"Tăng tuổi nghỉ hưu lên 65, Việt Nam sẽ có thêm hơn 5 triệu lao động/năm"

Phát biểu tại Quốc hội chiều 30/10, GS Nguyễn Thiện Nhân (đoàn TPHCM) khuyến cáo, Việt Nam hiện đối mặt hai thách thức lớn: nguy cơ mất cân đối quỹ hưu trí trong tương lai và yêu cầu đạt tốc độ tăng trưởng 10% mỗi năm trong 20 năm tới.

Theo ông, đột phá tăng năng suất lao động và đảm bảo ổn định quy mô lao động là hai giải pháp cốt lõi, trong đó tăng tuổi nghỉ hưu là chính sách mang tính chiến lược để bảo đảm nguồn lực lao động và an sinh xã hội lâu dài.

Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân phát biểu tại phiên toàn thể chiều 30/10 (Ảnh: QH).

Quỹ hưu trí ra sao khi dân số già hóa nhanh?

GS Nguyễn Thiện Nhân nêu dẫn chứng nhiều quốc gia có tốc độ tăng trưởng cao hàng chục năm nhưng vẫn không bảo đảm mức sống cho người hưu trí.

"Hàn Quốc là ví dụ điển hình. Trải qua 43 năm tăng trưởng bình quân hơn 9%/năm, quỹ hưu trí lớn thứ ba thế giới của nước này vẫn được dự báo sẽ vỡ vào năm 2055. Trung Quốc cũng cảnh báo quỹ hưu trí nhà nước cạn vào năm 2035 khi số người về hưu tăng từ 300 triệu lên 400 triệu", đại biểu cho biết.

Theo ông, nguyên nhân cốt lõi là mức sinh thấp kéo dài khiến số người lao động giảm, trong khi số người già tăng nhanh.

"Năm 2023, ở Hàn Quốc cứ 3,3 người lao động thì có một người hưu Đến năm 2055, chỉ còn 0,8 người lao động phải nuôi một người hưu ông nói.

Đại biểu TPHCM cho rằng tình hình tương tự đang hình thành ở Việt Nam. Năm 2000, mỗi người hưu được "nuôi" bởi 7 người lao động, đến năm 2025 chỉ còn 4,3 người, năm 2045 là 2,4 người và đến năm 2100 chỉ còn 1,3 người.

GS Nhân tính ra, quy luật của Hàn Quốc, Trung Quốc là sau 37 năm quy mô lao động đạt đỉnh thì quỹ hưu trí mất cân đối. Áp dụng phép tính với Việt Nam, rủi ro với quỹ như vậy sẽ xuất hiện khoảng năm 2070.

Ông cho rằng nếu không cải cách sớm, lương hưu có thể giảm mạnh, như Hàn Quốc - nơi 40% người nhận lương hưu bị xếp vào nhóm nghèo tương đối. Vì vậy, đại biểu kiến nghị trước năm 2030 cần xây dựng một đề án cải cách toàn diện bảo hiểm xã hội để người về hưu vẫn có cuộc sống đàng hoàng, tương xứng với sự phát triển của đất nước.

Thêm 5 triệu lao động/năm là bằng dân số 1 nước

Theo GS Nguyễn Thiện Nhân, mục tiêu tăng trưởng GDP 10%/năm là khả thi nếu năng suất lao động tăng vượt trội và quy mô lao động không suy giảm.

"Giai đoạn 2021-2025, năng suất tăng 5,1% thì lao động phải tăng 1,14%/năm để GDP đạt 6,3%. Nhưng từ năm 2025, quy mô lao động đạt đỉnh và bắt đầu giảm", ông nói.

Dự báo giai đoạn 2026-2030, lực lượng lao động chỉ tăng 0,7%/năm, trong khi để đạt GDP 10%, cần tăng ít nhất 1,45%. Nếu không có biện pháp bù đắp, tốc độ tăng trưởng thực tế chỉ đạt 7-8%/năm.

"Do đó, cần có đột phá về năng suất lao động thông qua khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đồng thời tận dụng hiệu quả nguồn nhân lực hiện có", ông phân tích.

Ngoài ra, nguyên Bí thư Thành ủy TPHCM lập luận, hiện tuổi nghỉ hưu trung bình của Việt Nam là 59 đối với nam và 54 với nữ và đang trong lộ trình tăng dần lên 62 với nam (hoàn thành năm 2028) và 60 với nữ (hoàn thành năm 2035).

"Nếu Việt Nam tiếp tục nâng tuổi nghỉ hưu lên 65 như nhiều nước, lực lượng lao động sẽ thêm được hơn 5 triệu người mỗi năm", ông nói.

Theo tính toán của ông, con số này tương đương dân số của một quốc gia phát triển như Phần Lan, Na Uy hay Đan Mạch. Việc tăng tuổi nghỉ hưu có lộ trình trong 10 năm tới sẽ giúp Việt Nam có đủ lao động để đạt mục tiêu tăng trưởng 10%/năm mà không cần phụ thuộc vào dân số trẻ như trước đây.

GS Nhân kiến nghị: "Chúng ta cần sớm có lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu trước năm 2035 để tận dụng nguồn lực quý giá này, đồng thời phải có giải pháp nâng mức sinh từ 1,91 lên 2,1 trước năm 2035 để quy mô lao động không giảm và bảo đảm phát triển bền vững về kinh tế, con người và dân tộc".

Theo Bộ luật Lao động 2019 và Nghị định 135/2020/NĐ‑CP, tuổi nghỉ hưu của người lao động làm việc trong điều kiện bình thường được điều chỉnh theo lộ trình: từ ngày 1/1/2021, lao động nam là 60 tuổi 3 tháng, lao động nữ là 55 tuổi 4 tháng, sau đó mỗi năm lao động nam tăng thêm 3 tháng, lao động nữ tăng thêm 4 tháng.

Đến năm 2025, tuổi nghỉ hưu của lao động nam sẽ là 61 tuổi 3 tháng, lao động nữ sẽ là 56 tuổi 8 tháng.

Lộ trình sẽ tiếp tục cho tới khi đạt mức 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028, và 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.

Trong một số trường hợp đặc biệt như người làm nghề nặng nhọc, độc hại hoặc làm việc ở vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, người lao động có thể nghỉ hưu sớm hơn tuổi bình thường nhưng không quá 5 năm.

Dantri.com.vn

Nguồn:https://dantri.com.vn/lao-dong-viec-lam/tang-tuoi-nghi-huu-len-65-viet-nam-se-co-them-hon-5-trieu-lao-dongnam-20251030150153839.htm