Từ cậu bé thất học trở thành ông chủ thương hiệu "Shin Coffee”

Năm 1993, Nguyễn Hữu Long 11 tuổi, mới học đến lớp 2 đã phải bỏ học để theo gia đình từ vùng quê nghèo Kỳ Anh (Hà Tĩnh) vào Nông trường Cà phê Ia Châm (thuộc huyện Chư Pah, Gia Lai lúc đó) kiếm sống. Suốt ngày quần quật với đào hố, cắt tỉa cành, thu hái... nhưng công việc nặng nhọc không dập tắt được ước mơ của cậu bé. Dù chưa thể hình dung được bằng cách nào, cậu vẫn mơ tới một ngày mình sẽ trở nên giàu có từ cây cà phê…

Năm 1999, Long vào TP. Hồ Chí Minh phụ việc cho quán giải khát rồi chạy bàn cho một nhà hàng. Cứ ngỡ sẽ chôn chân tuổi trẻ trong những công việc này thì cơ may bỗng bất ngờ đến: một người Nhật hay ghé quán, thấy Long có nét giống với con trai ông nên đã hỏi han làm quen. Biết hoàn cảnh của Long, ông nhận anh làm con nuôi, cho tiền đi học và dạy tiếng Nhật cho. Học xong chương trình phổ thông, tiếng Nhật cũng đã kha khá, Long được tuyển làm phiên dịch.

Có được chút vốn nhỏ, ước mơ kinh doanh cà phê năm nào bỗng trỗi lên, Long rủ một người bạn mua cà phê rang xay rồi đi bỏ mối. Anh nhớ lại: “Thất bại là tất yếu vì chúng tôi chẳng có chút hiểu biết gì về xây dựng thương hiệu cũng như các kỹ năng cần thiết để làm kinh doanh. Tuy nhiên cú sốc này đã giúp tôi nhận thức được rằng, muốn kinh doanh thành công thì không thể làm theo bản năng mà phải có kiến thức. Vậy là tôi thi vào Khoa Quản trị kinh doanh, Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh. Ra trường, nghĩ rằng đã “đủ lông đủ cánh”, tôi rủ một người bạn chung vốn mở quán cà phê bonsai. Chẳng ngờ lại thất bại lần nữa. Nguyên nhân đơn giản bởi nhận thức quá khác biệt giữa hai thành viên. Không những trắng vốn, tôi còn mất luôn cả căn nhà nhỏ phải làm việc cật lực mới có được. Chẳng còn con đường nào khác, tôi đành tìm đường xuất khẩu lao động sang Nhật với quyết tâm kiếm tiền để gây dựng lại từ đầu”.

Nguyễn Hữu Long - ông chủ thương hiệu "Shin coffee".

Vào làm việc cho Công ty Toyota với mức lương khá, cứ tưởng sẽ yên tâm với công việc mới thì cứ như duyên tiền định, ý tưởng kinh doanh cà phê lại một lần nữa trở lại với Nguyễn Hữu Long. Được sự ủng hộ và khích lệ của người cha nuôi, Long dành thời gian theo học các lớp đào tạo nông nghiệp hữu cơ (organic), đồng thời tìm hiểu sâu về các mẫu cà phê trên thế giới có tại Nhật. Nhật Bản là một thị trường tiêu thụ cà phê lớn; hầu hết các thương hiệu cà phê nổi tiếng thế giới đều có mặt ở đây. Thế nhưng, Việt Nam có tiếng là nước xuất khẩu cà phê lớn của thế giới lại vắng bóng. Lòng tự ái càng thôi thúc Long nỗ lực học tập. “Công việc cuốn hút đến mức có lúc tôi tìm cách trốn việc ở hãng để tham gia các khóa huấn luyện rồi căng mình làm bù sau” – anh nhớ lại. Tinh thần học tập không biết mệt mỏi của anh đã được một doanh nghiệp chuyên về xuất nhập khẩu cà phê của Nhật biết đến và mời về làm quản lý. Những kinh nghiệm tích lũy được tại đây càng thôi thúc Long quyết tâm xây dựng một thương hiệu cà phê cho riêng mình, khao khát đưa cà phê Việt Nam vươn xa trên biển lớn

Năm 2015, với những hoài bão lớn lao, Long về nước, bắt tay khởi nghiệp lần thứ ba. Xây dựng vùng nguyên liệu – điều kiện để kiểm soát chất lượng và tạo dựng thương hiệu được Long tiến hành tiên quyết. Xã Trang là một trong 7 vùng nguyên liệu được anh lựa chọn với diện tích cà phê ban đầu 50 ha. Sau khi thành lập hợp tác xã, diện tích đã tăng lên con số 100 ha. Tên “Shin” của người cha nuôi được Long đặt làm thương hiệu để tri ân.

