"UNESCO sẵn sàng đồng hành với Quảng Ninh trong quản lý 2 di sản thế giới"

Quảng Ninh đang sở hữu 2 di sản thế giới là Vịnh Hạ Long và Yên Tử đã được UNESCO vinh danh. Hành trình gìn giữ 2 di sản này minh chứng cho tầm nhìn và nỗ lực bền bỉ của địa phương trong bảo tồn, phát huy giá trị di sản. Trong cuộc phỏng vấn với Báo và Phát thanh, Truyền hình Quảng Ninh, ông Jonathan Baker, Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam, đã chia sẻ những góc nhìn về công tác quản lý di sản, cơ hội phát triển bền vững và cách Quảng Ninh có thể kết nối hai di sản để tạo nên những trải nghiệm văn hóa - du lịch độc đáo.

Ông Jonathan Baker, Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam.

- Xin chào ông Jonathan Baker! Ông đánh giá thế nào về những đóng góp và sự hợp tác chặt chẽ của tỉnh Quảng Ninh với UNESCO thời gian qua, đặc biệt trong việc đề cử Quần thể Di tích, danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc vào danh sách Di sản văn hóa thế giới?

+ Tôi nghĩ rằng, vai trò của Ban Quản lý Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Yên Tử và của tỉnh Quảng Ninh thực sự rất quan trọng. Điều này đã được thể hiện rõ trong suốt quá trình xây dựng hồ sơ đề cử Quần thể di sản Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc trở thành Di sản thế giới. Tỉnh Quảng Ninh đã làm rất tốt vai trò điều phối toàn bộ quy trình đề cử, tập hợp tất cả các bên liên quan, các địa phương sở hữu di sản, các chuyên gia, Hội đồng Di sản văn hóa Việt Nam…

Hành trình để Yên Tử được vinh danh, đó là một quá trình dài, mất nhiều năm, với rất nhiều nỗ lực của Chính phủ Việt Nam, của các địa phương sở hữu di sản, trong đó tỉnh Quảng Ninh đóng vai trò chủ chốt. Chúng tôi thực sự rất vui mừng khi có thể hỗ trợ Quảng Ninh trong suốt quá trình tiến hành đề cử hồ sơ di sản quan trọng này. Sau nhiều phần việc đã thực hiện với nỗ lực, quyết tâm, chúng ta đã đưa Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc trở thành một phần của mạng lưới di sản thế giới. Và chúng tôi luôn sẵn sàng được tiếp tục làm việc với Quảng Ninh, với Ban Quản lý Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Yên Tử để đảm bảo rằng di sản này được bảo tồn, phát huy giá trị một cách bền vững.

- Ông nhận định ra sao về những nỗ lực của Ban Quản lý Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Yên Tử và tỉnh Quảng Ninh trong việc bảo vệ và quản lý các di sản thế giới?

+ Vịnh Hạ Long là một trong những Di sản thiên nhiên nổi tiếng thế giới, và việc duy trì giá trị của di sản trong suốt 30 năm qua là trách nhiệm lớn lao mà Quảng Ninh đã thực hiện rất nghiêm túc để có thể bảo tồn, phát huy giá trị di tích như hiện tại. Bước vào giai đoạn mới, với việc quản lý thêm di sản văn hoá thế giới Yên Tử, nhiệm vụ quản lý sẽ có những khác biệt nhất định khi có cả di sản thiên nhiên và di sản văn hóa, mỗi loại hình di sản lại cần những cách thức quản lý khác nhau. Vì vậy, tôi nghĩ sẽ cần có những hoạch định, điều chỉnh nhất định. UNESCO luôn sẵn sàng đồng hành với Quảng Ninh trong quản lý 2 di sản này. Văn phòng UNESCO Hà Nội, Ban thư ký UNESCO cũng ở đây để hỗ trợ. Chúng tôi tin rằng, với kinh nghiệm đã có trong quá trình quản lý Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh sẽ tiếp tục quản lý tốt Yên Tử và bảo tồn cả hai di sản thế giới này một cách bền vững.

Quần thể di sản "Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc" được vinh danh tại kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản thế giới diễn ra ngày 12/7/2025 tại Paris, Pháp.

- Với tư cách là Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam, ông muốn gửi gắm những thông điệp quan trọng nào đến tỉnh Quảng Ninh và Ban Quản lý Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Yên Tử về việc bảo vệ di sản vì sự phát triển bền vững và tăng trưởng kinh tế - xã hội địa phương?

+ Chúng tôi mong muốn tiếp tục hợp tác chặt chẽ với tỉnh Quảng Ninh và Ban Quản lý Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Yên Tử để đảm bảo cả hai di sản được quản lý hài hòa, phục vụ cộng đồng, góp phần phát triển kinh tế địa phương và mang lại niềm tự hào cho người dân bản địa. Thách thức lớn nhất luôn là cân bằng giữa bảo tồn và phát triển kinh tế. Điều này từng là bài toán tại Vịnh Hạ Long và chắc chắn cũng sẽ đặt ra tại Yên Tử. Tuy vậy, chúng tôi sẽ cùng các bạn tìm ra giải pháp bền vững nhất. Di sản không chỉ thuộc về đất nước các bạn mà còn là những di sản của nhân loại với vẻ đẹp đáng kinh ngạc. Vì vậy, các bạn hoàn toàn có quyền tự hào khi Quảng Ninh đang sở hữu đồng thời cả hai di sản thế giới này.

