Tiếp cận giảm nghèo theo hướng đa chiều và bền vững

QTO - Giai đoạn 2021-2025, Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững được triển khai sâu rộng, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững, thu hẹp khoảng cách vùng miền và đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế-xã hội của tỉnh. Phóng viên (P.V) Báo và phát thanh, truyền hình Quảng Trị có cuộc trao đổi với ông Hoàng Minh Trí, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kinh tế hợp tác và Quản lý chất lượng, Sở Nông nghiệp và Môi trường về nội dung này.

- P.V: Thưa ông, tỉnh ta đã đạt được những kết quả quan trọng, nổi bật nào trong triển khai Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025?

- Ông Hoàng Minh Trí: Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững không chỉ bổ sung nguồn lực mà quan trọng hơn là định hình lại cách tiếp cận phát triển: Từ hỗ trợ trực tiếp sang kiến tạo năng lực tự vươn lên. Nhờ đó, nhiều địa bàn khó khăn đã có chuyển biến rõ nét về sinh kế, hạ tầng và tư duy cộng đồng, tạo nền tảng mới cho phát triển bền vững.

Các chính sách hỗ trợ giảm nghèo được triển khai đồng bộ. Chương trình đã hỗ trợ đầu tư, triển khai hơn 135 công trình mới, duy tu bảo dưỡng 179 công trình trên địa bàn khó khăn; hỗ trợ 419 mô hình đa dạng hóa sinh kế, 266 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp. Đẩy mạnh đào tạo nghề và kết nối việc làm, triển khai sàn giao dịch việc làm.

Giai đoạn 2020-2025, hơn 6.585 lao động được hỗ trợ xuất khẩu lao động, hỗ trợ đào tạo nghề; 1.655 hộ được hỗ trợ nhà ở (trong đó xây mới 1.354 nhà, sửa chữa 301 nhà). 100% cán bộ làm công tác giảm nghèo các cấp được tập huấn kiến thức nâng cao năng lực thực hiện Chương trình giảm nghèo; 100% số lao động được hỗ trợ tư vấn, định hướng nghề nghiệp, cung cấp thông tin thị trường lao động, hỗ trợ tìm việc làm, kết nối việc làm.

Nông dân xã Trường Sơn thảo luận giải pháp sinh kế bền vững và quản lý rừng cộng đồng, góp phần phát triển kinh tế gia đình - Ảnh: H.L

Trong giai đoạn này, 179.860 lượt hộ được hỗ trợ vay vốn với tổng số vốn vay là 9.903.636 triệu đồng để phát triển sản xuất, tạo sinh kế bền vững, cải thiện điều kiện sinh hoạt, chi phí học tập, vay vốn đi lao động có thời hạn ở nước ngoài và giải quyết việc làm tại địa phương.

Đáng chú ý, chương trình không chỉ mang lại thay đổi về điều kiện vật chất mà còn tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của người nghèo. Nhiều trường hợp đã chủ động vươn lên, tự nguyện làm đơn xin thoát nghèo, trở thành những tấm gương điển hình trong cộng đồng.

- P.V: Từ những kết quả đạt được, bài học kinh nghiệm được rút ra là gì, thưa ông?

- Ông Hoàng Minh Trí: Qua triển khai, chúng ta đã rút ra được những bài học kinh nghiệm quý. Đó là, giảm nghèo chỉ đạt hiệu quả khi được xác định là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, với sự lãnh đạo trực tiếp và quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp. Thực tiễn cho thấy, nơi nào người đứng đầu sâu sát, cán bộ bám cơ sở, nơi đó kết quả chuyển biến rõ rệt hơn - đây là bài học có ý nghĩa quyết định.

Cơ chế, chính sách cần được ban hành kịp thời, đồng bộ và dễ thực thi. Việc phân cấp, phân quyền phải đi đôi với trách nhiệm giải trình và cơ chế phối hợp liên ngành chặt chẽ, qua đó, tháo gỡ vướng mắc nhanh hơn và tránh tình trạng chính sách đúng nhưng triển khai thiếu hiệu quả.

Từ chương trình, nhiều hộ dân được tạo điều kiện phát triển sản xuất, tạo sinh kế bền vững - Ảnh: H.L

Tổ chức thực hiện phải linh hoạt, bám sát thực tiễn và tránh dàn trải. Khi mô hình sinh kế phù hợp từng vùng được đầu tư đủ chiều sâu, hiệu quả và khả năng nhân rộng sẽ rõ rệt - đây là kinh nghiệm then chốt để chuyển từ hỗ trợ thuần túy sang tạo động lực phát triển.

