Tranh luận lớp 10 thi hay xét tuyển để giảm áp lực, đảm bảo công bằng?

Trước phát biểu của đại biểu thảo luận tại kỳ họp Quốc hội rằng kỳ thi lớp 10 đang 'tạo ra áp lực nặng nề, khiến học sinh bơ phờ đờ đẫn, thậm chí tuyệt vọng', nhiều ý kiến bày tỏ quan điểm và phân tích nên bỏ hay giữ kỳ thi này.

Thí sinh dự kỳ thi lớp 10 năm học 2025-2026

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Cần một giải pháp không thi lớp 10

Sáng 4.12, phát biểu thảo luận tại hội trường kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Trị) cho rằng kỳ thi lớp 10 đang tạo ra áp lực nặng nề, khiến học sinh bơ phờ đờ đẫn, thậm chí tuyệt vọng nếu không thi đỗ.

Theo bà Nga, thi lớp 10 đang trở thành một "kỳ thi quốc gia thu nhỏ" với áp lực nặng nề. Dẫn chứng tỷ lệ học sinh vào THPT còn thấp tại một số địa phương, cho thấy "chúng ta chưa bảo đảm đúng quyền tiếp cận giáo dục phổ thông 12 năm".

"Nhìn những gương mặt bơ phờ, đờ đẫn vì áp lực thi cử của những trẻ em mới 15 tuổi, đọc những bức thư đầy tuyệt vọng các trẻ em khi không vượt nỗi kỳ thi vào THPT mà thấy nhói lòng", bà nói.

Một nghịch lý nữa được bà Nga chỉ ra, đó là thi công lập "quá căng", nhiều em dù học tốt nhưng không vượt qua kỳ thi đầy cạnh tranh. Hệ quả khiến học sinh gia đình khó khăn phải buộc vào trường tư, với học phí cao vượt quá khả năng của gia đình.

Vì vậy, bà Nga kiến nghị cải tiến thi cử, điều chỉnh lại phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực, nhiều cơ hội hơn cho học sinh.

Trước ý kiến thảo luận của đại biểu Quốc hội nêu ra, ông Hoàng Văn Giàu, phụ huynh học sinh có con học lớp 10 một trường THPT đóng tại phường Xuân Hòa, TP.HCM, bày tỏ kỳ thi lớp 10 thậm chí căng thẳng hơn kỳ thi tốt nghiệp THPT cấp quốc gia, thực sự là nỗi ám ảnh của một số gia đình. Phụ huynh tạo áp lực không đáng có, tìm mọi cách cho con học tập, ôn luyện để tìm mong con em mình có một suất học trường công lập.

Vì vậy phụ huynh này đề xuất hình thức xét tuyển vào lớp 10, đi kèm với chủ trương xây dựng trường lớp để giảm áp lực, đáp ứng đủ năng lực, nguyện vọng của nhiều đối tượng học sinh.

Còn ông Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân (P.Bến Thành, TP.HCM), cho hay thi cử sẽ có những áp lực về tâm lý, tốn kém về đầu tư của phụ huynh cho con em; còn nhà nước phải ngân sách cho công tác tổ chức.

Chính vì vậy nên cần tìm giải pháp sao cho không phải thi nhưng vẫn tuyển được học sinh vào các tốp trường phù hợp. Có thể sử dụng kết quả học tập ở cấp dưới đi kèm với các tiêu chí, điều kiện khác về kỹ năng khác để xét tuyển vào lớp 10.

Nhiều ý kiến tranh luận về việc nên hay không nên thi lớp 10

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Thi lớp 10 để đảm bảo công bằng

Tuy nhiên ở góc độ khác, nhiều ý kiến cho rằng cần có một kỳ thi tuyển sinh đầu vào cấp THPT vì nếu không thi sẽ giảm động lực học tập. Đặc biệt có ý kiến lo ngại về tính công bằng và minh bạch nếu không áp dụng hình thức thi tuyển.

Phụ huynh Nguyễn Thị Bích Vân, có con đang học lớp 10 Trường THCS-THPT Trần Đại Nghĩa (P.Sài Gòn, TP.HCM), thẳng thắn nêu quan điểm: "Ở những địa phương không gặp áp lực về trường lớp, số lượng học sinh thì việc không tổ chức thi tuyển đầu cấp là cần thiết.

Còn với những địa phương có những áp lực như TP.HCM việc bỏ thi lớp 10 để xét tuyển hoàn toàn không phù hợp, ít nhất trong một vài năm học tới khi số lượng trường lớp ở một số khu vực còn khó khăn. Chỉ có thi tuyển, làm đề chung mới sàng lọc và có kết quả chính xác nhất đảm bảo tính công bằng cũng như có cơ sở để lựa chọn học sinh vào từng tốp trường".

Hay một bạn đọc của Báo Thanh Niên cho hay chất lượng giảng dạy các trường hoàn toàn khác nhau, đánh đồng để xét tuyển là không công bằng đối với học sinh. Thi tuyển là hình thức tạo công bằng hơn nhiều so với xét tuyển, dù có vất vả cũng nên làm. "Cứ việc gì khó, căng thẳng là bỏ thì sẽ còn tụt hậu", bạn đọc này nhấn mạnh.

TP.HCM: kết hợp cả 2 hình thức xét tuyển và thi tuyển vào lớp 10

Được biết, tại TP.HCM, Sở GD-ĐT dự kiến kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm học 2026-2027 sắp tới sẽ kết hợp cả 2 hình thức xét tuyển và thi tuyển, để phù hợp với thực tế sau khi sáp nhập với Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu cũ.

Cụ thể, hình thức xét tuyển lớp 10 trường THPT công lập sẽ thực hiện ở một số khu vực đặc thù. Những trường THPT công lập ở khu vực còn lại sẽ tuyển sinh lớp 10 bằng hình thức thi tuyển với 3 môn ngữ văn, toán, ngoại ngữ. Việc này nhằm giữ sự ổn định, tạo thuận lợi cho phụ huynh, học sinh và các nhà trường sau khi sáp nhập 3 địa phương. Các bộ phận chuyên môn sẽ tính toán, xây dựng phương án cụ thể ở từng khu vực, từng trường xét tuyển, thi tuyển sao cho hợp lý.

Nguồn: https://thanhnien.vn/tranh-luan-lop-10-thi-hay-xet-tuyen-de-giam-ap-luc-dam-bao-cong-bang-185251204163309182.htm