Vì sao Iceland lần đầu tiên có muỗi trong tự nhiên?

(Dân trí) - Trước tháng này, Iceland và Nam Cực là những khu vực duy nhất không ghi nhận có muỗi. Giờ đây, chỉ còn Nam Cực là không còn muỗi.

Theo CNN, ba cá thể muỗi vừa được phát hiện tại thung lũng Kjós, cách thủ đô Reykjavik khoảng 30km, đánh dấu lần đầu tiên Iceland, quốc gia vốn được xem là “vùng đất không muỗi”, ghi nhận loài côn trùng này sinh tồn ngoài tự nhiên.

Phát hiện bất ngờ tại vùng đất băng giá

Một con muỗi Culiseta annulata đậu trên một chiếc lá (Ảnh: Scubaluna).

Trong nhiều thập kỷ, Iceland cùng Nam Cực là hai nơi hiếm hoi trên Trái Đất không có muỗi sinh sống, do khí hậu khắc nghiệt, mùa đông kéo dài và nhiệt độ thường xuyên dưới 0°C. Tuy nhiên, phát hiện mới đã làm thay đổi nhận thức này.

Người phát hiện đầu tiên, Bjorn Hjaltason, một nhà quan sát côn trùng nghiệp dư, kể lại rằng vào chiều ngày 16/10, anh nhận thấy một “con ruồi lạ” bay quanh khu vực nhà mình ở Kiðafell. Sau khi bắt được mẫu vật, Hjaltason nhanh chóng gửi thông tin đến nhà côn trùng học Matthías Alfredsson thuộc Viện Khoa học Tự nhiên Iceland.

Kết quả kiểm tra cho thấy, ba cá thể thu được (hai con cái và một con đực) đều thuộc loài Culiseta annulata, một loài muỗi có khả năng chịu lạnh tốt, phân bố từ Bắc Phi, Trung Âu cho đến tận Siberia.

Mặc dù loài này có thể đốt người, nhưng các tổ chức nghiên cứu cho biết chúng không mang mầm bệnh đã biết ở các khu vực châu Âu. Các chuyên gia cũng không coi loài này là vật trung gian truyền bệnh chính, mặc dù chúng có thể truyền virus Tahyna, một căn bệnh không nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây ra các triệu chứng giống cúm.

Trước đây, Iceland từng ghi nhận một trường hợp muỗi đơn lẻ trong khoang máy bay ở sân bay quốc tế Keflavík, nhưng theo Alfredsson, đây là lần đầu tiên loài này được tìm thấy trong môi trường tự nhiên.

Khí hậu ấm lên là cơ hội sinh tồn cho muỗi?

Theo nhà côn trùng học Alfredsson, muỗi Culiseta annulata có khả năng trú ẩn trong các khu vực ấm và kín gió để vượt qua mùa đông, cho phép chúng sống sót dù nhiệt độ xuống thấp.

Ông nhận định thêm: “Hiện chưa thể xác định bằng cách nào chúng đến được Iceland, nhưng nhiều khả năng muỗi đã theo tàu hàng hoặc container cập cảng”.

Iceland đang ấm lên nhanh chóng, và đây có thể là nguyên nhân khiến muỗi xuất hiện tại quốc gia này (Ảnh: Getty).

Giới khoa học đang lên kế hoạch theo dõi quần thể vào mùa xuân năm sau, nhằm xác định liệu chúng có thích nghi và sinh sản được trong điều kiện Iceland hay không.

Tại đó, biến đổi khí hậu được cho là yếu tố có thể gián tiếp hỗ trợ sự xuất hiện của muỗi tại đây. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng nhiệt độ tăng, cùng hiện tượng mưa bão và lũ lụt gia tăng, đang giúp muỗi mở rộng phạm vi sinh sống và kéo dài vòng đời.

Năm nay, Iceland ghi nhận mức nhiệt cao kỷ lục, có nơi vượt trung bình tới 10°C. Báo cáo của mạng lưới World Weather Attribution cho biết xác suất xảy ra đợt nóng này cao gấp 40 lần do tác động của biến đổi khí hậu.

Hiện quốc gia này đang ấm lên nhanh gấp bốn lần so với phần còn lại của bán cầu Bắc. Đây là tốc độ khiến các nhà khoa học đặc biệt lo ngại.

Các chuyên gia thận trọng trước khi kết luận

Dù vậy, các chuyên gia cho rằng cần tránh vội vàng quy kết nguyên nhân trực tiếp cho biến đổi khí hậu. Ông Alfredsson lưu ý rằng vẫn chưa có đủ bằng chứng để khẳng định sự ấm lên của khí hậu là lý do khiến muỗi xuất hiện ở Iceland.

GS Colin J. Carlson, chuyên gia dịch tễ học tại Đại học Yale (Mỹ), cũng đồng tình: “Muỗi từng được phát hiện ở khu vực rất xa về phía Bắc Scandinavia, do đó Iceland hoàn toàn có thể là môi trường tiềm năng cho chúng, ngay cả trước khi khí hậu toàn cầu thay đổi", ông nói trong cuộc phỏng vấn với CNN.

Carlson cho rằng hiện giới khoa học vẫn hiểu biết rất hạn chế về sự dịch chuyển sinh thái của các loài muỗi, và cần thêm thời gian để xác định liệu phát hiện tại Iceland là hiện tượng ngẫu nhiên hay xu hướng dài hạn.

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/vi-sao-iceland-lan-dau-tien-co-muoi-trong-tu-nhien-20251024070826871.htm