Giải pháp quy hoạch phát triển thành phố Đà Nẵng: Cân bằng đông - tây, bản sắc và bền vững - Kỳ 1: Định hình không gian phát triển

Dựa trên đặc điểm địa hình, tự nhiên, hạ tầng, đô thị, kinh tế, xã hội... của thành phố Đà Nẵng mới sau hợp nhất với Quảng Nam, Sở Xây dựng nghiên cứu, đóng góp, đề xuất giải pháp, chiến lược quy hoạch phát triển thành phố. Đó là xác lập không gian phát triển thành hai vùng đông và tây, không nhằm tạo ranh giới phát triển mà hướng đến sự cân bằng, chia sẻ cơ hội, rút ngắn khoảng cách giữa đồng bằng (phía đông) và miền núi (phía tây) cũng như khai thác hiệu quả tiềm năng riêng của từng tiểu vùng. Đồng thời vừa kế thừa nền tảng cũ, vừa mở ra hướng đi mới, đảm bảo phát triển toàn diện, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Việc xác lập không gian phát triển thành phố Đà Nẵng mới thành hai vùng Đông và Tây có ý nghĩa chiến lược. Trong ảnh: Trung tâm thành phố Đà Nẵng. Ảnh: KIM LIÊN

KỲ 1: ĐỊNH HÌNH KHÔNG GIAN PHÁT TRIỂN

Sau hợp nhất, mở rộng không gian về phía nam, thành phố Đà Nẵng bước sang một trang mới của lịch sử. Đây không đơn thuần là việc điều chỉnh ranh giới hành chính, mà là một cuộc tái cấu trúc toàn diện, đặt ra cho Đà Nẵng cả cơ hội lẫn thách thức: Làm sao để trở thành một đô thị hiện đại, tầm cỡ khu vực và quốc tế, mà vẫn giữ được sự cân bằng, bản sắc và bền vững?

Bức tranh tổng thể mới

Đà Nẵng hôm nay đã vượt xa hình hài của một đô thị ven biển thuần túy. Thành phố giờ đây là một bức tranh tổng thể được hợp thành từ đồng bằng, trung du và miền núi, một không gian đa dạng về địa hình, tài nguyên và văn hóa.

Điều đó mang đến tiềm năng phát triển to lớn, nhưng cũng đặt ra trách nhiệm nặng nề, khi phải đảm bảo sự hài hòa giữa các vùng, không để miền núi tụt lại phía sau trong khi đồng bằng bứt phá mạnh mẽ, là một bài toán phát triển toàn diện, công bằng và bền vững.

Trong bức tranh đó, việc xác lập không gian phát triển thành hai vùng đông và tây có ý nghĩa chiến lược vừa kế thừa nền tảng cũ, vừa mở ra hướng đi mới, đảm bảo phát triển toàn diện, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, một trong những thách thức lớn nhất hiện nay.

“

Sự phân chia theo vùng không nhằm tạo ranh giới phát triển, mà hướng tới tạo sự cân bằng, chia sẻ cơ hội, rút ngắn khoảng cách đồng bằng và miền núi, đồng thời khai thác hiệu quả tiềm năng của từng tiểu vùng.

Việc phân chia vùng đông và vùng tây cơ bản dựa trên đặc điểm địa hình, tự nhiên; sự đồng nhất cơ bản về kinh tế - xã hội và khả năng kết nối thuận lợi cho việc đề xuất và triển khai đồng bộ các giải pháp phát triển trong vùng.

Việc tổ chức, sắp xếp không gian lãnh thổ một cách tối ưu, tạo thêm các không gian phát triển mới; hướng tới sự cân bằng và chia sẻ về cơ hội phát triển cho mọi người dân trên địa bàn thành phố.

Đồng thời khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế của các tiểu vùng, các địa phương; khai thác và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên (nhất là tài nguyên đất đai) phù hợp với xu thế phát triển mới và tiến bộ khoa học và công nghệ; bảo vệ môi trường... Đây là những nguyên tắc xuyên suốt đảm bảo sự phát triển bền vững cho tương lai của thành phố.

Vùng Đông: Không gian động lực phát triển chiến lược

Vùng đông bao gồm toàn bộ không gian đồng bằng ven biển và trung du của thành phố, gồm thành phố Đà Nẵng cũ và 9 thành phố, thị xã, huyện của tỉnh Quảng Nam cũ (ở phía đông). Toàn vùng có diện tích hơn 4.000km2, chiếm gần 35% tổng diện tích toàn thành phố, nhưng tập trung một lượng dân số khoảng 2,5 triệu người, chiếm hơn 80% dân số toàn thành phố.

