Chi phí logistics của Việt Nam lọt top đắt đỏ trong khu vực: Điểm nghẽn ở đâu?

Vietnam Report vừa công bố nhiều dữ liệu quan trọng, thể hiện bức tranh kinh doanh nhiều tiềm năng nhưng cũng đầy thách thức của ngành logistics tại Việt Nam.

Dồn dập mở doanh nghiệp logistics, tận dụng 'nồi cơm nóng' thương mại điện tử

Năm 2025, kinh tế Việt Nam tăng trưởng ấn tượng với GDP ước đạt 8%, tạo nền tảng hướng tới mục tiêu 10% trong năm sau. Trong bối cảnh đó, logistics tiếp tục giữ vai trò huyết mạch của nền kinh tế.

Theo Vietnam Report, thị trường logistics tiếp tục mở rộng mạnh và sâu, với mạng lưới doanh nghiệp tăng nhanh từ vận tải, kho bãi, giao nhận đến logistics tích hợp và logistics thương mại điện tử.

Tạm tính 11 tháng đầu năm 2025, theo Cục Thống kê, có gần 10.300 doanh nghiệp thành lập mới trong lĩnh vực vận tải và kho bãi, tăng hơn 29% so với cùng kỳ. Tương ứng tổng vốn đăng ký trên 95.300 tỉ đồng, giải quyết việc làm cho khoảng 49.100 lao động.

Hoạt động xuất nhập khẩu tiếp tục là bệ đỡ quan trọng cho ngành, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam tiếp tục đạt kỷ lục, dự kiến vượt 910 tỉ USD.

Đáng chú ý, sự bùng nổ của thương mại điện tử và kinh tế số đang tái định hình thị trường logistics. Hình thức livestream (phát trực tuyến) trên các sàn cũng đặt ra yêu cầu xử lý đơn hàng gần như tức thời, kéo theo sự phát triển của mô hình micro-fulfillment (kho nhỏ gần khách) tại đô thị lớn, rút thời gian giao từ vài ngày xuống còn theo giờ.

Về bức tranh tài chính, khảo sát của Vietnam Report cho thấy dù trong ba quý đầu năm 2025 doanh thu của đa số doanh nghiệp logistics đều tăng, lợi nhuận lại phân hóa mạnh vì chi phí leo thang. Bên cạnh một nửa doanh nghiệp báo lợi nhuận tăng, vẫn có tỉ lệ lớn bị sụt giảm, cao hơn đáng kể so với cùng kỳ năm trước.

Giá vận chuyển đắt đỏ, doanh nghiệp ngoại nổi trội với nhiều lợi thế

Theo thông tin từ Vietnam Report, song song với nhiều lợi thế và tiềm năng lớn, vẫn còn không ít thách thức trên thị trường.

Có thể thấy chi phí logistics tại Việt Nam luôn cao hơn mặt bằng khu vực, cho thấy các điểm nghẽn mang tính hệ thống trong hạ tầng, cách tổ chức vận tải và khả năng vận hành chuỗi cung ứng. Hạ tầng giao thông tuy đã được đầu tư mạnh mẽ nhưng vẫn thiếu tính đồng bộ giữa đường bộ, đường sắt, đường thủy, cảng biển và hàng không. Năng lực kết nối liên vùng và kết nối quốc tế chưa thực sự tối ưu, khiến thời gian vận chuyển và chi phí trung chuyển còn lớn.

Bên cạnh đó, quy mô doanh nghiệp logistics trong nước chủ yếu là vừa và nhỏ, năng lực tài chính, trình độ công nghệ và mức độ tích hợp dịch vụ còn hạn chế, dẫn đến sức cạnh tranh chưa cao so với các tập đoàn logistics đa quốc gia.

Năng lực cạnh tranh chưa cao so với các tập đoàn logistics đa quốc gia đã làm cho cán cân thương mại dịch vụ vận tải của Việt Nam thâm hụt liên tiếp qua các năm trong suốt giai đoạn nghiên cứu của Vietnam Report từ 2010-2025.

Dữ liệu cho thấy kim ngạch nhập khẩu dịch vụ vận tải luôn cao hơn đáng kể so với xuất khẩu, phản ánh sự phụ thuộc lớn của hoạt động xuất nhập khẩu vào các hãng tàu, hãng vận tải và doanh nghiệp logistics nước ngoài. Trong những năm gần đây, cán cân vẫn tiếp tục âm sâu, bản chất thâm hụt mang tính dài hạn, khó đảo chiều trong ngắn hạn.

So sánh với các ngành dịch vụ khác, dịch vụ vận tải là lĩnh vực thâm hụt lớn nhất, lên tới 7,1 tỉ USD vào năm 2024, vượt xa các nhóm dịch vụ khác như bảo hiểm (-868 triệu USD), du lịch (-520 triệu USD). Điều này khẳng định thâm hụt thương mại dịch vụ của Việt Nam chủ yếu đến từ lĩnh vực vận tải - logistics.

Nguyên nhân cốt lõi đến từ hạn chế lớn của năng lực đội tàu và doanh nghiệp logistics nội địa còn yếu về vốn, công nghệ và mạng lưới quốc tế. Dịch vụ logistics giá trị cao như vận tải viễn dương, logistics tích hợp, quản lý chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn do doanh nghiệp FDI chi phối. Chi phí logistics nội địa cao làm giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt.

"Hệ quả là dù kim ngạch xuất nhập khẩu tăng nhanh, thị trường logistics sôi động nhưng lợi ích từ dịch vụ vận tải chưa được giữ lại trong nước, làm giảm hiệu quả lan tỏa của thương mại đối với tăng trưởng kinh tế", phía Vietnam Report cho hay.

Theo chuyên gia, Việt Nam cần đẩy mạnh hạ tầng đa phương thức, nâng vai trò đường sắt và đường thủy, phát triển trung tâm logistics (ICD), thúc đẩy chuyển đổi số, logistics xanh... để giảm chi phí và tăng sức cạnh tranh chuỗi cung ứng.

BÔNG MAI

Nguồn: https://tuoitre.vn/chi-phi-logistics-cua-viet-nam-lot-top-dat-do-trong-khu-vuc-diem-nghen-o-dau-20251211190945899.htm