Hoàn thiện thể chế, xác lập mô hình tăng trưởng mới

Thảo luận tại tổ về dự thảo Văn kiện trình Đại hội Đảng lần thứ XIV, nhiều đại biểu quan tâm tới việc xác lập mô hình tăng trưởng mới cho đất nước, cơ cấu lại nền kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, lấy KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính. Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và cho ý kiến thảo luận.

Tự chủ chiến lược là vấn đề quan trọng

Thảo luận tại tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp tục nhấn mạnh những nội dung quan trọng về mô hình phát triển kinh tế. Tổng Bí thư thông tin tới đây Bộ Chính trị, T.Ư sẽ có một số kế hoạch. Theo đó, sẽ thúc đẩy các cơ quan để khẩn trương ra được nghị quyết về kinh tế nhà nước.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu thảo luận tại tổ

ẢNH: GIA HÂN

"Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Vốn là của Nhà nước, đất đai của Nhà nước, tài nguyên khoáng sản cũng của Nhà nước, làm sao không chủ đạo được", Tổng Bí thư nhấn mạnh và cho hay lâu nay vẫn nhắc nhiều đến phát triển kinh tế tư nhân, doanh nghiệp (DN) tư nhân, nhưng không có nghĩa là quên kinh tế nhà nước, DN nhà nước.

Tiếp đó là nghị quyết về văn hóa, sau các nghị quyết về giáo dục, y tế. Theo kế hoạch, 2 nghị quyết về kinh tế nhà nước và về văn hóa phải hoàn thành từ nay đến cuối năm.

Đáng chú ý, Tổng Bí thư cũng cho biết dự kiến sau khi Đại hội Đảng XIV làm công tác nhân sự, sẽ bàn ngay về các vấn đề lớn liên quan đến phát triển, trong đó sẽ bàn tới những nghị quyết về mô hình phát triển đất nước. Trước đây, chúng ta nói nhiều về tăng trưởng, nhưng mô hình phát triển của đất nước phải là tổng thể. Mô hình phát triển này phải dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Bên cạnh đó, nghị quyết cũng nêu rõ những giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng đạt hai con số. Tổng Bí thư gợi ý cần xem xét toàn diện các yếu tố kinh tế, tài chính, tiền tệ, đầu tư nước ngoài. Nếu không đạt được tăng trưởng hai con số, thì rất khó hoàn thành mục tiêu phát triển đến năm 2030.

Đề cập tự chủ chiến lược, theo Tổng Bí thư, đây là vấn đề rất quan trọng. Theo Tổng Bí thư, VN được đánh giá cao vì độc lập tự chủ, không bị phụ thuộc vào ai. "VN tự tin, tự chủ, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc", Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

Tăng trưởng cao là rất khó nhưng có dư địa để làm

Cho ý kiến thảo luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh vai trò của đoàn kết dân tộc nhằm phục vụ lợi ích quốc gia, tạo nên sức mạnh; đồng thời phân tích về 3 đột phá chiến lược gồm hạ tầng, nguồn nhân lực và thể chế.

Với hạ tầng chiến lược, nhiệm kỳ vừa rồi đã đầu tư hơn so với nhiệm kỳ trước, tập trung làm đường cao tốc, đường bộ và sắp tới đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Các bộ, ngành, địa phương cần sự chủ động trong xây dựng thể chế; ví dụ, nhiệm kỳ trước chưa giao địa phương nào làm dự án thì nay đã giao, trước đây ngại thì nay đã tự tin làm.

Thủ tướng cũng cho rằng hạ tầng đòi hỏi đầu tư rất lớn, vì thế không chỉ có Nhà nước (bao gồm cả T.Ư và địa phương) mà cần huy động cả nguồn lực tư nhân, phải có hợp tác công - tư thì mới phát triển được. Song song là phân cấp phân quyền đi đôi phân bổ nguồn lực, tăng cường giám sát, kiểm tra và nâng cao năng lực thực thi.

