ข้าวหอมจากบ้านเกิดของฉัน

ในฐานะชาวนาพื้นเมือง นับตั้งแต่ยุคฟื้นฟูประเทศเมื่อกว่า 35 ปีที่แล้ว ฉันได้กินข้าวหอมอีกครั้ง แต่เป็นข้าวหอมช่อดาวที่เพื่อนจาก เมืองลองอัน ให้มาเป็นของขวัญ น้ำหนัก 5 กก.

เวลาหุงข้าว กลิ่นหอมของข้าวต้มทำให้ผมไม่มีวันลืมช่วงเวลาในบ้านเกิดเมืองนอนที่เต็มไปด้วยความยากลำบาก ผมจำได้อย่างชัดเจน หลังจากการประชุมสมัชชาใหญ่พรรคครั้งที่ 6 ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2529 ประเทศยังคงส่งเสริมนวัตกรรมกลไกการจัดการ เศรษฐกิจ ไปสู่ธุรกิจสังคมนิยม นวัตกรรมการบริหารรัฐ นวัตกรรมการจัดองค์กรและการจัดกำลังคน นวัตกรรมรูปแบบการเป็นผู้นำ และการทำงานมวลชนของพรรค ชาวนาถูกแบ่งที่ดินตามสัดส่วนการปันส่วน ในเวลานั้น ครอบครัวของผมมีปันส่วนอยู่ 10 ส่วน ได้แก่ พ่อ แม่ ยาย และพวกเราอีก 7 คน ดังนั้นพวกเราจึงถูกแบ่งนาข้าวออกเป็น 5 ส่วน หลังจากการผลิตด้วยตนเองมานานกว่า 1 ปี โดยจ่ายผลผลิตตามสัญญาให้กับสหกรณ์ ข้าวที่เหลือในครอบครัวของผมก็มีอาหารและเงินออม และนับจากนั้นเป็นต้นมา ทุกปี พ่อกับแม่ของผมจะกันนาข้าวไว้ 1 ส่วนเพื่อปลูกข้าวหอม ส่วนที่เหลือก็ยังคงปลูกเหมือนข้าวทั่วไป

เฉิน-คอม.jpg — ภาพประกอบ. ที่มา อินเตอร์เน็ต

ปลายเดือนพฤศจิกายนถึงต้นเดือนธันวาคม ขณะเดินไปตามริมทุ่งนา มองดูข้าวสุกสีเหลืองทอง ฉันเห็นพ่อยิ้มแย้มแจ่มใส ใบหน้าผอมบางราวกับกระดูกของชาวนาผู้ขยันขันแข็ง รอยยิ้มและแววตาของพ่อทำให้อนาคตของเราสดใสขึ้นนับตั้งแต่วันที่ประเทศเข้าสู่ยุคฟื้นฟู ในเวลานั้น ในนาข้าวหลายสิบเฮกตาร์ มีข้าวหอมปลูกอยู่เพียงไม่กี่ซาว เพราะเราต้องปลูกข้าวระยะสั้นเพื่อให้ได้ผลผลิตเพียงพอต่อเงินสมทบสหกรณ์และเลี้ยงครอบครัว ข้าวพันธุ์ระยะสั้นเก็บเกี่ยวได้เพียง 3 เดือน แต่ข้าวหอมใช้เวลานานกว่าสองเท่า

นาที่เลือกปลูกข้าวหอมจะสูงกว่านาอื่นเล็กน้อย เพื่อป้องกันน้ำท่วมขังเมื่อฝนตกหนักติดต่อกันหลายวัน และระบายน้ำลงสู่นาล่างได้ง่าย นอกจากนี้ ลำต้นข้าวหอมยังมีความสูงมากกว่าข้าวทั่วไป ประมาณ 1.2 - 1.4 เมตร จึงหักหรือร่วงได้ง่ายเมื่อถูกน้ำท่วม ในเวลานั้นยังไม่มีปุ๋ยมากนัก แต่ข้าวหอมมีคุณสมบัติคือมีแมลงและโรคพืชน้อย จึงนิยมใช้ปุ๋ยอินทรีย์แทน แต่ผลผลิตกลับต่ำกว่าข้าวพันธุ์อื่นๆ ที่ปลูกระยะสั้นเล็กน้อย ตั้งแต่ต้นเดือน 6 เป็นต้นไป ข้าวจะถูกถอนต้นกล้าออกปลูก แต่กว่าจะออกรวงก็ต้องรอจนถึงฤดูหนาวที่อากาศหนาวเย็น หลังจากนั้น 6 เดือน ในวันที่อากาศเย็นจึงจะเก็บเกี่ยว เมล็ดข้าวมีลักษณะยาวเรียว มีชั้นรำบางๆ อยู่ด้านนอกเมล็ดข้าว มีกลิ่นหอมมาก และตรงกลางเมล็ดมีสีชมพู ข้าวที่เก็บเกี่ยวแล้วจะถูกมัดรวมและนำกลับบ้าน จะถูกเหยียบย่ำโดยควายหรือวัว หรือถูกตีด้วยมือ ตากแห้งและเก็บไว้รับประทานในช่วงเทศกาลเต๊ด ในอดีต ข้าวจะถูกสีและตำด้วยมือโดยใช้แรงคนเป็นหลัก ดังนั้นรำข้าวจึงยังคงอยู่ เมื่อหุงสุกแล้ว ข้าวหอมจึงมีกลิ่นหอมมาก ข้าวเหนียวมาก ทิ้งไว้ข้ามคืนจึงไม่บูดง่าย และเมื่อรับประทานกับเกลือถั่วหรือเกลืองา ข้าวเย็นก็จะกลืนยาก อาหารที่รับประทานกับข้าวหอมช่วยลบล้างความหิวโหยและความอดอยากในช่วงกักตัวของฉัน และเมื่อฉันนึกขึ้นได้ ฉันก็กลืนน้ำลายลงคอ

