Deniz Ruhunun Bekçileri

Öndeki teknede, My Quang balıkçı köyündeki (Tuy An Nam komünü) Cau Ngu Festivali'nin şefi Bay Le Tan Luc, tütsü çubuğunu nazikçe kaldırıp saygıyla dua ediyordu. Tütsü dumanı yükselip tuzlu deniz meltemiyle karışarak uçsuz bucaksız okyanusa ve gökyüzüne yayılıyordu.

Kalan teknelerde, grup saygıyla yüreklerini denize çevirdi, yüzleri kutsal bir samimiyetle parlıyordu. O anda, balıkçı köyü halkını atalarıyla, koruyucu balinayla ve okyanusun ortasında barış arzusuyla bağlayan görünmez bir bağ varmış gibiydi.

Bay Luc, engin okyanusa baktı, derin sesi dalgaların sesine karışıyordu: "Köylülerin samimiyetine tanıklık etmek, bizi koruduğu için Balina'ya teşekkür etmek ve böylece güvenli bir şekilde denize açılıp bol miktarda balık ve karides yakalayabilmek için Balina Festivali'ni düzenlemek üzere denize gittik."

Balıkçılar, halk inanışlarına göre Güney Çin Denizi'nin kutsal tanrısı olan balinalara "Bay" veya "Ca Ong" diye seslenirler. My Quang balıkçı köyü halkı, hayatları boyunca denizde yaşadıkları tehlikeli fırtınalar ve kasırgalarla defalarca karşılaşmış, ancak sanki sihirli bir değnek değmiş gibi, kötü şeyler iyiye dönüşmüştür. Bu kaçışlar, balıkçıların Balina'nın kutsallığına daha da inanmalarını sağlamıştır. "Denizde açık denizde balık tutmaya gittiğimiz ve fırtınalarla karşılaştığımız zamanlar oldu ve ben de köylüler gibi geri dönüş olmadığını düşündüm. Ama Balina'nın koruması sayesinde kurtulduğumuz için şanslıydık..." Bay Luc, sesi boğuk ve saygılı bir şekilde engin okyanusa baktı.

Babasının izinden giden Bay Le Tan Luc, kendini tütsü korumaya ve Ong My Quang Türbesi'nde ibadet etmeye adadı.

Bay Luc'un ailesi nesillerdir denize bağlıdır. Kendi neslinden, babasının neslinden ve dört erkek kardeşinin neslinden, hepsi geçimini sağlamak için denize bağımlıydı. Geçmişte babası Bay Le Nhe (köylüler ona genellikle Bay Tam Phoi derlerdi) okuma yazma bilir ve ibadet konusunda bilgiliydi, bu yüzden köyün önemli günlerinde ritüelleri genellikle o yönetirdi. Babasının vefatının ardından Bay Luc aile işini devraldı ve bu sorumluluğu üstlendi.

Bay Luc geçmişte denizde çok çalışmış, her öğün yemek ve giyecek için endişelenmiş ve çocuklarını okula göndermişti. Ailesinin ekonomisi istikrara kavuşunca, yaklaşık on yıldır kürekleri ve ağları bırakmış, kendini köy ve kanal işlerine adamıştır. Kendisi ve My Quang Lach Van Ban üyeleri, köylüleri harekete geçirmiş ve hayırseverleri My Quang Mozolesi'nin giderek daha geniş bir alana yayılması için bağış yapmaya çağırmıştır. Bay Luc için mozoleyi inşa etmek, adaklarla ilgilenmek ve tütsünün bakımını yapmak yalnızca bir köy büyüğünün sorumluluğu değil, aynı zamanda atalarının erdemlerini ve Nam Hai tanrılarının lütfunu geri ödeme arzusudur.

Birkaç gün önce, Long Thuy balıkçı köyü (Binh Kien semti) de Cau Ngu festivalinin atmosferiyle cıvıl cıvıldı. Sessiz balıkçı köyünde yankılanan davul ve gong sesleri, dört bir yandan gelen turistlerin ve memleketlerinden uzaktaki insanların heyecanlı ayak seslerini davet ediyordu. Törenin tamamlanmasında, Long Thuy Balıkçı Köyü Müdürü Bay Nguyen Cho başrolü oynadı. Bay Cho kısa boylu ve tıknazdı; koyu teninde rüzgarın ve ayazın izleri ve on yıllardır aralıksız yaptığı deniz yolculukları vardı. Altmış yaşında olmasına rağmen, artık doğrudan denize gitmese de, deniz ruhu hâlâ ondaydı.

Köy şefi Nguyen Cho, Long Thuy balıkçı köyünde düzenlenen Cau Ngu festivalinde balina karşılama alayına liderlik ediyor.

Bay Cho, denize ve atalarına borcunu ödemek için uzun yıllardır köy işlerinin "ön saflarında" yer alıyor. Hayatının yarısını Cau Ngu festivaline bağlı geçirdiğinden, ayağa kalkmaktan, Ong'u karşılamaktan, atalara - torunlara - tapınmaktan, doğum dilemeye kadar her ritüeli ezbere biliyor... Köyün reisi olarak, festivalin geleneksel özelliklerini koruyarak tam anlamıyla organize edilebilmesi için her kapıyı çalmaktan, insanları emek ve para vermeye teşvik etmekten çekinmiyor. Bay Cho sessizce şöyle dedi: "Deniz bize yiyecek ve giyecek veriyor ve Nam Hai tanrısı, büyük dalgalar ve kuvvetli rüzgarlar olduğunda balıkçıları koruyor ve kurtarıyor. Bu ritüel sadece ona teşekkür etmek için değil, aynı zamanda genç neslin atalarının denize, onları koruyan ve kutsayan tanrıya olan sevgisini ve anlamını anlamalarına yardımcı olmak için de." Güneş yanığı yüzünü aydınlatan bir gülümsemeyle hafifçe gülümsedi: "Para sıkıntısı var ama herkes elinden geleni yapıyor. Köy ve mahalle sevgisi çok sıcak!"