Một chiến lược phát triển hạ tầng tổng thể chính là “điểm mấu chốt” để Đà Nẵng thành công trong việc liên kết các vùng, lan tỏa động lực phát triển từ vùng Đông sang vùng Tây, đảm bảo sự cân bằng bền vững. Ảnh: HOÀNG HIỆP

Vùng đông là nơi hội tụ hầu hết yếu tố để trở thành cực tăng trưởng chính của thành phố, gồm: quỹ đất ven biển và trung du, dân cư đông đúc, hệ thống hạ tầng chiến lược dọc theo trục Bắc - Nam, cảng biển và sân bay quốc tế.

Đây là vùng phát triển chiến lược, là động lực và cũng là không gian thể hiện sức vóc, hình ảnh phát triển của thành phố với các ngành kinh tế chủ đạo là kinh tế biển, đô thị, dịch vụ, du lịch; công nghiệp, công nghệ cao... Đồng thời là vùng tập trung các chiến lược về phát triển đô thị với 3 cụm đô thị động lực, gồm: Đà Nẵng - Hội An - Điện Bàn; Duy Xuyên - Thăng Bình (Nam Hội An); Tam Kỳ - Núi Thành.

Vùng này có hình thể không gian đặc biệt (dọc theo sông và biển) và các kết nối hạ tầng quan trọng.

Không gian này là một dải đất trung bình rộng khoảng 30km chạy dọc hơn 100km từ bắc đến nam, nhưng đầy đủ hạ tầng kết nối chiến lược, gồm: cụm cảng biển và sân bay ở hai đầu; các tuyến giao thông tốc độ cao (quốc lộ, cao tốc); các tuyến giao thông kết nối liên tục các không gian sông - biển; kết nối liên tục các chức năng đô thị, các đô thị mới như: đô thị cửa ngõ đã mang thương hiệu quốc tế Đà Nẵng, gắn kết chuỗi đô thị với du lịch, dịch vụ nghỉ dưỡng, các khu công nghiệp và cả vùng nông thôn đồng bằng, trung du rộng lớn.

Vùng Tây: Không gian sinh thái và cửa ngõ liên kết

Vùng Tây bao gồm phần diện tích các xã miền núi phía tây của thành phố với tổng diện tích khoảng 7.700km², chiếm 65% tổng diện tích tự nhiên của thành phố, nhưng dân số chỉ khoảng 290.000 người, chiếm khoảng 10%.

Cổng Trời Đông Giang, điểm đến ở vùng Tây Đà Nẵng, đã và đang rất thu hút du khách.

Đây là vùng tập trung các không gian sinh thái, bảo tồn hệ sinh thái rừng tự nhiên quan trọng của thành phố, như: Vườn quốc gia Sông Thanh, một phần Vườn quốc gia Bạch Mã, Khu dự trữ thiên nhiên Ngọc Linh, Khu bảo tồn Sao la Quảng Nam, Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi.

Tài nguyên lớn nhất của vùng là quỹ đất, nhưng phần lớn là địa hình đồi núi (hơn 80% diện tích), không thuận lợi để phát triển các khu chức năng mới. Bên cạnh đó, địa hình chia cắt, khó khăn về hạ tầng kết nối, giao thông lớn chủ yếu theo kết nối đông - tây. Sự khó khăn của vùng Tây được thể hiện ở lao động thiếu hụt, chất lượng dân số, nguồn lao động thấp; thiếu các cơ sở kinh tế - kỹ thuật tạo thị; ảnh hưởng tai biến thiên nhiên như sạt lở, lũ...

Đánh giá tổng thể, đối với vùng tây, sự khó khăn trong kết nối hạ tầng là điểm yếu cơ bản, là rào cản lớn nhất cho sự phát triển của vùng.

Trong tương lai, Cổng Trời Đông Giang và khu vực phụ cận sẽ trở thành trung tâm du lịch ở vùng Tây thành phố Đà Nẵng. Ảnh: QUỐC TUẤN

Chiến lược phát triển vùng tây là cần tập trung đầu tư hạ tầng giao thông đảm bảo kết nối đồng bộ, thông suốt. Đây chính là chìa khóa cho bài toán phát triển vùng, mở ra chiến lược phát triển mới dựa trên yếu tố đặc trưng, phát huy giá trị lợi thế là các cửa ngõ phía tây của thành phố.

Từ đó, có sự chia sẻ, tạo động lực phát triển mới, bổ trợ và phát huy nguồn động lực từ vùng đông và các cửa khẩu Nam Giang, Tây Giang cũng như kết nối Tây Nguyên để vùng tây có thể trở thành cầu nối hợp tác kinh tế quốc tế với Lào, Thái Lan, mở ra động lực phát triển mới khi được khai thác đúng hướng.

------------
Kỳ cuối: Xây dựng hệ sinh thái đô thị có thứ bậc

Nguồn: https://baodanang.vn/giai-phap-quy-hoach-phat-trien-thanh-pho-da-nang-can-bang-dong-tay-ban-sac-va-ben-vung-ky-1-dinh-hinh-khong-gian-phat-trien-3305097.html