thông, xây dựng

Bà Lê Thanh Thuỷ, Phó phòng Quản lý Môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) cho biết, trong những năm gần đây thành phố chịu áp lực rất lớn về ô nhiễm không khí, có thể nhìn thấy qua số liệu quan trắc. Cụ thể, Hà Nội ghi nhận nồng độ bụi mịn PM2.5 cao, biến động rất mạnh, đặc biệt là vào những tháng mùa đông.

“Theo ghi nhận của chúng tôi chất lượng không khí ở Hà Nội có chênh lệch theo khu vực, quận nội đô có chỉ số AQI (chỉ số chất lượng không khí) cao hơn. Một phần do các mật độ phương tiện giao thông lớn hơn, hoạt động xây dựng đang diễn ra nhiều ở nội đô”, bà Thủy nói.

Chú thích ảnh — Lớp bụi mịn bao phủ Thủ đô ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Theo bà Thủy, cuối 2024 và đầu năm 2025 số ngày ô nhiễm ở Hà Nội tăng đột biến. Vào thời điểm cuối năm, các hoạt động chỉnh trang đô thị thường xuyên, ùn tắc giao thông, gia tăng vận chuyển vật liệu xây dựng, đốt rác, đốt phụ phẩm, đặc biệt là dịp cuối năm đốt vàng mã tại các đền chùa.

Đặc biệt, Hà Nội có 7,6 triệu phương tiện giao thông, chưa kể phương tiện từ bên ngoài, ngoại tỉnh, hoạt động càng nhiều vào năm. Các hoạt động xây dựng chưa được giám sát đầy đủ, dẫn đến việc chấp hành tuân thủ nghiêm túc giải pháp kỹ thuật như là che chắn, rửa xe, vệ sinh chưa tốt.

Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trên địa bàn Thủ đô còn có các hoạt động sản xuất công nghiệp trên địa bàn, rất nhiều làng nghề ở các tỉnh lân cận cũng là nguồn gây ô nhiễm cho Hà Nội. “Thời tiết đã không ủng hộ Hà Nội, trong khi các hoạt động lại tập trung nhiều vào cuối năm”, bà Thủy nói.

Cùng vấn đề trên, Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam cho rằng, các làng nghề tài chế là một trong các nguồn gây ra ô nhiễm không khí. Điều này đã được chỉ rõ và có nhiều giải pháp quản lý hành chính như giấy phép, đánh giá tác động môi trường, tiêu chuẩn, quy chuẩn…

“Vậy tại sao chúng ta có kinh nghiệm mà không giải quyết được? Chúng ta nói đến nguyên nhân gây ô nhiễm là do sản xuất công nghiệp nhưng không biết cơ sở sản xuất đó gây ô nhiễm thế nào. Ví dụ như Hà Nội chưa xác định được chi tiết cơ sở sản xuất nào, làng nghề nào phát thải bao nhiêu, gây ô nhiễm thế nào”, Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng băn khoăn.

Do đó, ông Tùng cho rằng, cần xây dựng bản đồ ô nhiễm để xác định những làng nghề nào gây ra ô nhiễm, mức độ phát thải ô nhiễm bao nhiêu. Việc lên bản đồ ô nhiễm trong bối cảnh chuyển đối số sẽ không quá khó khăn, không tốn quá nhiều tiền. Khi có bản đồ này thì đơn vị chức năng mới có giải pháp quản lý nguồn phát thải song song với biện pháp quản lý hành chính.

“Nguyên nhân gây ô nhiễm ở Hà Nội không chỉ là xuất phát từ Hà Nội mà còn xuất phát từ các nguồn bên ngoài, các địa phương khác như Bắc Ninh, Ninh Bình, Hưng Yên. Vì vậy, cần phải phối hợp, đánh giá các nguồn gây ra ô nhiễm ở các tỉnh này, từ đó có giải pháp đồng bộ”, ông Hoàng Dương Tùng lưu ý.

Xây dựng bản đồ ô nhiễm, siết khí thải ô tô, xe máy

Ông Lê Hoài Nam - Phó cục trưởng Cục Môi trường cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình Thủ tướng dự thảo Quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải ô tô lưu hành ở Việt Nam. Theo dự thảo, sẽ có lộ trình thắt chặt quy chuẩn khí thải ô tô lưu hành ở Việt Nam với 5 mức quy chuẩn. Đây là văn bản quan trọng nhất để giảm thiểu phát thải từ ô tô ở Việt Nam.

Theo dự thảo, Hà Nội và TP Hồ Chí Minh sẽ áp dụng quy chuẩn về khí thải ô tô với lộ trình sớm hơn, chặt chẽ hơn. Cụ thể, các ô tô sản xuất từ năm 2017 - 2021 sẽ phải áp dụng quy chuẩn mức 4 từ 1/1/2027. Đối với các ô tô sản xuất từ sau 2022, sẽ phải tuân thủ quy chuẩn mức 5 từ 1/1/2028. “Đây là những quy định rất cụ thể áp dụng ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh để giảm ô nhiễm không khí”, ông Nam nói.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã trình Thủ tướng dự thảo về lộ trình áp dụng quy chuẩn đối với xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông ở Việt Nam với 4 mức. Trong dự thảo, ngành môi trường đề xuất riêng Hà Nội và TP Hồ Chí Minh phải áp dụng mức nghiêm ngặt hơn.

Theo đó, ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh sẽ bắt đầu áp dụng từ 1/7/2027, các tỉnh thành phố khác sẽ áp dụng dần dần sau đó. Mốc thời gian này được chọn để kịp xây dựng mạng lưới trạm kiểm định khí thải trên toàn quốc, đáp ứng nhu cầu kiểm định của gần 80 triệu xe máy.

Để cải thiện chất lượng không khí Thủ đô, bà Lê Thanh Thuỷ, Phó phòng Quản lý Môi trường, (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) cho rằng, chưa bao giờ có quyết tâm cải thiện chất lượng ô nhiễm không khí cao như hiện tại.

Thành phố đã đưa ra các chương trình tương đối cụ thể để cải thiện chất lượng không khí. Để ‘bắt đúng bệnh’ gây ô nhiễm, trước mắt, Hà Nội sẽ thực hiện tổng kiểm tra nguồn phát thải như phương tiện giao thông, hoạt động xây dựng. Từ đó, thành phố sẽ ưu tiên ngân sách xử lý nguồn gây ô nhiễm.

Nguồn: https://baotintuc.vn/xa-hoi/siet-khi-thai-o-to-xe-may-va-quan-ly-xay-dung-de-troi-ha-noi-trong-veo-tro-lai-20251204154847952.htm