‘Giảm nghèo về pháp luật’ thông qua trợ giúp pháp lý

(Chinhphu.vn) - Trợ giúp pháp lý ở Việt Nam được khẳng định là một chính sách quan trọng thuộc nhóm chính sách "giảm nghèo về pháp luật", một phần của chiến lược xóa đói giảm nghèo và bảo đảm an sinh xã hội, giúp người nghèo, đối tượng yếu thế tiếp cận công lý, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển kinh tế, xã hội.

Hỗ trợ pháp lý, bảo đảm an sinh cho người nghèo luôn được Đảmh, Nhà nước quan tâm. Ảnh: VGP/DA

Trong thư ngày 20/12/1995 gửi cán bộ, nhân viên ngành Tư pháp nhân dịp kỷ niệm 50 năm thành lập ngành, nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười đã nhấn mạnh: "Nhà nước phải nghiên cứu sớm thành lập một hệ thống các tổ chức tư vấn pháp luật không mất tiền dành cho người nghèo, các gia đình thuộc diện chính sách và đồng bào dân tộc thiểu số".

Những chỉ đạo này đã định hướng đổi mới tư duy về công tác cung ứng dịch vụ pháp lý, đặt dấu mốc cho quá trình chuyển biến sâu sắc và toàn diện trong nhận thức, tạo tiền đề về mặt chính trị-pháp lý cho sự ra đời và phát triển của công tác trợ giúp pháp lý trong giai đoạn tiếp theo.

Tại kỳ họp lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII ngày 18/6/1997, lần đầu tiên trong Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã chỉ đạo định hướng triển khai công tác trợ giúp pháp lý theo hướng: "Tổ chức hình thức tư vấn pháp luật cho các cơ quan, tổ chức và nhân dân, tạo điều kiện cho người nghèo được hưởng dịch vụ tư vấn pháp luật miễn phí".

Đây là cơ sở chính trị - pháp lý quan trọng, tiếp tục khẳng định quyết tâm chính trị của Đảng trong việc bảo đảm quyền được tiếp cận pháp luật của người nghèo và nhóm yếu thế. Trên cơ sở đó Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 734/TTg ngày 06/9/1997 về việc thành lập tổ chức trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng chính sách. Triển khai Quyết định này, hệ thống tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý đã được thành lập trong cả nước…

Ngày 20/6/2006, Quốc hội khóa X đã ban hành Luật Trợ giúp pháp lý, đánh dấu bước phát triển mới trong hoạt động trợ giúp pháp lý. Ngày 20/6/2017, Quốc hội khóa XIV, kỳ họp thứ 3 đã thông qua Luật trợ giúp pháp lý năm 2017. Sự ra đời của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, một lần nữa khẳng định Đảng và Nhà nước tiếp tục ghi nhận vị trí, vai trò của công tác trợ giúp pháp lý, đánh dấu mốc quan trọng trong việc hoàn thiện thể chế của Nhà nước đối với các quyền, lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý là người nghèo và nhóm yếu thế tại Việt Nam.

Luật Trợ giúp pháp lý đã mang lại một số kết quả tích cực. Cụ thể, nhận thức của người dân và chính cán bộ cơ quan Nhà nước, trong đó có các cơ quan pháp luật đã có nhiều thay đổi tích cực để bảo đảm các đối tượng trợ giúp pháp lý được hưởng dịch vụ trợ giúp pháp lý một cách dễ dàng, thuận lợi và không phải trả bất kỳ chi phí nào.

Bên cạnh đó, chất lượng trợ giúp pháp lý không ngừng được nâng cao khi người cung cấp trợ giúp pháp lý tương đương luật sư duy trì số lượng vụ việc trợ giúp pháp lý tối thiểu bắt buộc thực hiện hằng năm và có cơ chế đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý. Mặc dù ngân sách còn nhiều khó khăn nhưng Chính phủ đã ưu tiên nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý; đưa trợ giúp pháp lý lồng ghép vào các chương trình xoá đói giảm nghèo để ưu tiên huy động nguồn lực cho công tác này…

Theo Bộ Tư pháp, trợ giúp pháp lý đã được khẳng định là một chính sách "giảm nghèo về pháp luật" trong tổng thể các chính sách về giảm nghèo của Đảng và Nhà nước. Trải qua nhiều năm hình thành và phát triển, đến nay, chính sách về trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế đã khá đầy đủ, các chế định về trợ giúp pháp lý cũng được đồng bộ hóa trong các bộ luật và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Kết quả hoạt động trợ giúp pháp lý đã có tác động tích cực trong việc bảo đảm chất lượng tranh tụng tại các phiên toà xét xử, bảo đảm thực hiện các quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, nhất là những đối tượng yếu thế trong xã hội.

Đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý đã được chuẩn hoá và được thường xuyên bồi dưỡng trau dồi kỹ năng tay nghề. Đến nay, đây là đội ngũ nòng cốt đảm nhận hầu hết các vụ việc trợ giúp pháp lý bằng hình thức tham gia tố tụng.

Tuy nhiên, công tác này vẫn còn một số hạn chế như đội ngũ trợ giúp pháp lý chưa nhiều, nhất là các tỉnh miền núi nơi tỉ lệ người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số cao, điều kiện đi lại khó khăn, nhiều người dân còn chưa biết về hoạt động trợ giúp pháp lý cũng như quyền của mình để yêu cầu trợ giúp pháp lý khi có vướng mắc pháp luật…

Thời gian tới, cần tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ trợ giúp pháp lý cho người dân; tăng cường năng lực cung cấp dịch vụ trợ giúp pháp lý có chất lượng; lồng ghép công tác trợ giúp pháp lý với các chính sách giảm nghèo của Nhà nước; thu hút các nguồn lực xã hội; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong trợ giúp pháp lý…

Diệu Anh

Nguồn: https://baochinhphu.vn/giam-ngheo-ve-phap-luat-thong-qua-tro-giup-phap-ly-102251211170150066.htm