Bộ GD&ĐT tổng kết chu trình đầu tiên triển khai Chương trình GDPT 2018

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp phối hợp trực tuyến với hơn 40 điểm cầu trên toàn quốc. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chủ trì hội nghị.

Cùng dự hội nghị có Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng, đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ GD&ĐT, các sở GD&ĐT; đại diện các cơ sở giáo dục đại học, các chuyên gia, nhà khoa học, các đơn vị, tổ chức có liên quan.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết: Trong số nhiều nội dung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo, ban hành Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 và triển khai Chương trình này là một khâu rất quan trọng, tác động cả chiều rộng, bề sâu của giáo dục, đặc biệt là giáo dục phổ thông

Đến nay, Chương trình GDPT 2018 đã hoàn thành một chu trình triển khai. Trước đó, năm 2023, Bộ GD&ĐT tổ chức đánh giá giữa kỳ, sơ kết triển khai Chương trình. Cũng trong năm 2023, Ủy ban Văn hóa và Giáo dục của Quốc hội (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội) chủ trì đợt giám sát của Quốc hội về việc triển khai Chương trình GDPT 2018. Kết quả giám sát cho thấy, việc thực hiện Chương trình đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Hội nghị hôm nay nhằm đánh giá lại toàn bộ quá trình triển khai Chương trình GDPT 2018 sau một giai đoạn triển khai trong thực tế: Những kết quả, điểm tích cực và giá trị đạt được; các điều kiện triển khai; cách thức triển khai; những tác động của quá trình triển khai Chương trình… Trên cơ sở đó, xác định cần làm gì để phát huy điểm tích cực, điều chỉnh điểm còn tồn tại để triển khai tốt hơn trong giai đoạn tới.

Bên cạnh đó, Chương trình GDPT 2018 chuyển mạnh từ tiếp cận nội dung, trang bị kiến thức sang phát triển năng lực người học. Nghị quyết 71-NQ/TW tiếp tục nhấn mạnh định hướng này. Bởi vậy, cũng cần xem xét Chương trình đã thực hiện được gì trong mục tiêu phát triển năng lực, trong thời gian tới cần làm gì để tiếp tục thúc đẩy định hướng đó. Sách giáo khoa (SGK) là một trong những yếu tố, một công cụ để triển khai Chương trình GDPT 2018; vì vậy cũng sẽ đánh giá trong tổng thể triển khai Chương trình.

Kết quả đánh giá sẽ là căn cứ quan trọng để lãnh đạo Bộ GD&ĐT có quyết sách phù hợp cho giai đoạn tiếp theo.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn phát biểu khai mạc hội nghị.

Hệ thống văn bản, công tác chỉ đạo cơ bản bao quát, toàn diện

Thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông (Nghị quyết 88), Nghị quyết số 51/2017/QH14 điều chỉnh lộ trình thực hiện chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông theo Nghị quyết số 88 (Nghị quyết 51), Bộ GD&ĐT đã xây dựng và ban hành Chương trình giáo dục phổ thông; tổ chức việc biên soạn, thẩm định, phê duyệt SGK theo Chương trình giáo dục phổ thông; phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương chuẩn bị các điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và thiết bị dạy học.

Quan điểm xuyên suốt trong quá trình xây dựng Chương trình giáo dục phổ thông là theo hướng mở, bảo đảm tính ổn định và khả năng phát triển trong quá trình thực hiện cho phù hợp với tiến bộ khoa học, công nghệ và yêu cầu của thực tế.

Trong giai đoạn 2020 - 2025, hệ thống văn bản được ban hành một cách toàn diện, bao quát các vấn đề cốt lõi, các mặt, lĩnh vực để bảo đảm yêu cầu đổi mới. Công tác chỉ đạo của Chính phủ đối với Bộ GD&ĐT và các Bộ, ngành, địa phương đã cơ bản bao quát toàn diện các nội dung theo yêu cầu đổi mới; bảo đảm sự sâu sát và kịp thời trong chỉ đạo triển khai và giải quyết các khó khăn, vướng mắc.

Bộ GD&ĐT cũng đã ban hành các văn bản hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông theo lộ trình quy định tại Nghị quyết 51; tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm việc thực hiện chương trình, SGK. Trong quá trình tổ chức thực hiện, hằng năm Bộ GD&ĐT đã báo cáo Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội theo quy định.

Quan tâm đồng bộ các điều kiện triển khai

Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đã được Bộ GD&ĐT quan tâm, triển khai nghiêm túc.

