Làng nghề giày da Hoàng Diệu vào vụ Tết

Những ngày cuối năm, làng nghề giày da Hoàng Diệu (xã Gia Phúc, Hải Phòng) đang bước vào thời điểm sôi động nhất trong năm.

Gần 300 cơ sở sản xuất giày da ở xã Gia Phúc vào mùa làm hàng Tết.

Sôi động nhịp sản xuất

Đến làng nghề giày da Hoàng Diệu dịp cuối năm, chúng tôi thấy rõ không khí lao động sôi động, khẩn trương qua từng nhịp máy chặt, máy gò, tiếng búa nện, mùi da mới… , phản ánh sức sống mạnh mẽ của làng nghề truyền thống hơn 500 năm tuổi.

Cách đây hơn 1 tháng, xưởng đóng giày của Hợp tác xã Giày da Hoàng Diệu ở thôn Phong Lâm đã nhộn nhịp hơn vì vào vụ Tết. Ông Lê Hoàng Hà, Giám đốc hợp tác xã cho biết mỗi năm đơn vị cung cấp ra thị trường 30 vạn đôi giày, riêng từ tháng 10 đến tháng 12 âm lịch lượng sản xuất tăng 20% so với những tháng trước. Hợp tác xã Giày da Hoàng Diệu đang tạo việc làm ổn định cho hơn 30 lao động với thu nhập bình quân 10 triệu đồng/người/tháng.

Làng nghề giày da Hoàng Diệu hiện có gần 300 cơ sở sản xuất giày dép da quy mô từ 15 đến hơn 30 lao động làm nghề thường xuyên và khoảng 200 cơ sở có quy mô dưới 15 lao động. Làng nghề đang thu hút khoảng 4.500 lao động, hoạt động sản xuất quanh năm.

Vào cuối năm, đơn đặt hàng từ các chợ đầu mối, cửa hàng bán buôn trong cả nước tăng mạnh. Các hộ làm giày phải huy động tối đa nhân công, làm thêm giờ để kịp tiến độ. Có nơi phải làm việc từ sáng sớm đến tối muộn, tiếng máy gần như không ngơi nghỉ.

Những đôi tay khéo léo của người thợ đã làm nên sức sống của làng nghề truyền thống hơn 5 thế kỷ.

Trong các xưởng, công việc được phân chia rõ ràng: Người cắt, người may thân giày, người gò mũi, người dán đế, người hoàn thiện. Những đôi giày, dép thành hình theo dây chuyền, được kiểm tra tỉ mỉ trước khi đóng gói. Đáng chú ý, các mẫu mã phục vụ Tết cũng đa dạng hơn, từ giày da nam công sở, giày lười, dép da, giày cho trẻ em… Giá cả cạnh tranh, chất lượng ổn định nên sản phẩm Hoàng Diệu được tiêu thụ rộng rãi ở nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước.

Ông Đỗ Thế Ngọc, Phó chủ tịch UBND xã Gia Phúc cho biết, chất lượng giày, dép da nơi đây rất bền, hợp thời trang, giá lại rẻ. Những loại chỉ từ 150.000 - 200.000 đồng/đôi, đi hai vụ thoải mái. Nếu 300.000 - 400.000 đồng/đôi là loại cao cấp rất bền và đẹp. Với những gia đình sở hữu xưởng lớn, mỗi năm doanh thu có thể đạt hàng trăm triệu đến vài tỷ đồng.

Sức sống làng nghề

Các cơ sở áp dụng máy móc vào sản xuất, giảm sức lao động trực tiếp của con người.

Điều đáng mừng là làng nghề truyền thống giày da Hoàng Diệu đang có sức sống mãnh liệt khi các thế hệ nối truyền nhau làm nghề, không như nhiều làng nghề khác đang bị mai một. Số hộ làm nghề ngày càng mở rộng.

Suốt nhiều thập kỷ, giữa những biến động kinh tế - xã hội, nghề giày da Hoàng Diệu có lúc tưởng chừng mai một. Nhiều thợ giỏi rời quê lên thành phố mưu sinh, làng xóm vắng dần tiếng máy, tiếng dao cắt da. Mãi tới những năm 90, khi thị trường giày dép trong nước mở rộng, một số hộ kiên trì khôi phục nghề cũ. Họ mạnh dạn gửi con em vào miền Nam học nghề, mang kỹ thuật mới về kết hợp kinh nghiệm truyền thống. Từng bước như thế, nghề da giày Hoàng Diệu đã hồi sinh.

Nhờ sự chung sức của cộng đồng và chính quyền địa phương, năm 2005, nghề giày da Hoàng Diệu được công nhận là làng nghề truyền thống. Đây là dấu mốc quan trọng giúp khẳng định giá trị văn hoá, kinh tế của nghề, đồng thời mở ra cơ hội phát triển mới cho người dân.

Trước đây, toàn bộ quá trình làm giày từ cắt da, may, gò, dán đế, đánh keo đều thực hiện hoàn toàn bằng tay. Một thợ lành nghề mỗi ngày chỉ hoàn thiện được vài chục đôi giày, thu nhập bấp bênh. Những năm gần đây, nhiều cơ sở đã đầu tư máy chặt, máy may chuyên dụng, máy ép nhiệt, máy gò hiện đại. Nhờ đó, năng suất tăng gấp nhiều lần, có hộ mỗi ngày sản xuất được hàng trăm đôi giày.

Không chỉ có giá trị kinh tế, nghề giày da còn tạo môi trường để nhiều lao động tại chỗ, nhất là phụ nữ và người trung niên có thu nhập ổn định mà không phải rời quê kiếm việc. Nhiều hộ dân cho biết, nhờ nghề giày da mà con cái họ được ăn học đầy đủ, gia đình xây được nhà mới, mua được phương tiện đi lại.

Dù phát triển mạnh, làng nghề giày da Hoàng Diệu với tuổi đời hơn 500 năm vẫn đối mặt nhiều thách thức. Trong đó lo ngại nhất là quá trình sản xuất ảnh hưởng đến môi trường. Ông Trần Huy Hào, Trưởng thôn Trúc Lâm cho biết, quá trình thuộc da, sử dụng keo dán, xử lý phế liệu nếu không kiểm soát tốt sẽ ảnh hưởng đến không khí và nguồn nước. Hiện rác thải từ giày da mới chỉ được thu gom thủ công, chưa có hệ thống xử lý theo quy chuẩn.

Để làng nghề phát triển bền vững, cần sự vào cuộc đồng bộ của người dân, doanh nghiệp và chính quyền. Việc đăng ký thương hiệu tập thể, tiêu chuẩn hoá quy trình sản xuất, hỗ trợ đổi mới công nghệ, đào tạo lao động trẻ cũng như đẩy mạnh xúc tiến thương mại là những giải pháp quan trọng. Cùng với đó là yêu cầu tuân thủ quy định bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng sản phẩm hướng tới phân khúc cao hơn thay vì chỉ cạnh tranh bằng giá rẻ.

MINH NGUYÊN

Nguồn: https://baohaiphong.vn/lang-nghe-giay-da-hoang-dieu-vao-vu-tet-529295.html