Tôi háo hức theo Long đi thăm vườn cà phê của VCSC. Một khái niệm hoàn toàn mới mẻ với những gì tôi đã thấy lâu nay. Nếu vườn cà phê truyền thống cỏ dại bao giờ cũng được dọn sạch; cây cà phê được hãm ngọn, giữ chiều cao trong khoảng 1,7 m trở lại thì cà phê của VCSC không giới hạn chiều cao. Nhìn toàn cục, đó là một thảm xanh cộng sinh giữa cà phê, cây che bóng và cỏ dại.

Nguyễn Hữu Long cho biết, vườn cà phê hoàn toàn không dùng phân hóa học mà chỉ dùng phân hữu cơ tự chế, gồm phân bò, vỏ trấu cà phê và phân vi sinh. Thuốc trừ sâu cũng là thuốc sinh học tự chế chiết xuất từ mỡ cá. Toàn bộ quy trình sản xuất được khép kín từ khâu giống đến sản phẩm cuối cùng.

Đây là nguyên tắc canh tác phải tuân thủ nghiêm ngặt với tất cả xã viên. “Cũng khá là khó khăn khi buộc họ tuân thủ nguyên tắc canh tác mới” - Long kể - “Không phải quá khó đến nỗi xã viên không theo được. Cái chính là thói quen canh tác truyền thống khiến họ không yên tâm để theo cái mới.

Chẳng hạn họ luôn thắc mắc: tại sao lại không làm sạch cỏ dại, để vậy chúng tranh hết thức ăn của cây cà phê thì sao?; tại sao phải thu hoạch 100% trái chín, trước nay chỉ cần tỷ lệ 70 – 80% là đã cao? Tôi phải mất khá nhiều thời gian giải thích, nhưng quan trọng là hiệu quả không ngờ đã khiến họ phải “tâm phục khẩu phục”: năng suất cà phê đạt 6 tấn nhân/ha (bình thường chỉ 3 – 4 tấn); sản phẩm được hợp tác xã thu mua cao hơn thị trường từ 15 -20%”.

Những lợi ích cốt lõi đó đã khiến các xã viên dần hiểu: thay đổi thói quen canh tác chính là thay đổi chất lượng cuộc sống của mình và tự giác thực hiện kỷ luật canh tác – kể cả 5 xã viên người dân tộc Ba Na. Nhờ vậy, vườn cà phê của VCSC đã đạt chứng nhận hữu cơ châu Âu (ORGANIC.EU) và Mỹ (ORGANIC.USDA) được cấp bởi tổ chức Control Union.

Bây giờ thì tôi đã hiểu vì sao tại các cửa hàng Shin Coffee ở TP. Hồ Chí Minh, mỗi ly cà phê được bán với giá từ 80.000 – 150.000 đồng. Và hiện tại với 20 dòng sản phẩm được chế biến bởi chính nhà máy của Shin, thương hiệu Shin Coffee đã có mặt tại Nhật, Mỹ và hầu hết các nước châu Âu. Tiếng tăm và những triển vọng của Shin đã được PAN – một tập đoàn kinh tế lớn quyết định đầu tư. Cà phê Shin đã được PAN chọn làm quà tặng các nguyên thủ quốc gia tại các hội nghị, sự kiện quan trọng trong năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam

“Với uy tín và vị thế của mình trên thương trường, tại sao Shin không mở rộng quy mô sản xuất hay liên kết rộng hơn với người trồng cà phê Tây Nguyên?”, trả lời câu hỏi của tôi, Nguyễn Hữu Long chia sẻ: với nhu cầu khoảng 10.000 tấn cà phê hữu cơ (hiện mới đạt 5.000 tấn) để chế biến, Shin rất cần mở rộng sản xuất, liên kết. Tuy nhiên phương châm của VCSC là “cốt tinh không cốt nhiều”. Thay đổi một thói quen sản xuất phải cần thời gian. Thế nên trước mắt VCSC chỉ mong muốn làm “ngọn lửa nhỏ” để lan tỏa một phương thức sản xuất hòa hợp với môi trường; hướng tới mục tiêu xây dựng một cộng đồng canh tác giảm thải carbon và có thể bán tín chỉ ra thị trường thế giới.

Là người sáng lập VCSC nhưng Nguyễn Hữu Long lại giữ vị trí cố vấn chứ không phải giám đốc hay chủ tịch hội đồng quản trị. Giải thích điều này, Long bảo: “Đơn giản là tôi muốn trao cơ hội cho tuổi trẻ. Vả chăng khi gia nhập PAN, Shin Coffee đứng trước nhiều cơ hội song cũng không ít thách thức. Điều này phải cần đến sức trẻ. Mình dẫu sao cũng đã 42 tuổi rồi…”.

Nguồn: https://baodaklak.vn/kinh-te/202506/tu-cau-be-that-hoctro-thanh-ong-chuthuong-hieu-shin-coffee-52e03b8/