Năm học 2023-2024, Bộ GD&ĐT đã phối hợp với Bộ Nội vụ rà soát, báo cáo đề xuất Trung ương bổ sung 27.826 biên chế giáo viên trong tổng số 65.980 biên chế giáo viên bổ sung cho các địa phương trong giai đoạn 2022-2026. Đồng thời, chỉ đạo các địa phương thực hiện công tác quản lý biên chế, tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục để các địa phương giải quyết khó khăn về thiếu giáo viên, hỗ trợ các cơ sở giáo dục có đủ điều kiện triển khai Chương trình giáo dục phổ thông theo quy định.

Đội ngũ nhà giáo đã được phát triển về số lượng, khắc phục dần những bất cập về cơ cấu. Tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn được đào tạo theo Luật Giáo dục 2019 ở các bậc học tăng lên. Năng lực sư phạm của phần lớn nhà giáo được nâng lên, cơ bản đáp ứng được yêu cầu đổi mới nội dung, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông.

Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các địa phương tập trung rà soát, quy hoạch mạng lưới trường, lớp phù hợp tạo thuận lợi cho người dân, đảm bảo quyền lợi học tập của học sinh; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học giúp các cơ sở giáo dục ngày càng được hoàn thiện và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.

Cùng với đó, Bộ GD&ĐT đã chú trọng duy trì, mở rộng số lượng lớp học và bổ sung phòng học kiên cố, bán kiên cố và giảm số phòng học tạm, mượn đáp ứng các yêu cầu thực hiện Chương trình theo quy định.

Năm học 2024-2025, cả nước có 26.408 cơ sở giáo dục phổ thông. Các tỷ lệ trung bình phòng học/lớp, kiên cố hóa phòng học được nâng lên và tỉ lệ trung bình học sinh/lớp được giảm xuống.

Ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông báo cáo tại hội nghị.

Xây dựng chương trình, SGK và triển khai theo đúng lộ trình

Chương trình Giáo dục phổ thông 2028 được Bộ GD&ĐT ban hành và triển khai theo đúng lộ trình trên cả nước. Chương trình được xây dựng theo hướng mở, cho phép các nhà trường chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với thực tiễn.

Bộ GD&ĐT thành lập Ban chỉ đạo phát triển chương trình giáo dục phổ thông, tổ chức rà soát, đánh giá việc triển khai, thực hiện chương trình để xác định được những tồn tại và hạn chế trong chương trình tổng thể cũng như nội dung kiến thức trong chương trình môn học. Đây là cơ sở để Bộ GD&ĐT đề xuất các điều chỉnh, cập nhật nhằm đáp ứng hiệu quả hơn các mục tiêu giáo dục đã đề ra.

Bộ GD&ĐT đã thực hiện điều chỉnh chương trình môn học của các môn Lịch sử và Địa lí; Địa lí; Lịch sử; Giáo dục công dân do ảnh hưởng bởi thực hiện bộ máy chính quyền hai cấp.

Về biên soạn SGK, đây là lần đầu tiên thực hiện thành công chủ trương xã hội hóa, thu hút sự tham gia của 7 nhà xuất bản và 12 công ty cổ phần liên kết biên soạn. Số lượng tác giả tham gia biên soạn SGK lớn - khoảng 3.844 người. Dữ liệu này cho thấy chính sách đã thành công trong việc huy động nguồn lực tri thức đa dạng từ khắp xã hội.

Quy trình biên soạn, thẩm định, phê duyệt, lựa chọn SGK được thực hiện công khai, minh bạch, đảm bảo chất lượng.

Tài liệu giáo dục địa phương cũng đã được các địa phương tích cực biên soạn và trình Bộ GD&ĐT phê duyệt, góp phần đưa các nội dung đặc thù của địa phương vào nhà trường.

Tính đến năm học 2024-2025, Chương trình giáo dục phổ thông đã được triển khai thực hiện ở tất cả các khối lớp trên phạm vi toàn quốc.

Kiểm tra, đánh giá đã được đổi mới căn bản

Chương trình giáo dục phổ thông được xây dựng theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, việc kiểm tra đánh giá cũng được đổi mới nhằm đánh giá được sự tiến bộ của học sinh trong quá trình học tập và mức độ đáp ứng yêu cầu cần đạt trong chương trình các môn học, hoạt động giáo dục.

Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư số 27/2020/TT-BGD&ĐT ngày 4/9/2020 quy định đánh giá học sinh tiểu học và Thông tư số 22/2021/TT-BGD&ĐT ngày 20/7/2021 quy định về đánh giá học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông.

Công tác kiểm tra đánh giá đã được đổi mới căn bản để phù hợp với mục tiêu phát triển năng lực, giảm áp lực điểm số. Việc đánh giá tập trung vào quá trình và sự tiến bộ của học sinh.

Các hình thức đánh giá đa dạng hơn, bao gồm đánh giá qua sản phẩm học tập, dự án, thuyết trình và tăng cường sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa trong các bài kiểm tra định kì để đánh giá đúng năng lực của học sinh.