Chuyển biến về tư duy là yếu tố quyết định tính bền vững. Công tác tuyên truyền phải hướng tới khơi dậy ý chí tự lực, giảm tâm lý trông chờ. Thực tế, nhiều hộ chủ động xin thoát nghèo cho thấy khi nhận thức thay đổi, kết quả giảm nghèo có chiều sâu hơn.

Bài học kinh nghiệm tiếp theo là việc lồng ghép nguồn lực, tăng giám sát minh bạch và đẩy mạnh số hóa giúp theo dõi, đánh giá giảm nghèo thực chất hơn, hạn chế thất thoát và thúc đẩy tính chủ động của cơ sở.

- P.V: Từ việc nhìn nhận, đánh giá một cách toàn diện, sâu sắc đó, định hướng trong giai đoạn tiếp theo ra sao, thưa ông?

- Ông Hoàng Minh Trí: Trong giai đoạn 2026-2030, chương trình sẽ tiếp cận giảm nghèo theo hướng đa chiều, bao trùm và bền vững, chuyển từ hỗ trợ trực tiếp sang hỗ trợ có điều kiện gắn với xây dựng nông thôn mới, đặt trọng tâm vào nâng cao năng lực tự chủ của người dân. Đây là bước chuyển tư duy quan trọng, tạo động lực thoát nghèo từ chính nội lực cộng đồng, đặc biệt có ý nghĩa ở những địa bàn chịu tác động lớn của thiên tai và thách thức sinh kế như miền núi, biên giới và ven biển tỉnh Quảng Trị.

Thứ hai, nâng cao chất lượng cuộc sống người nghèo thông qua mở rộng quyền tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, với ưu tiên rõ ràng dành cho vùng đặc biệt khó khăn và nhóm yếu thế. Không dừng ở hỗ trợ tức thời, mục tiêu là kiến tạo nền tảng bền vững - từ y tế cơ sở, giáo dục miền núi, nước sạch, nhà ở an toàn đến kết nối thông tin - để người dân có đủ “năng lực vươn lên” thay vì chỉ “được giúp đỡ”.

Giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh đã tiến hành trên 1.000 đợt rà soát. Kết quả cho thấy, tỉ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm 50% so với đầu kỳ, từ 8,18% (35.561 hộ năm 2022) dự kiến còn 3,45% (15.437 hộ năm 2025); bình quân giảm 1,12%, đạt mục tiêu giảm 1-1,5%/năm.

Thứ ba, tập trung đầu tư có trọng điểm cho vùng đặc biệt khó khăn, ưu tiên xây dựng hạ tầng thiết yếu gắn với phát triển sinh kế theo hướng nông nghiệp xanh và thích ứng biến đổi khí hậu. Việc kết hợp hỗ trợ sản xuất, đào tạo nghề và mở rộng thị trường tiêu thụ giúp hộ nghèo có điều kiện sản xuất, có đầu ra ổn định và từng bước nâng thu nhập, qua đó thu hẹp chênh lệch phát triển vùng miền.

Thứ tư, chú trọng chuyển biến về nhận thức, coi ý chí vươn lên của người dân là điều kiện tiên quyết của giảm nghèo. Công tác tuyên truyền phải hướng vào thay đổi cách nghĩ và cách làm, để hộ nghèo chủ động hơn trong tiếp cận chính sách và tổ chức sản xuất. Khi nhận thức thay đổi, cơ chế hỗ trợ sẽ phát huy tác dụng đúng mục tiêu.

Thứ năm, củng cố hiệu lực quản lý và phát huy vai trò đồng bộ của hệ thống chính trị nhằm tăng cường sự liên thông trong tổ chức thực hiện. Việc ứng dụng công nghệ số trong điều hành, theo dõi và giám sát giúp nâng độ minh bạch, hỗ trợ ra quyết định kịp thời và từng bước hình thành nền quản trị hiện đại trong công tác giảm nghèo.

- PV: Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!

   Hương Lê (thực hiện)

Nguồn: https://baoquangtri.vn/xa-hoi/202512/tiep-can-giam-ngheo-theo-huong-da-chieu-va-ben-vung-7d27bff/