Học để sáng tạo

Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo trao giấy chứng nhận cho các học sinh có dự án tiêu biểu tại ngày hội khởi nghiệp cấp tỉnh

Thực tiễn phát triển hiện nay đặt ra yêu cầu mới đối với giáo dục, học sinh không chỉ giỏi kiến thức văn hóa mà còn phải có tư duy khoa học, sáng tạo và khả năng thích ứng nhanh trước sự đổi thay của công nghệ. Từ yêu cầu đó, ngành giáo dục tỉnh xác định khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là chìa khóa nâng cao chất lượng dạy học, đồng thời cụ thể hóa bằng việc đưa hoạt động STEM, khởi nghiệp sáng tạo vào công tác chỉ đạo, trở thành mục tiêu quan trọng trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

Với định hướng đó, các nhà trường đã xây dựng mô hình học tập gắn thực tiễn, giáo viên chuyển từ truyền thụ sang dẫn dắt, truyền cảm hứng, còn học sinh chủ động “học để làm”, học để giải quyết vấn đề.

Đặc biệt, các sân chơi công nghệ như thi lập trình robot, nghiên cứu khoa học hay ý tưởng khởi nghiệp đã trở thành môi trường để học sinh vận dụng kiến thức liên môn vào sản phẩm cụ thể. Từ năm học 2024 – 2025 đến nay, các trường học đã triển khai 5.045 chủ đề STEM; có 4.779 học sinh tham gia lập trình và điều khiển robot; 797 câu lạc bộ sáng tạo được thành lập tại các trường có cấp THCS. Không chỉ vậy, ngày hội đổi mới sáng tạo được tổ chức thường niên với sự tham gia của đông đảo học sinh, sinh viên đã tạo thêm không gian để các em giới thiệu sản phẩm, giao lưu ý tưởng, tiếp nhận góp ý từ chuyên gia và mở rộng tư duy sáng tạo. STEM từ đó không chỉ dừng lại ở bài học trên lớp mà trở thành động lực để các em khám phá tri thức và ứng dụng vào cuộc sống.

Một trong những kết quả nổi bật là tinh thần sáng tạo đã lan tỏa tới cả giáo dục mầm non. Hiện nay, 100% trường mầm non trong tỉnh đã triển khai tiết học STEM, với 24.191 tiết được thực hiện trong năm học vừa qua. Trong số đó, 22 cơ sở được chọn làm điểm cấp tỉnh và có 70 trường tổ chức ngày hội STEM, tạo sân chơi trải nghiệm bổ ích cho trẻ nhỏ.

Cô Phùng Thị Hồng Loan, giáo viên Trường Mầm non Khánh Khê cho biết: khi dạy học STEM giáo viên chúng tôi đã tận dụng nguyên vật liệu sẵn có như bìa các tông, các loại hạt, hột… để trẻ tư duy, khám phá, hình thành kỹ năng quan sát và giải quyết vấn đề thông qua các thí nghiệm khoa học đơn giản. Nhờ vậy, trẻ phát triển tư duy logic và sự tự tin ngay từ lứa tuổi đầu đời, đúng tinh thần học để sáng tạo.

Đổi mới sáng tạo còn được nâng lên khi ngành giáo dục đẩy mạnh kết nối với doanh nghiệp, cơ sở sản xuất và chuyên gia công nghệ. Học sinh được tham quan môi trường làm việc hiện đại, được tư vấn cải tiến sản phẩm và gợi mở cách đưa ý tưởng ra thị trường. Nhiều dự án khai thác thế mạnh địa phương như dược liệu, nông sản sạch, du lịch trải nghiệm… đã được nghiên cứu và bước đầu tạo hiệu quả. Những dự án như vậy là minh chứng rõ nét cho triết lý học thông qua sáng tạo và trải nghiệm thực tế.

Tiêu biểu như dự án phát triển chuỗi giá trị hồng vành khuyên treo gió của nhóm học sinh Trường THCS Na Sầm tham gia cuộc thi “Học sinh – sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp” cấp tỉnh năm nay. Từ đặc sản quê hương vốn chủ yếu tiêu thụ quả tươi, các em nghiên cứu phương pháp chế biến phù hợp để nâng cao giá trị kinh tế và thời gian bảo quản, tạo ra sản phẩm hàng hóa đặc trưng của địa phương. Em Hoàng Minh Khang, lớp 8A1 Trường THCS Na Sầm, thành viên nhóm dự án hồng vành khuyên treo gió chia sẻ: Chúng em mong muốn biến đặc sản quê hương thành sản phẩm có sức cạnh tranh trên thị trường, góp phần tăng thu nhập cho người dân và quảng bá hình ảnh địa phương.

Song song với đó, đội ngũ giáo viên chính là nhân tố quan trọng thúc đẩy sự thay đổi trong từng lớp học. Nhiều thầy cô chủ động học thêm công nghệ, đổi mới phương pháp, tham gia tập huấn trực tuyến để theo kịp đà phát triển khoa học kỹ thuật. Hiện toàn tỉnh có 1.484 giáo viên đủ năng lực dạy học chủ đề STEM; 622 giáo viên có khả năng hướng dẫn lập trình robot. Khi giáo viên đổi mới tư duy, học sinh được trao cơ hội rộng mở để thể hiện khả năng sáng tạo của mình.

Hiệu quả được ghi nhận rõ nét qua sự trưởng thành của học sinh, thực tế học tập các em đã mạnh dạn trình bày ý tưởng, hợp tác tốt trong nhóm, biết phân tích vấn đề bằng tư duy khoa học và định hướng nghề nghiệp sớm thông qua trải nghiệm thực tế. Chỉ riêng năm 2025, học sinh các nhà trường trong tỉnh đã đoạt 34 giải học sinh giỏi quốc gia, 3 giải khoa học kỹ thuật quốc gia và 2 giải khởi nghiệp quốc gia, khẳng định chất lượng giáo dục đang chuyển dịch tích cực theo hướng phát triển năng lực sáng tạo.

Có thể khẳng định, giáo dục STEM đã và đang thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong toàn ngành, từng bước chuyển từ giáo dục nặng lý thuyết sang phát triển toàn diện năng lực người học. Khi mỗi lớp học là một không gian sáng tạo, mỗi giáo viên là người truyền cảm hứng và mỗi học sinh được trao cơ hội làm chủ tri thức, tinh thần “học để sáng tạo” sẽ tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ, góp phần xây dựng thế hệ công dân tương lai tự tin và thích ứng với thời đại số.

Từ năm học 2024 – 2025 đến nay, các trường học đã triển khai 5.045 chủ đề STEM; có 4.779 học sinh tham gia lập trình và điều khiển robot; 797 câu lạc bộ sáng tạo được thành lập tại các trường có cấp THCS. Hiện nay, 100% trường mầm non trong tỉnh đã triển khai tiết học STEM, với 24.191 tiết được thực hiện trong năm học vừa qua. Trong số đó, 22 cơ sở được chọn làm điểm cấp tỉnh và có 70 trường tổ chức ngày hội STEM, tạo sân chơi trải nghiệm bổ ích cho trẻ nhỏ.

Nguồn: https://baolangson.vn/stem-hoc-de-sang-tao-5066704.html