Günümüzdeki kentleşmenin ortasında, Cau Ngu festivali, Dak Lak'ın doğusundaki balıkçı köyü halkının yaşamında deniz ruhunu sessizce yaşatmaya devam ediyor; kalıcı bir manevi kaynak, toplumun hafızasında silinmesi zor bir denizcilik kültür bölgesinin kimliğini besleyen bir yer.

Festival, yalnızca ciddi ritüellerle değil, aynı zamanda balıkçı köylülerinin samimiyetiyle de sürdürülüyor ve topluluk ve duygularla dolu bir ortam yaratıyor. Ho Chi Minh şehrinden bir turist olan Bayan Nguyen Mai Anh, "Bu balıkçı köyünde festivale tanıklık ettiğimde gerçekten şaşırdım ve duygulandım. Yaşlılardan çocuklara kadar herkes üniformalı ve her ritüelde ciddiydi. Tanrıları karşılama, töreni gerçekleştirme ve gönüllerini denize verme biçimleri, bunun basit bir ritüel değil, kıyı balıkçılarının manevi yaşamının bir parçası olduğunu gösteriyor," dedi.

Cau Ngu Festivali, yalnızca ciddi ritüeller ve geleneksel inançlarla değil, aynı zamanda eşsiz halk performanslarıyla da renklenir. Bunlar arasında, balıkçıların inançlarını ve okyanusun ortasında barış özlemlerini emanet ettikleri Ba Trao (bazı yerlerde Ba Trao olarak adlandırılır) şarkıları tipik bir performanstır. İlahiler davul ve küreklerin ritmiyle yankılandığında, ağ tutan nasırlı eller artık Ong'un mozolesinin önünde coşkulu bir Ba Trao ezgisiyle dalgalanır: "Ufuk engin ve sisli (la hu la khoan) / Vatan okyanustur (la hu la khoan) / Teknemiz evimizdir (la hu la khoan)"... O anda, balıkçılar Yönlendirme Grubu Şefi, Tekne Şefi, Kürekçi Kayıkçılar rollerini üstlenirler... okyanusun ortasında geçimlerini sağlamak için yaptıkları yolculuğu canlı bir şekilde canlandırırlar.

Günümüzde, ilin kıyı balıkçı köylerinde Balinalara tapınmak için 40'tan fazla tapınak bulunmaktadır. Her yıl ay takvimine göre Ocak-Haziran ayları arasında, bu balıkçı köylerinde balık duası atmosferi yaşanır. Her yerin koşullarına bağlı olarak festival 3 ila 6 gün sürebilir. Birçok balıkçı sadece balık tutmada iyi olmakla kalmaz, aynı zamanda Ba Trao'yu da anlar ve icra eder. Örneğin: Liyakatli Sanatçı Huynh Van Minh (My Quang deresi), Liyakatli Sanatçı Nguyen Trong Tich (Long Thuy deresi)... Uzun yıllardır Ba Trao şarkılarını sessizce koruyup öğreterek, balıkçı köylerinde ve kıyı sakinleri arasında Cau Ngu festivalinin ruhunun yaratılmasına ve eşsiz kültürel güzelliğinin korunmasına katkıda bulunurlar.

Ho Ba Trao, Cau Ngu töreninde eşsiz bir halk gösterisidir.

Halk kültürü araştırmacısı Bay Nguyen Hoai Son şunları paylaştı: Cau Ngu Festivali, genel olarak Orta bölge ve özellikle Phu Yen (eski) kıyı sakinlerinin dini kimliğini güçlü bir şekilde yansıtan eşsiz somut olmayan kültürel miraslardan biridir. Bu, balıkçıların denize olan minnettarlıklarını ifade etmeleri için bir fırsat olmakla kalmayıp, aynı zamanda insanlar ve okyanus arasındaki kutsal bağın da derin bir ifadesidir; burada insanlar, her denize çıkışlarında koruma ve bereket için dua ederek Balina Tanrısı'na manevi inançlarını sunarlar. 2016 yılında, Phu Yen (eski) eyaletindeki Cau Ngu Festivali, Kültür, Spor ve Turizm Bakanlığı tarafından Ulusal Somut Olmayan Kültürel Miras olarak kabul edildi.

Bay Nguyen Hoai Son'a göre, her balina öldüğünde bir türbe kurulması ve bir cenaze töreni düzenlenmesi, balıkçıların okyanusun koruyucu tanrısına olan minnettarlığının derin bir ifadesidir. Cau Ngu Festivali dini yönüyle sınırlı kalmayıp aynı zamanda topluluk bütünleşmesi için de bir alandır; balıkçı köylerinde balıkçılar buluşur, denizdeki deneyimlerini paylaşır, köy ve mahalle ilişkilerini geliştirir, denize açılmak için inanç ve güç katar, balıkçılık alanlarını korur ve Anavatan'ın deniz ve adalarının kutsal egemenliğinin korunmasına katkıda bulunur.

Kaynak: https://baodaklak.vn/phong-su-ky-su/202507/nhung-nguoi-giu-hon-cua-bien-93915ee/