Tài chính xanh Đà Nẵng - Định vị chiến lược từ “ngách” thị trường carbon

Trong bối cảnh Chính phủ và các địa phương đang nỗ lực bứt tốc để đưa Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam vào hoạt động, tài chính xanh nổi lên như một trọng tâm chiến lược trong định hướng phát triển kinh tế bền vững của quốc gia, đặc biệt là tại thành phố Đà Nẵng.

Đà Nẵng có nhiều lợi thế đặc thù để phát triển tài chính xanh mang tầm khu vực. Ảnh: Hà Xuyên Khê

Định vị tài chính xanh

Với vai trò là một trong hai đầu mối của Trung tâm Tài chính quốc tế, Đà Nẵng được giao trọng trách phát triển tài chính xanh theo Nghị quyết số 29-NQ/TU của Thành ủy Đà Nẵng và Nghị quyết của Quốc hội thông qua ngày 27/6/2025. Việc xây dựng trụ cột tài chính xanh không chỉ củng cố cam kết của Việt Nam đối với mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 mà còn tạo nền tảng để Đà Nẵng khẳng định vị thế đô thị sinh thái, thông minh và bền vững của quốc gia.

Tài chính xanh được xác định là một trong ba trụ cột chủ đạo bên cạnh tài chính số và dịch vụ xuyên biên giới trong chiến lược phát triển Trung tâm tài chính quốc tế. Đà Nẵng hướng tới phát triển hệ sinh thái tài chính bền vững, nơi dòng vốn không chỉ thúc đẩy tăng trưởng mà còn tạo lợi ích cho môi trường và cộng đồng. Định hướng này bao gồm việc phát triển các công cụ và dịch vụ tài chính xanh như sàn giao dịch tín chỉ carbon, quỹ đầu tư xanh và các sản phẩm phục vụ năng lượng tái tạo, du lịch sinh thái và kinh tế biển.

Việc đặt tài chính xanh làm trụ cột chiến lược giúp Đà Nẵng định hình thương hiệu Trung tâm tài chính quốc tế mang tính chuyên nghiệp, gắn chặt với mô hình phát triển bền vững và khẳng định vai trò tiên phong của Việt Nam trong kinh tế xanh khu vực.

Lợi thế theo đuổi “ngách” carbon tự nguyện

Từ góc nhìn của một nhà nghiên cứu tài chính, PGS.TS Đặng Tùng Lâm - Tổng Biên tập Tạp chí Khoa học Kinh tế, Trường Đại học Kinh tế (Đại học Đà Nẵng) cho rằng, Đà Nẵng nên chọn “ngách” chiến lược là thị trường tín chỉ carbon, đặc biệt trong phân khúc tự nguyện. Bởi theo ông, thành phố hội tụ bốn lợi thế quan trọng để phát triển thị trường này.

Thứ nhất, cơ chế sandbox giúp Đà Nẵng có không gian thử nghiệm các mô hình mới của Trung tâm tài chính quốc tế. Thành phố được phép tổ chức sàn giao dịch carbon tự nguyện, cấp mã tài sản số cho tín chỉ carbon hoặc thử nghiệm mô hình MRV mới. Đây là điều kiện tiên quyết (mà các thành phố khác khó có được) để đi trước trong việc tạo chuẩn mực quốc gia về giao dịch carbon và cơ chế minh bạch hóa tín chỉ.

Thứ hai, Đà Nẵng có nền tảng số mạnh. Hệ sinh thái chính quyền điện tử, trung tâm dữ liệu và cộng đồng công nghệ là nền móng quan trọng cho phép thành phố xây dựng và vận hành thị trường carbon minh bạch. Những công nghệ như blockchain để xác thực tín chỉ hay AI và ảnh vệ tinh để theo dõi, đo đạc và thẩm định đã chứng minh tính ưu việt tại Singapore và EU. Với nền tảng sẵn có, Đà Nẵng hoàn toàn có thể triển khai nhanh các hệ thống này theo tiêu chuẩn quốc tế.

Lợi thế thứ ba đến từ yếu tố địa lý, miền Trung và Tây Nguyên là vùng có dự trữ carbon tự nhiên lớn của Việt Nam. Khu vực này có diện tích rừng tự nhiên đáng kể, hệ sinh thái đa dạng.

Đồng thời khu vực cũng có lợi thế đặc biệt về năng lượng tái tạo với các trang trại điện gió và điện mặt trời quy mô lớn tại Quảng Trị, Quảng Ngãi, Gia Lai hay Đắk Lắk. Những dự án này có thể tạo ra tín chỉ carbon dạng giảm phát thải nếu được kiểm định. Lợi thế tài nguyên khu vực này cho phép Đà Nẵng không chỉ làm trung gian giao dịch như Singapore mà còn tham gia chuỗi giá trị tạo tín chỉ carbon như mua bán tín chỉ, phát triển tín chỉ chất lượng cao, đảm bảo nguồn cung tín chỉ xanh ổn định, gắn với phát triển bền vững địa phương.

Thứ tư, môi trường sống và vị trí địa kinh tế thuận lợi của Đà Nẵng là điểm cộng quan trọng, hỗ trợ thu hút nhân lực chất lượng cao trong tài chính, công nghệ và môi trường. Đây là yếu tố cần thiết để xây dựng một thị trường carbon chuyên nghiệp và bền vững.

Với bốn lợi thế trên, Đà Nẵng có khả năng phát triển theo hướng vừa giao dịch vừa tạo ra tín chỉ carbon chất lượng cao. Điều này đặt thành phố vào vị thế trở thành trung tâm carbon của ASEAN trong tương lai.

Để trung tâm tài chính xanh Đà Nẵng mang tầm khu vực

Để hiện thực hóa những mục tiêu này, theo PGS.TS Đặng Tùng Lâm, Đà Nẵng cần chú trọng một số nhóm giải pháp trọng tâm. Trước tiên là hoàn thiện khung pháp lý linh hoạt và vận hành cơ chế thử nghiệm dành riêng cho tài chính carbon. Thành phố cần thành lập cơ quan điều phối chuyên trách để đảm bảo minh bạch, nhất quán và tránh tình trạng phân tán dữ liệu hoặc quy trình.

Song song với đó, Đà Nẵng phải đầu tư hạ tầng giao dịch hiện đại, ứng dụng công nghệ số và xây dựng hệ thống MRV đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế nhằm đảm bảo tín chỉ carbon có giá trị và được công nhận trên thị trường toàn cầu. Đây là điều kiện quan trọng để thu hút các nhà đầu tư quốc tế.

Một nhiệm vụ khác là phát triển nguồn nhân lực liên ngành kết hợp tài chính, công nghệ và môi trường. Điều này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền, đại học, viện nghiên cứu và tổ chức quốc tế. Từ đó thành phố có thể hình thành lực lượng chuyên gia đủ khả năng tham gia từ kiểm định dự án đến vận hành sàn giao dịch và thẩm định tín chỉ.

Bên cạnh đó, Đà Nẵng cần thu hút nhà đầu tư chiến lược và từng bước xây dựng thương hiệu tài chính xanh mang tầm khu vực. Khi được vận hành đồng bộ, Trung tâm tài chính quốc tế Đà Nẵng có thể trở thành điểm kết nối quan trọng của dòng vốn xanh và thị trường tín chỉ carbon trong nước và khu vực.

Nguồn: https://baodanang.vn/tai-chinh-xanh-da-nang-dinh-vi-chien-luoc-tu-ngach-thi-truong-carbon-3310999.html