เป็นคนดี

ครั้งหนึ่งในการเดินทางไปทำธุรกิจที่ชายแดน ผมได้ยินเจ้าหน้าที่ประจำตำบลเล่าเรื่องหนึ่งที่ผมยังจำได้ดี เขากล่าวว่า “ที่นี่เรายากจน แต่ใครก็ตามที่ทำผิดศีลธรรม ถือว่าไม่สามารถเชิดหน้าชูตาในหมู่บ้านได้” คำพูดนี้ฟังดูเรียบง่ายแต่ลึกซึ้ง ชวนให้นึกถึงความหมาย ความรักใคร่ และความคิดอันยาวนานของชาวตะวันตกที่ว่า จงใช้ชีวิตอย่างมีคุณค่า ไม่ช้าก็เร็วผู้คนจะเคารพคุณ

แต่ในสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป ความเมตตากรุณากลับถูกตั้งคำถามอยู่บ่อยครั้ง เมื่อคุณทำความดี ผู้คนมักถามว่า “ถ่ายคลิปแล้วโพสต์ลงเฟซบุ๊กหรือเปล่า” เมื่อคุณช่วยเหลือผู้อื่น บางคนก็กระซิบว่า “ต้องมีจุดประสงค์” แม้แต่การเก็บของที่หายไปแล้วนำมาคืนก็ถือว่า “ไร้เดียงสา” ฉันไม่รู้ว่าตั้งแต่เมื่อไหร่ที่ผู้คนเริ่มกลัวที่จะถูกเรียกว่าใจดี สิ่งที่ถูกต้องถูกมองว่าโง่เขลา สิ่งที่ซื่อสัตย์ถูกมองว่าไม่ดี หากคุณทำสิ่งที่ดี ผู้คนมักถามว่า “ไม่รู้วิธีทำหรือไง” หากคุณไม่รับของขวัญ ผู้คนมักจะบอกว่าคุณ “หยิ่งยโส” สิ่งที่ผิดกลับกลายเป็นความฉลาด สิ่งที่ถูกต้องกลับกลายเป็นความแปลกประหลาด มันแปลกจริงๆ

ความเมตตาไม่ใช่สิ่งที่สูงส่ง แต่มันคือการดำเนินชีวิตด้วยความซื่อสัตย์สุจริต ไม่ใช่การพูดสองคำ แต่เป็นการทำความดีโดยไม่มีใครเห็น ในโลกตะวันตก ผู้คนคุ้นเคยกับการใช้ชีวิตเช่นนี้ ในฤดูน้ำหลาก ผู้หญิงขายของในตลาดจะเก็บข้าวสารและเส้นก๋วยเตี๋ยวไปแจกผู้คน ไม่จำเป็นต้องมีจดหมายขอบคุณ ไม่มีใครรายงานข่าวในหนังสือพิมพ์ เมื่อใครทำเงินหาย นักเรียนบางคนก็เก็บมันมาคืนโดยไม่ขอรางวัลหรือถ่ายรูป พวกเขาพูดเพียงประโยคเดียวว่า "มันไม่ใช่ของคุณ จะเก็บไว้ทำไม" นั่นคือความเมตตาที่เงียบงัน และยิ่งเงียบงันมากเท่าไหร่ ก็ยิ่งมีค่ามากขึ้นเท่านั้น

มีคนถามฉันว่า “การมีชีวิตที่ดีนั้น สูญเสียอะไรไปบ้าง?” ฉันไม่ได้ตอบทันที เพราะบางครั้งฉันรู้สึกหดหู่ใจ เพราะฉันเคยเห็นคนซื่อสัตย์ถูกโดดเดี่ยว เห็นสิ่งผิดถูกยกย่อง และเห็นสิ่งดีๆ ถูกเยาะเย้ย แต่เมื่อนึกย้อนกลับไป ฉันก็ไม่อาจละทิ้งสิ่งเหล่านี้ไปได้ หากฉันไม่สามารถรักษาความใจดีไว้ในใจได้ แล้วจะเหลืออะไร?

