Vì sao chưa thể chốt “Nhà nước trực tiếp biên soạn SGK hay xã hội hóa”?

(Dân trí) - Việc xác định ngay bộ sách thống nhất do Nhà nước trực tiếp biên soạn hay thực hiện theo phương thức xã hội hóa là chưa khả thi, do phương án cụ thể đang được cơ quan có thẩm quyền xem xét.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 4/12 cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý nhiều nội dung liên quan đến giáo dục, trong đó có Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục.

Thảo luận tại hội trường và tổ trước đó liên quan dự án luật này, nhiều đại biểu quan tâm quy định về sách giáo khoa giáo dục phổ thông với hướng tán thành Nhà nước ban hành một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc và thực hiện từ năm học 2026-2027, nhưng đề nghị quy định rõ phạm vi “sách bắt buộc hay sách chuẩn để lựa chọn”.

Chính sách miễn phí sách giáo khoa cũng được đại biểu Quốc hội đề nghị làm rõ.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày báo cáo tóm tắt của Chính phủ tiếp thu, giải trình các ý kiến liên quan dự thảo Luật Giáo dục đại học sửa đổi (Ảnh: Hồng Phong).

Giải trình các nội dung này, Chính phủ cho biết dự thảo Luật quy định “Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc”. 

Quy định này bảo đảm cho phép Bộ Giáo dục lựa chọn phương án biên soạn một bộ sách mới hoặc lựa chọn, chỉnh lý từ các bộ sách hiện hành, tùy thuộc vào tình hình thực tiễn và quyết định của cấp có thẩm quyền.

Theo giải trình của Chính phủ, việc xác định ngay trong luật việc bộ sách thống nhất do Nhà nước trực tiếp biên soạn hay thực hiện theo phương thức xã hội hóa là chưa khả thi, do phương án cụ thể đang được cơ quan có thẩm quyền xem xét.

Vì vậy, việc quy định theo hướng mở như dự thảo sẽ bảo đảm tính ổn định của luật, không làm phát sinh ràng buộc trong khi chủ trương này đang được nghiên cứu và đánh giá tác động.

Chính phủ cũng đã giao Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng báo cáo phương án triển khai một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027 bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan, tiết kiệm, chống lãng phí.

Quan điểm được Chính phủ nhấn mạnh là các phương án triển khai một bộ sách giáo khoa thống nhất phải phát huy ưu điểm các bộ sách hiện có, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến giáo viên, học sinh và không gây xáo trộn hoạt động dạy học.

Sau khi có quyết định chủ trương của cấp có thẩm quyền, Chính phủ sẽ chỉ đạo rà soát, điều chỉnh các quy định hiện hành liên quan đến sách giáo khoa theo hướng làm rõ vai trò của Nhà nước và sự tham gia của xã hội trong biên soạn, xuất bản, phát hành và quản lý giá sách giáo khoa.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh (Ảnh: Hồng Phong).

Trước ý kiến băn khoăn việc một bộ sách giáo khoa có thể dẫn đến “đồng phục về tư duy”, cản trở sự sáng tạo và đổi mới, Chính phủ nhấn mạnh sẽ chỉ đạo ngành giáo dục đẩy mạnh tập huấn, bồi dưỡng giáo viên, đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá để phát huy tính chủ động, linh hoạt và sáng tạo của đội ngũ nhà giáo và học sinh trong quá trình dạy và học.

Từ góc độ cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cũng cho hay dự thảo luật đã chỉnh lý quy định về sách giáo khoa theo hướng “Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc”, Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh.

Dự thảo luật cũng đã bỏ nội dung “giao Chính phủ quy định chi tiết về xã hội hóa sách giáo khoa”.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp (Ảnh: Hồng Phong).

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhắc lại phát biểu của đại biểu Quốc hội về áp lực nặng nề khi thi vào lớp 10. Từ đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị tới đây, vấn đề thi cử phải tính toán quản lý chặt đầu vào hay đầu ra.

Cũng từ thực tiễn đã có nhiều trường hợp bị kỷ luật, kể cả xử lý hình sự liên quan vi phạm về sách giáo khoa, Chủ tịch Quốc hội lưu ý việc sửa luật phải khắc phục được tình trạng này.

Nguồn: https://dantri.com.vn/thoi-su/vi-sao-chua-the-chot-nha-nuoc-truc-tiep-bien-soan-sgk-hay-xa-hoi-hoa-20251204120231930.htm