Từ làng nghề rượu Phú Lễ trăm tuổi đến hệ sinh thái doanh nghiệp bền vững

VTV.vn - Giữa những hàng dừa xanh mát của vùng đất Ba Tri, làng nghề rượu Phú Lễ trăm tuổi đang chuyển mình thành điểm du lịch văn hóa, tạo sinh kế và đổi mới cộng đồng.

Nơi giữ hồn men đất Ba Tri

Buổi sáng đầu tháng 12/2025, giữa những bóng dừa rợp mát, du khách tìm về làng nghề rượu Phú Lễ trăm năm tuổi tại xã Tân Xuân, tỉnh Vỉnh Long (huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre cũ) để cảm nhận hương men truyền thống đã đi cùng vùng đất này hơn 190 năm. Nơi đây vẫn còn hàng trăm hộ nấu rượu giữ trọn quy trình thủ công từ chọn nếp, giã nhuyễn, ủ men, chưng cất… tất cả đều được lưu truyền qua nhiều thế hệ.

Trong căn nhà của gia đình ông Hạ Chí Quỳnh, người có ba đời làm nghề, lửa lò rượu vẫn đỏ như thuở ban đầu. Ông nói "từ xưa đến giờ vẫn giữ kiểu nấu y như vậy, không thay đổi. Tôi muốn giới thiệu rượu Phú Lễ - một nét văn hóa của địa phương cho nhiều người biết đến."

Du khách tìm hiểu công đoạn giã nhuyễn từ 36 vị thảo mộc trộn lẫn với cám hoặc gạo nếp tạo nên hương vị đặc trưng.

Tiếp theo là công đoạn ủ men.

Ông Quỳnh thực hiện công đoạn chưng cất tại ngôi nhà nhỏ, nơi giữ lửa nghề qua 3 đời.

Những năm gần đây, khi địa phương phát triển du lịch cộng đồng, nhà ông Quỳnh trở thành điểm dừng chân trải nghiệm. Không gian nấu rượu được chỉnh trang nhưng vẫn giữ nguyên nét xưa. Ông xem đây là cơ hội để bà con có thêm thu nhập và lan tỏa nghề truyền thống tới du khách gần xa.

Du khách Huỳnh Nhật Nghĩa, phường Gia Định, TP Hồ Chí Minh cho biết ấn tượng khi được tận mắt xem quy trình nấu rượu. Ngoài việc mua sản phẩm, anh Nghĩa muốn được giao lưu với người làm nghề, hiểu sản phẩm được tạo ra như thế nào để trở nên "có hồn" và giá trị hơn.

Du khách quan mô hình sản xuất rượu hiện đại tại Công ty Cổ phần Rượu Phú Lễ.

Hơn một thế kỷ tồn tại, rượu Phú Lễ không chỉ là sản phẩm thương mại mà còn là biểu tượng văn hóa của Ba Tri. Trong đó, Công ty CP Rượu Phú Lễ, một phần của hệ sinh thái doanh nghiệp tại đây đang tiếp tục gìn giữ bí quyết ủ men cổ truyền, đồng thời ứng dụng công nghệ kiểm soát chất lượng để phát triển nhiều dòng sản phẩm như Phú Lễ, Vị Dân, Cô Gái Xứ Dừa, Mỹ Tửu… đến khắp mọi miền đất nước.

Doanh nghiệp này còn tích cực bảo tồn hát Sắc bùa Phú Lễ, di sản phi vật thể quốc gia thông qua nhiều hoạt động cộng đồng.

Kết hợp làng nghề - du lịch - nông nghiệp tạo sinh kế mới, hướng đến phát triển bền vững

Tong hành trình khảo sát tour mới "Hệ sinh thái doanh nghiệp - Cuộc sống mới" hôm 11/12, các doanh nghiệp gồm Rượu Phú Lễ, VinaEcolife, Biz Educo, hợp tác xã (HTX) nông nghiệp bền vững Lạc Địa đã xây dựng mô hình liên kết gồm sản xuất, giáo dục, du lịch, nông nghiệp, sáng tạo văn hóa được kết nối trong một hệ giá trị thống nhất, mang đến cho du khách hành trình trải nghiệm trọn vẹn.

Ngoài làng nghề rượu Phú Lễ và HTX Lạc Địa đóng vai trò xây dựng mô hình ruộng lúa tái sinh, phát thải thấp, HTX hiện liên kết hơn 80 hộ nông dân, hướng tới thị trường tín chỉ carbon và giảm rác thải nhựa.

"Môi trường bản địa từ rừng mắm, ruộng lúa, vườn dừa đến làng nghề đã tạo nên một hệ sinh thái tự nhiên hài hòa. Tư duy "hệ sinh thái doanh nghiệp" cũng được hình thành từ nền tảng đó," bà Lê Thanh Trúc, Chủ tịch HĐQT HTX nông nghiệp bền vững Lạc Địa thông tin.

HTX kiểu mới không phải sự thay đổi hoàn toàn, mà là sự tiếp nối. "Mới không phải là phá bỏ quá khứ mà là "gạn đục khơi trong", gìn giữ những giá trị đã có từ thế kỷ 17 trồng nếp, nấu rượu, nuôi bò, làm bánh, hát sắc bùa…" bà Trúc nói thêm.

Mô hình kinh tế tuần hoàn khép kín, góp phần giảm lãng phí và tạo giá trị gia tăng bền vững.

Hệ sinh thái vận hành theo hướng kinh tế tuần hoàn từ trồng nếp, nấu rượu, lấy hèm nuôi heo cho đến tận dụng phân bón cho đồng ruộng. Mô hình này giảm lãng phí, nâng cao hiệu quả và tạo sinh kế ổn định cho nông dân.

Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao đánh giá cao hướng đi mới của Phú Lễ và các doanh nghiệp trong hệ sinh thái thông qua chương trình, cộng đồng doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao khẳng định nỗ lực đồng hành cùng chiến lược quốc gia về kinh tế tuần hoàn, thích ứng khí hậu, phát triển vùng nguyên liệu và bảo tồn giá trị bản địa.

Từ lò rượu đỏ lửa của ông Quỳnh đến những cánh đồng lúa tái sinh của HTX Lạc Địa, Phú Lễ đang cho thấy một hướng phát triển mới, doanh nghiệp không tách rời khỏi cộng đồng mà cùng gắn bó, cùng sinh sống và cùng phát triển.

Làng nghề trăm tuổi không chỉ được bảo tồn mà còn trở thành chất liệu văn hóa để xây dựng mô hình kinh tế - du lịch - giáo dục, mở ra những sinh kế mới, bền vững và đầy bản sắc.

Nguồn: https://vtv.vn/tu-lang-nghe-ruou-phu-le-tram-tuoi-den-he-sinh-thai-doanh-nghiep-ben-vung-100251212004959078.htm