Về xây dựng pháp luật, Thủ tướng nhấn mạnh đây là động lực, nguồn lực và sức cạnh tranh của nền kinh tế; không chỉ tập trung quản lý mà phải thay đổi tư duy gắn với thực tiễn, không phải quản không được thì xây dựng cơ chế cấm. Dẫn chứng về cơ chế chỉ định thầu, Thủ tướng cho rằng cần mạnh dạn thực hiện thay vì đấu thầu nhưng thực chất chỉ là hợp thức hóa. Điều quan trọng là chỉ định thầu phải vô tư, trong sáng, cán bộ dám chịu trách nhiệm thực hiện.

Đề cập chính quyền địa phương 2 cấp, Thủ tướng đánh giá cuộc cách mạng bộ máy vừa qua đã đạt thắng lợi, góp phần sắp xếp lại giang sơn. Tuy nhiên, với bộ máy chính quyền địa phương 3 cấp trước đó cùng thói quen hình thành đã 80 năm nay, không thể đòi hỏi ngay lập tức đáp ứng mọi mục tiêu đặt ra. Với phương châm không cầu toàn, không nóng vội, nhưng cũng không bỏ lỡ cơ hội, Thủ tướng cho rằng cần hoàn chỉnh chức năng, nhiệm vụ quyền hạn và từ đó hình thành bộ máy phù hợp, gắn với xây dựng vị trí việc làm, bố trí cán bộ và làm chính sách phù hợp.

Về thúc đẩy tăng trưởng, Thủ tướng cho rằng cần gắn với quy mô nền kinh tế, phát triển bền vững, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, nợ vay phải trả được, thu phải đủ chi… Dẫn thực tiễn nghiên cứu từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore…, Thủ tướng khẳng định cần có đột phá về tăng trưởng, gắn tăng trưởng nhanh và bền vững, để rút ngắn khoảng cách và đảm bảo 2 mục tiêu chiến lược.

Nhìn nhận việc đặt mục tiêu tăng trưởng cao là rất khó, song Thủ tướng khẳng định chúng ta có dư địa để làm. "Dù sức ép chúng ta vẫn phải đặt ra để làm. Dân tộc ta càng áp lực càng nỗ lực, càng khó khăn càng nảy ra sáng kiến. Nếu ta bình bình tăng trưởng 6 - 7% hài lòng rồi, thế được rồi thì mình nhẩn nha hơn chút. Nhưng đặt ra mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên là tạo ra áp lực để cùng nỗ lực", Thủ tướng nhấn mạnh.

Tạo động lực bứt phá, thoát bẫy thu nhập trung bình

Theo ĐB Nguyễn Thành Trung (đoàn Lào Cai), việc chuyển đổi mô hình kinh tế sẽ tạo ra động lực bứt phá để VN thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và đạt được mục tiêu trở thành nước phát triển. Cụ thể, kết hợp giữa KH-CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và cơ cấu lại nền kinh tế sẽ giúp nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của nền kinh tế, tạo ra sức sản xuất và phương thức sản xuất mới với chất lượng cao hơn.

ĐB Trung đề xuất tập trung vào 3 nhóm giải pháp chính là hoàn thiện thể chế và môi trường pháp lý, coi thể chế là "nút thắt lớn nhất" cần tháo gỡ. Cần xây dựng thể chế linh hoạt, đặc thù cho KH-CN và đổi mới sáng tạo, đồng thời thí điểm các cơ chế đối với mô hình kinh tế mới như trí tuệ nhân tạo (AI), kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Đồng thời, tạo hành lang pháp lý thông thoáng, khuyến khích "dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới" và chấp nhận rủi ro, thất bại trong nghiên cứu ứng dụng, đặc biệt ở khu vực công và DN nhà nước.

Sáng 4.11, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ chuyên đề về 8 nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội về Trung tâm Tài chính quốc tế tại VN. Chiều cùng ngày, Thủ tướng chủ trì phiên họp lần thứ 20 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU). Cùng dự có Phó thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Trưởng ban Chỉ đạo. Phiên họp được truyền trực tuyến tới 21 tỉnh, thành phố ven biển.

TTXVN

Nguồn: https://thanhnien.vn/hoan-thien-the-che-xac-lap-mo-hinh-tang-truong-moi-185251105000956602.htm