Từ chuyện lời nhạc ngạo mạn của Jack: Cần cấm sóng, bài xích ca từ tục tĩu

Tối 16-10 trong đêm diễn tại Hà Nội, Jack giới thiệu ca khúc mới chưa từng công bố. Đoạn ca từ "Mấy đứa không ưa anh ngoài đời làm sao mà dám? Anh hát chơi chơi hơn một kiếp của nó đi làm!" ngay lập tức thổi bùng bức xúc.

Nhiều người cho rằng Jack phô trương quá mức, hạ thấp người khác. Ca từ thể hiện suy nghĩ coi đồng tiền, thu nhập là thước đo cho giá trị con người và từ đó khinh thường người khác. Không chỉ ngạo mạn trong ngôn từ, Jack còn đặt cái tôi cá nhân méo mó cao hơn thẩm mỹ âm nhạc và thế giới quan.

Khi "rap diss" và drama tràn lan trong âm nhạc

Trong thời gian gần đây hàng loạt bản rap diss với nội dung công kích, châm biếm hoặc đáp trả cá nhân xuất hiện tràn lan. Một số người xem đó là tinh thần "chiến", "sống thật" trong rap nhưng khi lời lẽ vượt quá giới hạn, mang tính hạ nhục hay phản cảm, nó không còn là nghệ thuật mà là ngôn từ lệch chuẩn.

Tháng 11-2024, Hieuthuhai tung bản rap Trình với những câu từ đầy thách thức, bị cho là "đá xéo" nhiều nghệ sĩ khác. Bài hát nhanh chóng leo top xu hướng nhưng kéo theo là làn sóng phản đối rằng anh đang "nuôi antifan" và tạo nên không khí tiêu cực trong cộng đồng.

Đầu năm 2025, rapper Pháo phát hành Sự nghiệp chướng, một bản rap diss công khai nhắm vào người được cho là có mối quan hệ tình cảm riêng tư với cô. Dù ca khúc thu hút hàng triệu lượt nghe, phần đông khán giả cho rằng Pháo đã "đánh mất sự tinh tế" khi chọn công kích cá nhân bằng âm nhạc.

Năm nay rapper Dế Choắt khiến giới rap "dậy sóng" khi rap diss những nghệ sĩ nổi tiếng trong mainstream như Đen Vâu, Hieuthuhai, Double2T, Binz, JustaTee… và công kích cả giới truyền thông trong bản rap diss P… truyền thông.

Dế Choắt đã chê bai gần hết các rapper nổi tiếng, dù họ theo trường phái nào anh cũng tìm ra điểm để công kích. Việc tấn công các rapper khác bằng ngôn từ không cho thấy động cơ tốt đẹp, chỉ đơn thuần là hạ bệ những người mình không ưa.

Trong thị trường âm nhạc ngày càng cởi mở, nhiều nghệ sĩ trẻ đang nhầm lẫn giữa bản lĩnh và sự ngông cuồng. Âm nhạc thay vì nâng cao thẩm mỹ cho công chúng lại trở thành nơi để người nghe "hít hà drama", để nghệ sĩ phát biểu những suy nghĩ lệch chuẩn, không hướng thiện.

Sau đêm diễn của Jack, hàng loạt TikToker đã cắt riêng những câu rap gây tranh cãi rồi đăng lại như một "trend ngôn ngữ". Đáng lo là nhiều khán giả trẻ lại xem đây như biểu hiện của "chất nghệ sĩ", coi việc nói ngông, thách thức chuẩn mực là bản lĩnh.

Khi tán dương một đoạn lyric phản cảm, nhiều người có thể không nhận ra họ đang góp phần nuôi dưỡng một hệ sinh thái ngôn từ độc hại, nơi mà giá trị nghệ thuật có thể bị thay thế bằng drama, ồn ào và những tranh cãi rất cá nhân.

Sau bài hát chưa xin phép biểu diễn gây tranh cãi, Jack còn tự nhận mình là Lào công tử

Ca từ như vậy khác gì status độc hại trên mạng?

Về làn sóng rap diss và nhạc pop tràn ngập "ngôn ngữ mạng" hiện nay, chuyên gia truyền thông về âm nhạc Hồng Quang Minh nhận định: "Đây là một hiện tượng rất đáng suy ngẫm không chỉ với tư cách người làm truyền thông lâu năm mà còn với tư cách một người từng trưởng thành trong thời điểm âm nhạc còn mang giá trị tinh thần sâu sắc.

Việc rap diss nở rộ hay pop tận dụng những câu "viral" như "chịu hong nổi", "coi chừng sụp hố", "mày tưởng mày là ai"... không đơn thuần là trào lưu âm nhạc mà phản ánh rõ sự thay đổi trong hệ quy chiếu xã hội.

Âm nhạc ngày nay ngoài để nghe còn được viết để lan truyền. Mạng xã hội, đặc biệt là TikTok, đã biến một ca từ hay một đoạn beat thành "điểm chạm truyền thông" chứ không còn là điểm chạm nghệ thuật thuần túy nữa.

Nghệ sĩ phải suy nghĩ: làm sao để một câu hát lọt được vào video reaction, trend video hay thậm chí là… meme? Về mặt kỹ thuật truyền thông, đây là một cuộc chơi thông minh. Nhưng về mặt mỹ cảm, nó đang đặt ra bài toán lớn: liệu nghệ sĩ có đang đánh đổi chiều sâu nghệ thuật để đổi lấy vài giây viral?".

Về những ca từ như "Anh hát chơi chơi hơn một kiếp của nó đi làm" hay "Lào gì cũng t"…, anh Hồng Quang Minh cho rằng chúng đang đi xa khỏi khái niệm "lành mạnh". Anh cho rằng âm nhạc phản ánh thực tại nhưng nếu thực tại ấy chỉ toàn là sự căng thẳng, cạnh tranh, đố kỵ, hằn học thì không nên.

Việc đưa suy nghĩ cá nhân vào âm nhạc mà không qua màng lọc thẩm mỹ sẽ khiến thính giả, đặc biệt là người trẻ, mất khả năng phân biệt đâu là "ngôn từ nghệ thuật" và đâu là "ngôn từ xã hội".

"Nếu những người có tầm ảnh hưởng cứ liên tục gieo rắc những thông điệp kiểu "mày không ưa tao thì cũng không làm gì được tao đâu", thì chúng ta đang xây dựng một thế hệ dễ tổn thương nhưng lại phản ứng bằng ngôn từ đao to búa lớn thay vì bằng chiều sâu cảm xúc hay tư duy phản biện.

Sự phản kháng cần đi kèm tư duy văn minh. Còn nếu chỉ là hơn thua bằng ngôn từ tục tĩu thì bản chất không khác gì một status độc hại ở trên mạng" - chuyên gia truyền thông nói.

Nguồn: https://baoquangninh.vn/tu-chuyen-loi-nhac-ngao-man-cua-jack-can-cam-song-bai-xich-ca-tu-tuc-tiu-3380955.html