Hé lộ mã gen có thể là nguyên nhân khiến đàn ông cao hơn phụ nữ

Trung bình, đàn ông cao hơn phụ nữ khoảng 13 cm (5 inch). Hormone sinh dục và các gen tăng trưởng được cho là nguyên nhân chính dẫn đến sự chênh lệch chiều cao này.

Mặc dù nhiều nghiên cứu cố gắng xác định các gen đặc trưng của nam giới, đến nay chúng ta vẫn chưa thực sự hiểu rõ cơ chế di truyền đứng sau sự khác biệt về kích thước này.

Chúng ta vẫn đang đi tìm nguyên nhân khiến nam giới cao hơn nữ giới. (Nguồn: Shutterstock)

Điều chúng ta biết là các hormone như androgen tinh hoàn đóng vai trò rất lớn trong việc khiến nam giới cao hơn phụ nữ từ tuổi dậy thì trở đi.

Tuy nhiên, theo một báo cáo mới, hiện vẫn chưa rõ sự tương tác giữa các hormone sinh dục này với các yếu tố tăng trưởng di truyền ảnh hưởng đến chiều cao của người trưởng thành như thế nào.

Bởi, tất cả nỗ lực trước đây nhằm xác định gen tăng trưởng đặc trưng của nam giới trên nhiễm sắc thể Y – vốn chỉ có ở nam giới – đều không thành công.

Biểu hiện gen SHOX và CYP26C1 ảnh hưởng đến chiều cao và dị dạng xương. (Nguồn: Embopress)

Để đánh giá lại vấn đề, các nhà nghiên cứu đã trích dẫn 2 nghiên cứu gần đây – một trong số đó do chính họ thực hiện. Cả hai bài báo đều tập trung vào một gen liên quan đến tăng trưởng có tên là SHOX, được tìm thấy trên cả nhiễm sắc thể giới tính X và Y, do đó cả nam và nữ đều sở hữu gen này.

Chính vì thế, SHOX phần lớn bị bỏ qua như một "ứng cử viên" cho gen chiều cao đặc trưng của nam giới. Tuy nhiên, trong nghiên cứu của mình, các nhà khoa học phát hiện rằng SHOX được biểu hiện ở mức độ cao hơn đáng kể trong các mô của nam giới so với nữ giới.

Điều này có nghĩa là, mặc dù gen này không chỉ tồn tại ở nam giới, nhưng nó lại hoạt động mạnh hơn ở nam giới so với nữ giới. Do đó, nó có thể là nguyên nhân di truyền dẫn đến chiều cao vượt trội ở nam giới.

Những phát hiện này được củng cố bởi nghiên cứu thứ hai, các nhà khoa học phân tích dữ liệu về chiều cao và bộ gen của 928.605 người. Trong đó, 1.225 người có tình trạng lệch bội nhiễm sắc thể giới tính, tức là họ sở hữu số lượng nhiễm sắc thể giới tính không điển hình.

Đáng chú ý, một nhiễm sắc thể Y thừa có liên quan đến việc tăng thêm 3,1 cm (1,2 inch) chiều cao so với một nhiễm sắc thể X thừa. Vì SHOX là gen duy nhất liên quan đến sự phát triển xương được tìm thấy trên các nhiễm sắc thể này, nên sự khác biệt chỉ có thể được giải thích bằng sự khác biệt trong biểu hiện của gen.

Nghiên cứu cũng cho thấy các bất thường trong gen SHOX gây ra sự giảm chiều cao đáng kể - 18,6 cm (7,3 inch) ở nam giới, nhưng chỉ 8,9 cm (3,5 inch) ở nữ giới. Một lần nữa, điều này cho thấy gen SHOX có ảnh hưởng lớn hơn nhiều đến chiều cao cơ thể ở nam giới so với nữ giới.

Các tác giả của nghiên cứu thứ hai viết: “Phát hiện này phù hợp với giả thuyết cho rằng sự giảm biểu hiện SHOX ở nữ giới dẫn đến sự khác biệt về chiều cao giữa hai giới”.

Khi xem xét cả hai nghiên cứu cùng lúc, các nhà khoa học đưa ra kết luận gen SHOX trên nhiễm sắc thể giới tính đóng vai trò trong việc điều chỉnh chiều cao ở người trưởng thành.

Tuy nhiên, họ cũng lưu ý rằng SHOX có thể không phải là yếu tố duy nhất, và không loại trừ khả năng còn tồn tại những gen hoặc RNA khác chưa được phát hiện trên nhiễm sắc thể giới tính, có thể ảnh hưởng đến chiều cao theo giới tính.

Anh Quang

Nguồn: https://vtcnews.vn/he-lo-ma-gen-co-the-la-nguyen-nhan-khien-dan-ong-cao-hon-phu-nu-ar983629.html