Điểm tựa vững chắc cho y tế dự phòng khu vực

Trải qua hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, với đội ngũ cán bộ khoa học tâm huyết, hệ thống trang thiết bị ngày càng hiện đại và những đóng góp quan trọng trong công tác phòng, chống dịch bệnh, Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên là viện đầu ngành của khu vực, là vệ tinh quan trọng trong hệ thống các viện vệ sinh dịch tễ - Pasteur của cả nước, trực thuộc Bộ Y tế.

Sau ngày đất nước thống nhất, Tây Nguyên vẫn ngổn ngang vết thương chiến tranh, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn. Trước yêu cầu cấp bách về bảo vệ sức khỏe cộng đồng, tháng 10/1975, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Bộ trưởng Bộ Y tế Vũ Văn Cẩn đã ký quyết định thành lập Viện Vệ sinh dịch tễ và Sốt rét Tây Nguyên - tiền thân của Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên ngày nay. Sự kiện này mở ra dấu mốc đặc biệt trong hành trình chăm sóc sức khỏe đồng bào các dân tộc vùng Tây Nguyên.

Những ngày đầu, Viện chỉ có vài cán bộ, cơ sở vật chất thiếu thốn. Song bằng tinh thần vượt khó và ý chí cống hiến, tập thể cán bộ, viên chức đã đặt nền móng cho một đơn vị y học dự phòng trọng yếu của khu vực.

Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên Viên Chinh Chiến cho biết, trải qua nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, Viện đã ghi dấu bằng nhiều thành tựu nổi bật. Từ công tác phòng, chống dịch hạch, dịch tả, những căn bệnh từng gieo rắc kinh hoàng ở Tây Nguyên, đến nay khu vực đã loại trừ dịch hạch (từ năm 2003) và chấm dứt lưu hành bệnh tả (từ 1996). Các bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết, bạch hầu, sởi… được giám sát, khoanh vùng và khống chế hiệu quả. Viện cũng là lực lượng nòng cốt trong chương trình tiêm chủng mở rộng, đưa vắc xin đến tận vùng sâu, vùng xa, góp phần thanh toán bại liệt và loại trừ uốn ván sơ sinh.

Viện Vệ sinh dịch tế Tây Nguyên giám sát công tác tiêm vắc xin phòng bệnh sởi cho trẻ em tại địa bàn.

Khi đại dịch COVID-19 bùng phát, Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên tiếp tục khẳng định vai trò tuyến đầu. Hàng trăm cán bộ được cử đi hỗ trợ các tỉnh Tây Nguyên và tỉnh Tây Ninh trong giai đoạn dịch căng thẳng. Viện đã chủ động xây dựng năng lực xét nghiệm SARS-CoV-2, đến năm 2022 toàn khu vực đã có 17 phòng xét nghiệm với công suất hơn 50.000 mẫu/ngày, góp phần khống chế dịch, giữ vững an toàn y tế.

Trong lĩnh vực dinh dưỡng và sức khỏe cộng đồng, Viện đã giúp giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi từ trên 40% (những năm 1990) xuống còn khoảng 18 - 20% hiện nay; tỷ lệ uống vitamin A đạt trên 95%. Các mô hình phòng, chống suy dinh dưỡng được UNICEF và WHO đánh giá cao.

Công tác quan trắc môi trường y tế được duy trì thường xuyên, mỗi năm phân tích hơn 3.000 mẫu không khí, đất, nước; giám sát 1.500 mẫu nước sinh hoạt tại các công trình cấp nước tập trung. Viện cũng phối hợp với ngành giáo dục giám sát y tế học đường, bảo đảm điều kiện học tập, sinh hoạt an toàn cho học sinh. Song song với đó, Viện đẩy mạnh giám sát sức khỏe nghề nghiệp và bệnh không lây nhiễm; mỗi năm theo dõi hơn 200 cơ sở lao động, đồng thời triển khai mô hình quản lý bệnh mạn tính tại tuyến xã, mang lại hiệu quả thiết thực.

Năm 2008, Viện thành lập Trung tâm Kiểm nghiệm - An toàn thực phẩm khu vực Tây Nguyên, đạt chuẩn ISO/IEC 17025 (VILAS 476), có năng lực thử nghiệm hơn 3.000 mẫu/năm, góp phần giám sát an toàn thực phẩm và điều tra nguyên nhân ngộ độc.

Trên hành trình phát triển, Viện không ngừng mở rộng hợp tác quốc tế với WHO, CDC Hoa Kỳ, UNICEF, JICA… nhằm tiếp cận công nghệ mới, nâng cao năng lực cán bộ và triển khai nhiều dự án quan trọng. Cùng với đó, các hoạt động hậu cần, tiêm chủng dịch vụ và kiểm nghiệm tiếp tục được củng cố, khẳng định vị thế trung tâm y học dự phòng đầu ngành của Tây Nguyên và cả nước.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, trong bối cảnh đất nước bước vào thời kỳ đổi mới toàn diện, triển khai thực hiện các nghị quyết của Trung ương và Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chăm sóc sức khỏe nhân dân, ngành y tế nói chung và Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên nói riêng đang đứng trước nhiều thời cơ và thách thức mới. Dịch bệnh truyền nhiễm còn tiềm ẩn, biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường diễn biến phức tạp, nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao và đa dạng.

 

“Trong giai đoạn hiện nay, Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên giữ trọng trách đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp phòng bệnh, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân khu vực và cả nước”. 

 

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương

Trong khi đó, Tây Nguyên là khu vực có địa hình rộng lớn, dân cư phân tán, nhiều đồng bào dân tộc thiểu số; khí hậu và điều kiện sinh thái đặc thù, thuận lợi cho sự lưu hành của nhiều bệnh truyền nhiễm và ký sinh trùng. Là vùng cửa ngõ giao thương với Lào và Campuchia, có đường biên giới dài và các cửa khẩu quốc tế, khu vực này luôn tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh xuyên biên giới. Cùng với đó, quá trình phát triển kinh tế - xã hội, di biến động dân cư lớn, khiến công tác giám sát, kiểm soát dịch bệnh gặp nhiều thách thức.

Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên nhận Cờ thi đua do Bộ Y tế trao tặng. 

Xác định yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên Viên Chinh Chiến cho biết, thời gian tới, Viện sẽ duy trì và phát triển các mối quan hệ hữu cơ với hệ thống các viện dự phòng trong cả nước và quốc tế, với trung tâm kiểm soát bệnh tật các tỉnh và mạng lưới y tế cơ sở trong hoạt động phòng, chống dịch bệnh…

Viện luôn tiếp thu và ứng dụng công nghệ cao, quan điểm mới trong xây dựng và duy trì các phòng thí nghiệm đạt chuẩn ISO 17025; 15189... cải thiện điều kiện làm việc, an toàn lao động; tăng cường hơn nữa khả năng ứng phó với các bệnh dịch mới nổi, khống chế các bệnh dịch lưu hành như sốt xuất huyết, tay chân miệng. Đồng thời, Viện cũng sẵn sàng tâm thế cho việc triển khai các hoạt động mới về phòng, chống bệnh không lây nhiễm, quyết tâm trở thành một trong những đơn vị đi đầu trong phòng, chống bệnh không lây nhiễm cho cộng đồng.

Nguồn: https://baodaklak.vn/xa-hoi/202510/diem-tua-vung-chac-cho-y-te-du-phong-khu-vuc-e381606/