Công ước Hà Nội: Khẳng định vai trò lãnh đạo của Việt Nam trong quản trị số và cam kết mạnh mẽ với chủ nghĩa đa phương

Công ước Liên hợp quốc (LHQ) về chống tội phạm mạng, hay Công ước Hà Nội, với chủ đề “Chống tội phạm mạng - Chia sẻ trách nhiệm - Hướng tới tương lai” sẽ diễn ra tại Thủ đô Hà Nội vào hai ngày 25-26/10. Nhân dịp này, Đại sứ Australia tại Việt Nam Gillian Bird đã chia sẻ với Báo Thế giới và Việt Nam về vai trò của Công ước cũng như vị thế của Việt Nam trên bản đồ an ninh mạng toàn cầu.

Đại sứ Australia tại Việt Nam Gillian Bird. (Nguồn: Đại sứ quán Australia tại Việt Nam)

Thưa Đại sứ, việc ký kết Công ước LHQ về chống tội phạm mạng tại Hà Nội là dấu mốc quan trọng. Theo bà, ý nghĩa lớn nhất của sự kiện này là gì, không chỉ đối với nỗ lực toàn cầu phòng, chống tội phạm mạng, mà còn đối với vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế?

Việc ký kết Công ước LHQ về chống tội phạm mạng tại Hà Nội, hay Công ước Hà Nội, đánh dấu thời khắc mang tính bước ngoặt trong nỗ lực toàn cầu nhằm đối phó với mối đe dọa ngày càng gia tăng của tội phạm mạng. Trong thế giới kết nối ngày nay, các mối đe dọa trên không gian mạng vượt qua mọi biên giới, tác động đến chính phủ, doanh nghiệp và từng cá nhân. Công ước này đóng vai trò then chốt trong thúc đẩy một không gian mạng mở, an toàn, ổn định và có thể tiếp cận với tất cả mọi người.

Công ước Hà Nội cũng bổ trợ cho các khuôn khổ hiện có của LHQ về hành xử có trách nhiệm của các quốc gia, đồng thời khẳng định tầm quan trọng của chủ nghĩa đa phương trong việc giải quyết các thách thức xuyên quốc gia. Đặc biệt, việc Công ước nhấn mạnh bảo vệ quyền con người và quyền riêng tư dữ liệu có ý nghĩa vô cùng quan trọng, bảo đảm rằng các nỗ lực chống tội phạm mạng không làm phương hại đến các quyền tự do cơ bản.

Bên cạnh đó, việc Việt Nam đăng cai Lễ ký kết Công ước là minh chứng cho vai trò lãnh đạo ngày càng tăng của Việt Nam trong quản trị số cũng như cam kết mạnh mẽ đối với chủ nghĩa đa phương, điều mà Australia hoan nghênh và đã đồng hành, hỗ trợ trong nhiều năm qua. Minh chứng rõ nét qua việc Đồng Bộ trưởng Ngoại giao và Thương mại Matt Thistlethwaite đại diện cho Australia tới Hà Nội để ký Công ước.

Trong bối cảnh hiện nay, Công ước Hà Nội là bước đi kịp thời và cần thiết hướng tới tương lai số an toàn hơn. Đây không chỉ là văn kiện pháp lý mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết toàn cầu trong việc bảo vệ tính toàn vẹn của không gian mạng cho tất cả mọi người.

Lễ ký Công ước Hà Nội sẽ diễn ra từ ngày 25-26/10 với chủ đề “Chống tội phạm mạng - Chia sẻ trách nhiệm - Hướng tới tương lai”. Bà nhìn nhận như thế nào về thông điệp của chủ đề, đặc biệt trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những thách thức mới từ trí tuệ nhân tạo và công nghệ số?

Chủ đề “Chống tội phạm mạng – Chia sẻ trách nhiệm – Hướng tới tương lai” do Việt Nam đề xuất cho Lễ ký kết Công ước Hà Nội vừa mang tính toàn cầu, vừa có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc.

Chủ đề thể hiện cách tiếp cận toàn diện trước thực tế rằng các mối đe dọa mạng không có biên giới và không quốc gia nào có thể tự mình ứng phó. Đồng thời, nhấn mạnh tinh thần trách nhiệm chung, trong đó chính phủ, các tổ chức quốc tế, khu vực tư nhân và xã hội dân sự cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng một không gian số an toàn, tin cậy hơn.

Australia hoàn toàn ủng hộ chủ đề này, bởi nó phù hợp với cách tiếp cận chiến lược của chúng tôi trong việc chống tội phạm mạng và thúc đẩy hợp tác quốc tế. Qua đó, thể hiện vai trò lãnh đạo của Việt Nam trong khu vực. Việc đăng cai một sự kiện mang tính toàn cầu và đưa ra thông điệp có tầm nhìn xa như vậy thể hiện cam kết thực chất của Việt Nam đối với hợp tác quốc tế. Australia tự hào được đồng hành cùng Việt Nam trong nỗ lực này.