Chất lượng bảo đảm mục tiêu

Kết quả đánh giá triển khai thực hiện Chương trình GDPT về rèn luyện, học tập cho thấy, học sinh tiếp thu tương đối tốt và phát huy được năng lực, mạnh dạn, tự tin trong học tập, giao tiếp. Các em được khuyến khích tự học, tự nghiên cứu, tìm tòi, chiếm lĩnh kiến thức, vận dụng kiến thức mới. Có nhiều thời gian trên lớp cho học sinh luyện tập, thực hành, trình bày, thảo luận.

Tổng hợp kết quả từ các địa phương về kết quả đánh giá cuối các năm học từ 2020-2021 đến nay cho thấy chất lượng học sinh bảo đảm theo chuẩn đầu ra, yêu cầu cần đạt của Chương trình.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024-2025 là kỳ thi đầu tiên được tổ chức theo Chương trình giáo dục phổ thông sau một chu trình đổi mới. Kỳ thi đã đạt được các mục tiêu đề ra bảo đảm đánh giá kết quả học tập của người học theo mục tiêu giáo dục của chương trình giáo dục phổ thông; là cơ sở để đánh giá chất lượng dạy, học của trường phổ thông và công tác chỉ đạo của các cơ quan quản lý giáo dục.

Về giáo dục mũi nhọn, giai đoạn 2020-2025, Việt Nam có 173 lượt thí sinh tham dự các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế, giành được tổng cộng 159 huy chương. Điều này khẳng định vị thế vững chắc của giáo dục mũi nhọn Việt Nam trong khu vực và thế giới.

Bối cảnh mới đặt ra những yêu cầu mới đối với giáo dục phổ thông

Mặc dù đạt được nhiều kết quả nhưng trong quá trình triển khai chương trình, SGK giáo dục phổ thông giai đoạn 2020 - 2025 vẫn còn những khó khăn, bất cập như tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ; thiếu trường lớp, trang thiết bị dạy học; một số địa phương nộp hồ sơ phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương còn chậm; nhà trường còn lúng túng trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục đối với các môn học mới.

Trong giai đoạn tới, bối cảnh mới đặt ra những yêu cầu mới, cấp bách đối với giáo dục phổ thông. Bộ GD&ĐT xác định một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, cụ thể.

Về hoàn thiện cơ chế, chính sách, Bộ GD&ĐT sẽ thực hiện xây dựng chính sách tiền lương, phụ cấp vượt trội cho nhà giáo, gắn với vị trí việc làm; sửa đổi, bổ sung các quy định về giáo dục bắt buộc đến hết THCS; hoàn thiện chính sách khuyến khích xã hội hóa, đa dạng hóa nguồn lực đầu tư cho giáo dục; xây dựng cơ chế hợp đồng, thỉnh giảng linh hoạt để thu hút người giỏi tham gia giảng dạy.

Đối với nhiệm vụ phát triển Chương trình GDPT, Bộ GD&ĐT tiếp tục triển khai hiệu quả chương trình, nhân rộng các mô hình tốt, cách làm hay; tiếp tục đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá phát triển phẩm chất, năng lực.

Đồng thời, tăng cường dạy và học ngoại ngữ, tin học, ứng dụng AI vào dạy học; điều chỉnh thời lượng các môn học Khoa học, Tin học, Công nghệ, Nghệ thuật. Nghiên cứu phân cấp cho các địa phương trong việc phê duyệt tài liệu giáo dục của địa phương.

Về nhiệm vụ đảm bảo một bộ SGK thống nhất toàn quốc, Bộ GD&ĐT thực hiện rà soát, điều chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật để đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc thực hiện một bộ SGK thống nhất. Đánh giá các phương án, lựa chọn phương án tối ưu và tổ chức thực hiện để có một bộ SGK thống nhất từ năm học 2026-2027.

Cùng với đó, Bộ GD&ĐT xây dựng kế hoạch tổ chức tập huấn cho giáo viên sử dụng bộ SGK mới cùng với các bộ SGK đã có nhằm phát huy tối đa hiệu quả của Chương trình GDPT; thực hiện lộ trình cung cấp SGK miễn phí cho tất cả học sinh đến năm 2030.

Về nhiệm vụ tăng cường các điều kiện bảo đảm, Bộ GD&ĐT sẽ tháo gỡ vướng mắc trong tuyển dụng giáo viên, nâng cao chất lượng đào tạo sư phạm, đảm bảo đủ giáo viên dạy các môn học mới. Trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tối thiểu để đảm bảo thực hiện chương trình. Xây dựng Chương trình phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng nhân tài quốc gia.

Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/bo-gddt-tong-ket-chu-trinh-dau-tien-trien-khai-chuong-trinh-gdpt-2018-post752946.html