Hải quan và tỉnh Lạng Sơn thống nhất phương án quản lý trong triển khai Cửa khẩu thông minh

Tại buổi làm việc ngày 10/12/2025, lãnh đạo Cục Hải quan và UBND tỉnh Lạng Sơn đã thống nhất nhiều nội dung quan trọng nhằm phối hợp đẩy nhanh tiến độ triển khai Đề án thí điểm xây dựng Cửa khẩu thông minh, hướng tới mục tiêu hiện đại hóa hoạt động xuất nhập khẩu, nâng cao năng lực thông quan và tăng tính kết nối với phía Trung Quốc.

Thúc đẩy lộ trình triển khai, tăng cường “kết nối mềm”

Thực hiện Quyết định số 2521/QĐ-BTC ngày 24/10/2024 của Bộ Tài chính về việc ban hành Kế hoạch triển khai nhiệm vụ tại Quyết định số 865/QĐ-TTg về Đề án thí điểm xây dựng Cửa khẩu thông minh, ngày 31/7/2025, Hải quan Việt Nam đã có công thư gửi Tổng cục Hải quan trung Quốc về việc gửi bản chào dự thảo Thỏa thuận hợp tác và đề xuất thời gian hai Bên tiến hành đàm phán“Thỏa thuận hợp tác giữa Bộ Tài chính nước CHXHCN Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc về chia sẻ thông tin dữ liệu hàng hóa xuất nhập khẩu để triển khai thí điểm Cửa khẩu thông minh”.

Tổng cục Hải quan Trung Quốc giao cho Hải quan Nam Ninh chủ trì thực hiện trao đổi, đàm phán với Hải quan Việt Nam. Theo đó, phúc đáp công thư của Hải quan Việt Nam, Hải quan Nam Ninh nhận định việc nâng cao “kết nối mềm” Cửa khẩu thông minh Việt – Trung là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong công tác thúc đẩy xây dựng Cửa khẩu thông minh, trong đó đã bao gồm chia sẻ thông tin và quy trình giám sát hàng hóa.

Do đó, hai bên đang cùng nhau nghiên cứu Thoả thuận và sớm triển khai việc làm phán theo kế hoạch. Phía Trung Quốc kiến nghị phía Việt Nam sớm triển khai “khai báo trước” đối với hàng hóa nhập khẩu nhằm tạo thuận lợi trong quá trình vận hành Cửa khẩu thông minh, nâng cao hiệu suất thông quan.

Tuy nhiên, phía Hải quan Nam Ninh cho rằng, hiện nay nhiệm vụ trọng yếu trong công tác xây dựng Cửa khẩu thông minh là thực hiện hoàn thiện cơ sở hạ tầng (kết nối cứng). Tại đường vận chuyển hàng hóa chuyên dụng Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan, Tân Thanh – Pò Chài, về cơ bản, phía Trung Quốc đã hoàn thiện cơ sở hạ tầng nhưng phía Việt Nam tiến độ xây dựng vẫn còn chậm, vẫn còn nhiều hạng mục chưa xác định thời hạn hoàn thành.

Hiện nay, Văn phòng quản lý cửa khẩu Khu tự trị dân tộc Choang, Quảng Tây đang tích cực triển khai hoạt động này. Bước đầu, Văn phòng quản lý cửa khẩu Quảng Tây đã liên hệ với doanh nghiệp (DN) có liên quan của phía Việt Nam, tuy nhiên phía Việt Nam vẫn chưa chỉ định DN kinh doanh kho bãi tại cửa khẩu.

Do đó, phía Trung Quốc kiến nghị phía Việt Nam nhanh chóng xác định chủ thể xây dựng Cửa khẩu thông minh, trên cơ sở kế hoạch đã đề ra, thúc đẩy tiến độ hoàn thành các nhiệm vụ liên quan như xây dựng cơ sở hạ tầng, kết nối chia sẻ thông tin, quy trình giám sát… để sớm vận hành thí điểm Cửa khẩu thông minh.

Đòi hỏi đồng bộ hạ tầng và thống nhất quản lý

Tại buổi làm việc, lãnh đạo Cục Hải quan và UBND tỉnh Lạng Sơn đều nhìn nhận, trong khi phía Trung Quốc đã cơ bản hoàn thiện kết nối cứng thì tiến độ phía Việt Nam còn chậm ở một số hạng mục.