ประธาน โฮจิมินห์ เคยกล่าวไว้ว่า “หากคุณมีคุณธรรมแต่ไม่มีพรสวรรค์ การจะทำอะไรก็ยาก แต่หากคุณมีพรสวรรค์แต่ไม่มีคุณธรรม สิ่งนั้นก็ไร้ประโยชน์” ยิ่งคุณอายุยืนยาวเท่าไหร่ คุณก็ยิ่งตระหนักว่าคำกล่าวนี้เป็นจริง พรสวรรค์สามารถเรียนรู้ได้ แต่คุณธรรมต้องได้รับการปลูกฝังไปตลอดชีวิต คนที่มีคุณธรรมจะไม่เอาเปรียบผู้อื่น ไม่โลภในสิ่งที่ไม่ใช่ของตน ไม่ใช้ชื่อว่ารับใช้ผู้อื่นเพื่อแสวงหาผลประโยชน์ การทำเช่นนั้นได้ก็เท่ากับเป็นการแสดงความเมตตาแล้ว

ทุกสังคมมีทั้งดีและเลว ดีและชั่ว ขาวและดำ แต่ถ้าคนดีนิ่งเฉย คนชั่วก็จะเข้ามาครอบงำ การมีเมตตากรุณาไม่ใช่การเป็นตัวอย่างที่ดี หรือโอ้อวด การมีเมตตากรุณาไม่ใช่การละอายใจในตนเอง เพื่อที่เมื่อลูกๆ ถามว่า "สมัยก่อนคุณใช้ชีวิตอย่างไร" คุณจะสามารถตอบได้อย่างไม่เขินอาย

ครั้งหนึ่งฉันเคยเห็นแม่คนหนึ่งห่อกระดาษแผ่นหนึ่งไว้ในกระเป๋าของลูก เขียนไว้ว่า “ถ้าเห็นใครล้ม จงช่วยเขา ถ้าเห็นใครทุกข์ จงช่วยเขา ถ้าเห็นใครทำผิด อย่าทำตาม” กระดาษแผ่นนั้นไม่มีเหตุผลอันลึกซึ้งอะไร แต่เพียงพอที่จะสอนให้คน “เป็นคนดี” ความเมตตาก็เป็นเช่นนั้น เริ่มต้นที่บ้าน จากวิธีที่เราพูด จากวิธีที่เราไปตลาด เดินบนถนน และปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น อย่าสบถ อย่าผลักไส อย่าแข่งขันเพื่อได้เปรียบ แค่นี้สังคมก็จะอยู่ง่ายขึ้นมาก

คนใจดีไม่จำเป็นต้องร่ำรวยหรือมีอำนาจ พวกเขาเพียงแค่มีหัวใจ และความใจดีแม้ไม่ดัง แต่ก็มีพลังที่จะแพร่กระจายได้เหมือนเปลวไฟที่ลามจากมือข้างหนึ่งไปยังอีกข้างหนึ่ง คนใจดีจะทำให้คนสองคนเชื่อในสิ่งที่ถูกต้อง จากนั้นก็สามคน ห้าคน และสิบคน เช่นนั้น ความใจดีจะไม่ใช่เรื่องส่วนตัวอีกต่อไป แต่เป็นวิถีชีวิต ไม่มีใครหัวเราะเยาะเราที่ใจดี หากใครหัวเราะแสดงว่าเขาไม่เข้าใจ แต่คนที่ไม่เข้าใจสักวันหนึ่งเขาจะเข้าใจ สำหรับเรา การที่สามารถรักษาหัวใจให้เที่ยงตรงได้ในช่วงเวลาที่ทุกอย่างพลิกผันได้ง่าย ถือเป็นความสำเร็จแล้ว

เมื่อเขียนมาถึงตรงนี้ ผมจำได้ว่าชายชราท่านหนึ่งเคยกล่าวไว้ว่า “สิ่งที่ยากที่สุดที่มนุษย์คนหนึ่งจะทำได้คือการรักษาหัวใจให้สะอาด แต่เมื่อรักษาหัวใจให้สะอาดแล้ว คุณจะมีที่ยืน ไม่ว่าจะไปที่ไหนก็ตาม” ฟังดูเรียบง่าย แต่ลึกซึ้ง และเป็นจริงอย่างยิ่ง

เทนเนสซี

ที่มา: https://baoangiang.com.vn/lam-nguoi-tu-te-a425981.html