Chính phủ đề xuất sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất từ năm học 2026-2027, miễn phí vào 2030

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Cung cấp miễn phí sách giáo khoa vào năm 2030

Sáng 17/11, trình bày trước Quốc hội về Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, việc ban hành Nghị quyết nhằm thể chế hóa kịp thời, đầy đủ và hiệu quả các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đột phá được nêu tại Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị; tạo hành lang pháp lý đặc thù, vượt trội để Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương triển khai đồng bộ, quyết liệt ngay từ năm 2026.

Dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, cho phép áp dụng khác với quy định của luật hiện hành trong phạm vi, đối tượng và thời hạn xác định; đồng thời quy định cơ chế giám sát, đánh giá, tổng kết để làm cơ sở luật hóa sau này.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Ảnh: Hồ Long

Trên cơ sở Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị và thực tiễn triển khai, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất Nghị quyết tập trung điều chỉnh 6 nhóm chính sách trọng tâm, có tác động trực tiếp và tính khả thi cao.

Đáng chú ý, Chính phủ đề xuất cho phép sử dụng một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông thống nhất trên toàn quốc từ năm học 2026-2027; thực hiện cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh hoàn thành vào năm 2030. Đối với các địa phương có điều kiện thì sẽ thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học 2026-2027.

Nhà nước bảo đảm nguồn lực để miễn học phí, giáo trình môn học Giáo dục quốc phòng và an ninh tại cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp theo lộ trình do Chính phủ quy định, phù hợp với khả năng cân đối ngân sách nhà nước, pháp luật liên quan và yêu cầu bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Dự thảo cũng đề xuất chính sách đặc thù trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể thao, sức khỏe; thiết lập cơ chế tài chính mới, bảo đảm ngân sách ổn định, ưu tiên cho thực hiện giáo dục bắt buộc hết trung học cơ sở đến năm 2030 và phấn đấu phổ cập trung học phổ thông và tương đương đến năm 2035.

Ưu tiên đặt hàng, giao nhiệm vụ đối với ngành, lĩnh vực trọng điểm và đặt hàng đào tạo giáo viên, giảng viên giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp từ ngân sách nhà nước; bảo đảm bố trí kinh phí cho hoạt động giáo dục văn hóa, xã hội, thể thao, quốc phòng - an ninh và ngoại ngữ phục vụ hội nhập quốc tế…

Cần có cơ chế bảo đảm chất lượng bộ sách giáo khoa

Báo cáo thẩm tra về dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh tán thành sự cần thiết của của Nghị quyết, cũng như đánh giá cao những đột phá đáng chú, tuy nhiên, cơ quan thẩm tra cũng đã chỉ ra Dự thảo Nghị quyết vẫn còn những điểm cần được làm rõ, để văn bản luật có thể đi vào cuộc sống một cách hiệu quả, minh bạch và khả thi.

Ông Nguyễn Đắc Vinh cho biết, tờ trình của Chính phủ đề xuất cho phép sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất trên toàn quốc, thay vì nhiều bộ sách như hiện nay. Lý do được đưa ra là tình trạng tốn kém, thiếu đồng bộ và gây áp lực xã hội khi phải chọn lựa sách.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo

Phía cơ quan thẩm tra cũng nhìn nhận đây là giải pháp nhằm “đảm bảo tính ổn định, thống nhất”, song đồng thời đặt câu hỏi về việc chính sách này liệu có đi ngược lại tinh thần xã hội hóa và đa dạng hóa sách giáo khoa được khẳng định từ Nghị quyết 88 và Luật Giáo dục.

Bên cạnh đó, một số ý kiến cho rằng, vấn đề không nằm ở số lượng bộ sách, mà ở khâu thẩm định, kiểm soát chất lượng và tổ chức thực hiện. Nếu quay về một bộ sách duy nhất, cần nêu rõ cơ chế bảo đảm chất lượng, tránh quay lại "độc quyền" gây ra nhiều bất cập trước đây.

Dự thảo đề xuất miễn phí sách giáo khoa từ năm 2030, miễn học phí môn Giáo dục quốc phòng - an ninh ở đại học, và hỗ trợ kinh phí sinh hoạt cho nghiên cứu sinh trong chương trình đào tạo tiến sĩ trọng điểm.

Tuy nhiên, Cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ một số nội dung như: cách thức thực hiện chính sách miễn sách giáo khoa ở các địa phương có điều kiện để tránh hiểu sai là ưu tiên trước cho vùng giàu; mối quan hệ giữa chương trình học bổng Tiến sĩ mới với các chương trình hiện hành như Đề án 89, tránh trùng lặp gây lãng phí nguồn lực; làm rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của người hưởng học bổng để tránh tình trạng "chảy máu chất xám" sau đào tạo.

Về đề xuất trao thẩm quyền tuyển dụng, điều động, thuyên chuyển và biệt phái giáo viên cho Giám đốc Sở GD&ĐT, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội lưu ý, quy định trong Dự thảo “chưa chặt chẽ về phạm vi điều động”, có thể gây hiểu nhầm sang thẩm quyền giữa các địa phương. Ủy ban đề nghị phải quy định rõ “giữa các đơn vị hành chính cấp xã trong cùng một tỉnh”, đồng thời bổ sung cơ chế giám sát, kiểm tra, báo cáo định kỳ để tránh tiêu cực và bảo đảm công bằng trong điều động nhân sự.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến Đại biểu cũng đặt vấn đề: nếu phân cấp quá mạnh mà không đi kèm kiểm soát, nguy cơ “xin - cho” trong tuyển dụng có thể quay lại dưới một hình thức mới.

Nguồn: https://vtv.vn/chinh-phu-de-xuat-su-dung-mot-bo-sach-giao-khoa-thong-nhat-tu-nam-hoc-2026-2027-mien-phi-vao-2030-100251117122217897.htm