Công ước Hà Nội bổ trợ cho các khuôn khổ hiện có của Liên hợp quốc về hành vi có trách nhiệm của các quốc gia, đồng thời củng cố vai trò của chủ nghĩa đa phương trong việc giải quyết các thách thức xuyên quốc gia. (Ảnh: Trung Trần)

Hợp tác giữa Việt Nam và Australia trong lĩnh vực an ninh mạng những năm gần đây được đánh giá là ngày càng thực chất. Theo Đại sứ, đâu là những kết quả nổi bật nhất thể hiện rõ tinh thần "Đối tác chiến lược toàn diện” giữa hai nước trong ứng phó với các thách thức mạng?

Việc Việt Nam tham gia đàm phán Công ước Hà Nội hoàn toàn phù hợp với khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Australia (CSP), ký kết vào tháng 3/2024. Trong đó, hai nước cam kết tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, an ninh mạng và công nghệ trọng yếu, luật pháp và quản trị khu vực - quốc tế, gìn giữ hòa bình và tham gia các cơ chế đa phương.

Một ví dụ tiêu biểu là việc ra mắt Trung tâm Công nghệ chiến lược Việt Nam-Australia vào tháng 6/2025. Nơi đây trở thành trung tâm năng động thúc đẩy đổi mới sáng tạo, kết nối số và an ninh mạng, là minh chứng cho hợp tác thực chất giữa hai nước.

Bên cạnh đó, trong chuyến thăm Việt Nam ngày 20/8, Ngoại trưởng Australia Penny Wong đã ký Bản Ghi nhớ song phương về hợp tác trong các vấn đề an ninh mạng và công nghệ trọng yếu.Văn bản này tạo cơ sở cho hợp tác về chia sẻ thông tin, ứng phó sự cố mạng, phát triển nguồn nhân lực bền vững và tăng cường phối hợp tại các diễn đàn đa phương.

Ngoài ra, Công ước Hà Nội, với tư cách là một điều ước của LHQ, càng củng cố cam kết chung của hai nước trong việc tôn trọng luật pháp quốc tế, thúc đẩy môi trường số an toàn, bao trùm và hỗ trợ các cơ chế đa phương để giải quyết các thách thức toàn cầu.

Đặc biệt, Australia cũng hỗ trợ Việt Nam tổ chức Lễ ký kết thành công, bao gồm tài trợ nhóm công tác tiền trạm của Văn phòng LHQ về ma túy và tội phạm (UNODC), hỗ trợ đoàn đại biểu các quốc đảo Thái Bình Dương tham dự, đồng thời phối hợp với Đại học RMIT tổ chức sự kiện bên lề “Cybercrime Hackathon”.

Australia là một trong những quốc gia có hệ thống chính sách và pháp luật về phòng, chống tội phạm mạng phát triển. Đại sứ có thể chia sẻ một vài kinh nghiệm hoặc mô hình nổi bật mà Việt Nam, cũng như các nước trong khu vực, có thể tham khảo trong quá trình triển khai Công ước Hà Nội?

Có thể nói, Australia đã xây dựng hệ thống pháp lý chặt chẽ với các quy định về tội phạm máy tính, viễn thông và tài chính trong Bộ luật Hình sự, bao gồm cả các tội danh phụ thuộc vào công nghệ (như xâm nhập máy tính, tấn công từ chối dịch vụ) và tội phạm được hỗ trợ bởi công nghệ (như gian lận trực tuyến, lạm dụng và bóc lột trẻ em).

Từ đầu những năm 2000, Australia liên tục cập nhật khung pháp lý nhằm ứng phó với các mối đe dọa mới, trong đó có việc hình sự hóa hành vi chia sẻ hình ảnh riêng tư mà không có sự đồng ý, được bổ sung từ tháng 9/2024.

Australia tích cực tham gia các diễn đàn quốc tế như Ủy ban Công ước Budapest của Hội đồng châu Âu (Council of Europe Convention on Cybercrime Committee) và Ủy ban LHQ về phòng ngừa tội phạm và tư pháp hình sự (UN Commission on Crime Prevention and Criminal Justice), nhằm thúc đẩy hợp tác, hỗ trợ các quốc gia xây dựng khung pháp lý về tội phạm mạng và giảm thiểu khả năng tội phạm lợi dụng tính xuyên quốc gia của không gian mạng.

Chúng tôi tin tưởng rằng cách tiếp cận đa bên, đa chủ thể, kết hợp giữa thực thi pháp luật, chính sách tư pháp hình sự, hợp tác với doanh nghiệp và các tổ chức xã hội là chìa khóa để nâng cao năng lực phát hiện, phòng ngừa và ứng phó với tội phạm mạng một cách hiệu quả.

Nguồn: https://baoquocte.vn/cong-uoc-ha-noi-khang-dinh-vai-tro-lanh-dao-cua-viet-nam-trong-quan-tri-so-va-cam-ket-manh-me-voi-chu-nghia-da-phuong-331897.html