Tháp Tổ với vẻ đẹp trầm mặc, cổ kính, là biểu tượng văn hoá - tâm linh với chiều sâu lịch sử đặc biệt.

- Ông đã từng đặt chân đến Vịnh Hạ Long và bây giờ là Yên Tử, cảm nhận của ông như thế nào về 2 di sản thế giới này? 

+ Tôi thấy cả hai di sản này đều thực sự mang một vẻ đẹp tuyệt mỹ. Chúng có giá trị nổi bật toàn cầu theo cách mà UNESCO nhìn nhận, đánh giá các di sản thế giới. Vịnh Hạ Long là một tuyệt tác tự nhiên hiếm có, độc nhất vô nhị trên thế giới. Còn Yên Tử là biểu tượng văn hoá - tâm linh với chiều sâu lịch sử đặc biệt. Mỗi lần đến những nơi này, tôi đều có những trải nghiệm thú vị, mới mẻ: Sự ngoạn mục của các đảo đá vôi giữa biển, hay không gian linh thiêng khi đứng trên đỉnh núi Yên Tử và cảm nhận truyền thống Phật giáo lâu đời ở nơi này. Điều đó cho thấy tầm vóc và ý nghĩa to lớn của hai di sản đối với Việt Nam và với cả nhân loại. Tôi có thể thấy Yên Tử quan trọng như thế nào đối với người dân Việt Nam và sự tôn kính mà mọi người dành cho nơi đây khiến tôi cảm thấy thật vinh dự khi đã được đặt chân đến nơi này, mỗi lần đến lại thêm những cảm nhận, trải nghiệm ấn tượng.

Quảng Ninh vinh dự đồng quản lý hai di sản thế giới liên tỉnh là Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà và Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc.

- Thật trùng hợp khi cả Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà và Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đều là những di sản liên tỉnh, trải dài trên nhiều địa phương của Việt Nam. Theo ông, cần làm gì để tăng cường sự phối hợp liên tỉnh trong quản lý các di sản thế giới này?

+ Việc một quần thể di sản thuộc sự quản lý của nhiều tỉnh luôn mang lại cả cơ hội và thách thức. Cần có một cơ chế phối hợp rõ ràng và hiệu quả giữa các địa phương để đảm bảo thống nhất trong quản lý và bảo tồn. Điều này đặc biệt quan trọng với Quần thể di sản Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc trải rộng qua 3 địa phương Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh.

Tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện một số bước quan trọng để quản lý tốt di sản, trong đó, năm 2021 đã tiến hành đánh giá sức tải của di sản Vịnh Hạ Long. Tôi nghĩ cũng cần làm điều tương tự với Yên Tử. Tất nhiên, việc di sản trải dài qua 3 tỉnh khiến công tác quản lý, đánh giá sức tải của di sản gặp khó khăn hơn một chút. Cần có một cơ chế phối hợp giữa 3 tỉnh, thành để họ có thể quản lý di sản một cách tốt nhất. Mặt khác, di sản liên tỉnh cũng mang lại sự phong phú, đa dạng cho chuỗi giá trị cảnh quan văn hóa. Vì vậy, tôi nghĩ đó cũng sẽ là một cơ hội nếu 3 địa phương có sự phối hợp tốt trong quản lý di sản. Chắc chắn sẽ có sự khác biệt giữa việc quản lý di sản tự nhiên và di sản văn hóa, sẽ cần thời gian để học hỏi. UNESCO sẵn sàng hỗ trợ Quảng Ninh và các địa phương liên quan trong việc chia sẻ kinh nghiệm, xây dựng mô hình phối hợp và áp dụng những ví dụ thực tiễn tốt nhất từ các di sản tại Việt Nam cũng như thế giới.

Chùa Bổ Đà (tỉnh Bắc Ninh) với khu vườn tháp gồm hơn 100 ngọn tháp, nằm trong quần thể Di sản thế giới "Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc".

- Ông có thể gợi mở cách Quảng Ninh kết nối hai di sản thế giới này để tạo nên những trải nghiệm văn hóa - du lịch độc đáo?

+ Việc sở hữu đồng thời 1 di sản thiên nhiên và 1 di sản văn hoá là cơ hội hiếm có đối với một địa phương. Với lợi thế này, Quảng Ninh có điều kiện để phát triển các hành trình du lịch kết hợp tham quan Vịnh Hạ Long bằng tàu, thưởng ngoạn thiên nhiên kỳ vĩ, sau đó đến Yên Tử để tìm hiểu lịch sử, văn hoá và hành trình tâm linh đặc sắc. Du khách cũng có thể dành nhiều ngày để khám phá các trải nghiệm đa dạng tại những điểm đến này. Tôi nghĩ rằng, thật tuyệt vời cho khách du lịch đến Việt Nam khi có thể trải nghiệm sự kết hợp giữa thiên nhiên và văn hóa theo cách đó. UNESCO mong muốn được phối hợp cùng Quảng Ninh để xây dựng những tuyến du lịch bền vững, hấp dẫn, tôn vinh giá trị của cả hai di sản này.

- Xin cảm ơn ông vì đã trả lời phỏng vấn!

Nguồn:https://baoquangninh.vn/unesco-san-sang-dong-hanh-cung-quang-ninh-trong-quan-ly-2-di-san-the-gioi-3388470.html