ตามตำนานเล่าว่า ข้าว "นางถม" มาจากเรื่องราวความรักอันแสนเศร้าระหว่างหญิงสาวกับชายยากจนในหมู่บ้าน เนื่องจากความสัมพันธ์ของทั้งคู่ไม่ลงตัว ทั้งสองจึงไม่สามารถอยู่ด้วยกันได้ หญิงสาวจึงเสียชีวิตลงอย่างน่าเศร้า เมื่อทราบข่าวการเสียชีวิตของคนรัก ชายคนนั้นจึงมาที่หลุมศพของเธอและร้องไห้ จากนั้นก็เสียชีวิตไปพร้อมกับเธอ ณ ที่ที่ทั้งคู่เสียชีวิตนั้น มีข้าวหอมพันธุ์หนึ่งงอกขึ้นมา เมล็ดข้าวมีสีขาวขุ่นราวกับน้ำตาของทั้งคู่

ด้วยคุณค่าและคุณภาพของข้าวนางถม ทุกปีพ่อกับแม่ของผมจะแบ่งข้าวสารส่วนหนึ่งไปถวายปู่ย่าตายายและญาติพี่น้องในช่วงเทศกาลตรุษจีน โดยเฉพาะคนเมืองที่ชื่นชมเมล็ดข้าวที่ตำด้วยมือเป็นอย่างยิ่ง เพราะคุณค่าทางโภชนาการในชั้นรำข้าวนั้นมีประโยชน์ต่อสุขภาพของมนุษย์เป็นอย่างมาก เป็นเวลานานที่คุณภาพของข้าวนางถมไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป เกษตรกรและหน่วยงานหลายแห่งเลิกกิจการไปหลายปี เพราะบางทีพันธุ์ข้าวอาจจะเสื่อมคุณภาพลง นอกจากนี้ยังมีกรณีที่พ่อค้านำข้าวนางถมไปผสมกับข้าวชนิดอื่นเพื่อแสวงหาผลประโยชน์ส่วนตัว ทำให้คุณภาพไม่ดี ทำให้เสียชื่อเสียง ในช่วงฤดูหนาว การที่ต้องอยู่ไกลบ้าน การที่เพื่อนมอบข้าวพันธุ์พิเศษนี้ให้ผมเป็นของขวัญทำให้ผมมีความสุขอย่างยิ่ง ผมขอบคุณสวรรค์และโลกอย่างเงียบๆ ขอบคุณพ่อแม่ที่ให้กำเนิดผมมาในโลกนี้ ขอบคุณบ้านเกิดเมืองนอนอย่างเงียบๆ และขอบคุณเมล็ดข้าวของชาวนาที่เลี้ยงดูผมมาจนเติบโตเป็นผู้ใหญ่ วันนี้บ้านเกิดของฉันไม่มีทุ่งนาเหมือนแต่ก่อนอีกแล้ว ทุ่งนาทั้งหมดกลายเป็นสวนมังกรเขียวขจี ยามค่ำคืน แสงไฟส่องสว่างไปทั่วชนบทเพื่อส่องสว่างมังกรให้สุกสว่างในเทศกาลเต๊ด ฉันภาวนาว่าเมื่อถึงฤดูใบไม้ผลิ เทศกาลเต๊ด มังกรในบ้านเกิดของฉันจะเก็บเกี่ยวผลผลิตได้มากและราคาดี เพื่อที่ชาวไร่จะได้ยิ้มได้

แหล่งที่มา