Nhấn mạnh về vấn đề này, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Âu Anh Tuấn cho rằng, để vận hành mô hình Cửa khẩu thông minh – nơi phương tiện tự hành (IGV) và cẩu gắp tự động thay thế sức người – cần sự song hành tuyệt đối giữa hạ tầng vật lý và quy trình số. Do đó, việc trước mắt cần ưu tiên giải quyết bài toán quy hoạch phân khu chức năng.

Phó Cục trưởng Âu Anh Tuấn đề nghị tỉnh Lạng Sơn sớm xác định rõ lộ trình đường chuyên dụng cho xe IGV, khu vực lắp đặt thiết bị giám sát, barie điện tử và chỉ định DN đầu tư kho bãi để kịp thời đấu nối hạ tầng với phía nước bạn.

Ngoài ra, để quy trình được xây dựng bám sát với thực tế tại khu vực Cửa khẩu thông minh, Cục Hải quan cần sự phối hợp chặt chẽ với UBND tỉnh Lạng Sơn trong công tác quy hoạch khu vực Cửa khẩu thông minh, thống nhất cách thức quản lý.

Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Lạng Sơn Đinh Hữu Học phát biểu tại buổi làm việc

Đại diện lãnh đạo Cục Hải quan nhấn mạnh, tỉnh Lạng Sơn cần xây dựng kế hoạch mua sắm các trang thiết bị chuyên dùng phục vụ trong công tác kiểm tra, giám sát, kiểm soát nhà nước về hải quan cần thiết để triển khai thí điểm xây dựng Cửa khẩu thông minh.

Việc đầu tư mua sắm các trang thiết bị chuyên dùng phục vụ trong công tác kiểm tra, giám sát, kiểm soát nhà nước về hải quan cần thiết để triển khai thí điểm xây dựng Cửa khẩu thông minh, Cục Hải quan cũng nhận định việc quyết định mức độ đầu từ cần phải xác định trong quá trình trao đổi, làm việc giữa cơ quan Hải quan và UBND tỉnh Lạng Sơn về tiến độ cơ sở hạ tầng hiện nay tại Cửa khẩu thông minh.

Trong đó, tại quy hoạch các phân khu chức năng tại khu vực Cửa khẩu thông minh, sơ đồ quy hoạch của UBND tỉnh Lạng Sơn phải mô tả, thể hiện rõ các vị trí về đường chạy của phương tiện IGV, khu vực lưu giữ hàng hoá nhập, khu vực lưu giữ hàng hoá xuất, khu vực lắp đặt máy soi container, khu vực nhà điều hành của cơ quan có liên quan trong khu vực Cửa khẩu thông minh.

Ngoài ra, phối hợp chặt chẽ để hoàn thiện các hạng mục đầu tư, triển khai đấu nối đồng bộ về cơ sở hạ tầng, cơ sở dữ liệu thông tin với phía Trung Quốc nhằm vận hành thí điểm xây dựng Cửa khẩu thông minh. Đặc biệt, UBND tỉnh Lạng Sơn cần cung cấp cho cơ quan Hải quan về đơn vị thực hiện đầu tư và quản lý phương tiện vận tải tự hành IGV và cẩu gắp công tự động; DN đầu tư kho bãi, địa điểm lưu giữ hàng hoá XNK tại khu vực Cửa khẩu thông minh.

Kết thúc buổi làm việc, lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn và Cục Hải quan đều đưa ra quyết tâm cùng thiết lập kênh thông tin nóng để phối hợp xử lý ngay các vướng mắc phát sinh. Đại diện cho cơ quan Hải quan, Phó Cục trưởng Âu Anh Tuấn khẳng định, Cục Hải quan sẽ đồng hành cùng tỉnh Lạng Sơn đưa cặp cửa khẩu Hữu Nghị – Hữu Nghị Quan trở thành hình mẫu chuyển đổi số, hiện thực hóa mục tiêu thông quan 24/7 và giảm tối đa chi phí logistics cho DN.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/hai-quan-va-tinh-lang-son-thong-nhat-phuong-an-quan-ly-trong-trien-khai-cua-khau-thong-minh-10400161.html