Thượng Hải, Thâm Quyến nguy cơ chìm vì đất lún và nước biển dâng

Các nhà khoa học cảnh báo mực nước biển dâng nhanh kết hợp với tình trạng đất lún đang tạo ra đe dọa kép đối với những thành phố ven biển quan trọng của Trung Quốc.

Đường phố Thượng Hải ngập nước sau trận mưa lớn ngày 21-7-2023 - Ảnh: AFP

Theo báo South China Morning Post ngày 17-10, nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Nature cảnh báo Trung Quốc đang phải đối mặt với "mối đe dọa kép": hiện tượng đất lún và mực nước biển dâng nhanh nhất trong 4.000 năm qua, có thể gây ngập nghiêm trọng tại các trung tâm kinh tế như Thượng Hải, Thâm Quyến và Hong Kong.

Nhóm nghiên cứu gồm các nhà khoa học từ Anh, Mỹ và Trung Quốc cho biết các thành phố lớn của Trung Quốc tập trung ở vùng châu thổ ven biển, nơi thuận lợi cho phát triển kinh tế, nhưng lại rất dễ tổn thương trước biến đổi khí hậu.

Những khu vực này được hình thành từ lớp trầm tích dày và mềm, khiến nền đất có xu hướng lún tự nhiên.

"Rất có khả năng tốc độ dâng trung bình của mực nước biển toàn cầu kể từ năm 1900 đã vượt quá bất kỳ giai đoạn thế kỷ nào trong ít nhất 4.000 năm qua", nhóm nghiên cứu cho biết. Theo dữ liệu, tốc độ tăng trung bình của mực nước biển hiện khoảng 1,5mm/năm.

Các nhà khoa học cho biết 94% hiện tượng lún đô thị nhanh hiện nay do con người gây ra, chủ yếu là do khai thác nước ngầm quá mức, khiến đất lún nhanh hơn bình thường.

Thượng Hải phát hiện sụt lún từ năm 1921. Đến thập niên 1960, khi lượng nước ngầm khai thác đạt 200 triệu tấn/năm, mặt đất hạ thấp tới 10,5cm mỗi năm.

Trong khi đó biến đổi khí hậu khiến đại dương hấp thụ nhiệt và giãn nở, kết hợp với băng tan ở Greenland và Nam Cực, khiến mực nước biển toàn cầu tăng cao.

Theo ông Lin Yucheng - nhà nghiên cứu tại Đại học Rutgers (Mỹ), một số khu vực Thượng Hải đã lún hơn 1m trong thế kỷ qua do khai thác nước ngầm quá mức, nhanh gấp nhiều lần tốc độ dâng mực nước biển hiện nay.

Ông cảnh báo chỉ cần mực nước biển tăng vài cm cũng đủ làm gia tăng nguy cơ ngập lụt ở các vùng châu thổ, nơi tập trung nhiều khu công nghiệp và trung tâm sản xuất toàn cầu.

"Nếu thiên tai xảy ra ở đây, chuỗi cung ứng quốc tế sẽ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng", ông nói.

Dù vậy, Thượng Hải hiện đã giảm tốc độ lún nhờ quản lý chặt khai thác nước ngầm, song các thành phố khác như Jakarta, Manila và New York cũng đối mặt nguy cơ tương tự vì nằm ở vùng đất thấp ven biển.

Một nghiên cứu khác công bố hồi tháng 6 cũng chỉ ra vùng lún nghiêm trọng ở Thượng Hải đã lan rộng ra các khu vực công nghiệp và ven biển trong 30 năm qua, nhưng tốc độ lún đã giảm nhờ các biện pháp bơm bổ sung nước ngầm. Theo ước tính, Trung Quốc thiệt hại khoảng 1,5 tỉ USD mỗi năm do sụt lún, riêng Thượng Hải mất hơn 3 tỉ USD giai đoạn 2001-2020.

HÀ ĐÀO

Nguồn: https://tuoitre.vn/thuong-hai-tham-quyen-doi-mat-nguy-co-chim-vi-dat-lun-va-nuoc-bien-dang-20251018105338648.htm