Làm rõ khoảng trống pháp lý trong quản lý hoàn thuế giá trị gia tăng

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp

Lược bỏ quy định tại khoản 9, Điều 15 về điều kiện hoàn thuế

Trình bày tóm tắt Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, để góp phần khắc phục hậu quả bão lũ, sớm khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp, tháo gỡ “điểm nghẽn” trong hoàn thuế giá trị gia tăng, thực hiện quy định tại khoản 2 Điều 26 Luật Ban hành hành văn bản quy phạm pháp luật về việc ban hành luật tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra “để giải quyết ngay vấn đề cấp bách, vướng mắc, bất cập phát sinh từ thực tiễn”, Chính phủ đã có Tờ trình số 1090/TTr-CP về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến phát biểu

Cụ thể, Chính phủ trình bổ sung vào khoản 1 Điều 5 về đối tượng không chịu thuế gồm: sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường của tổ chức, cá nhân tự sản xuất, đánh bắt bán ra và ở khâu nhập khẩu.

Doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mua sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường bán cho doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã khác sẽ không phải tính thuế giá trị gia tăng theo quy định của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Đồng thời, để bảo đảm rõ ràng, minh bạch, tránh cách hiểu khác nhau, dự thảo Luật đã chỉnh sửa tại khoản 2 Điều 1 về nguyên tắc áp dụng thuế suất đối với phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu như sau: “Phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu được thu hồi trong quá trình sản xuất thì áp dụng mức thuế suất của mặt hàng phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu đó”.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng Trình bày tóm tắt Tờ trình của Chính phủ

Chính phủ cũng đề xuất lược bỏ quy định về điều kiện hoàn thuế tại điểm c khoản 9 Điều 15 Luật Thuế giá trị gia tăng số48/2024/QH15. Tức là, bỏ nội dung quy định về một trong những điều kiện để được hoàn thuế là “người bán đã kê khai, nộp thuế giá trị gia tăng đối với hóa đơn đã xuất cho cơ sở kinh doanh đề nghị hoàn thuế”.

Đồng thời, đề xuất quy định hiệu lực thi hành của dự thảo Luật từ ngày 1/1/2026 để bảm bảo tính kịp thời của chính sách và hỗ trợ ngay cho lĩnh vực nông nghiệp.

Nêu thẩm tra sơ bộ về dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho rằng, các đề xuất sửa đổi đều là những nội dung vừa được xem xét kỹ khi trước khi thông qua Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024. Với thời gian gấp hiện nay, không thể thực hiện việc tổng kết, đánh giá tác động một cách đầy đủ, toàn diện theo quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật trước khi quy định các nội dung sửa đổi Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày thẩm tra sơ bộ về dự án Luật

Để xử lý ngay các điểm nghẽn và bảo đảm tính linh hoạt, tuỳ theo nội dung cụ thể, đề nghị Chính phủ cân nhắc xử lý bằng văn bản dưới luật hoặc chủ động ban hành Nghị quyết theo thẩm quyền được giao tại Điều 4 Nghị quyết số 206/2025/QH15 về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật. Sau một thời gian, Chính phủ tổng kết, đánh giá việc thực hiện các quy định của Luật để xác định rõ các vướng mắc, bất cập xuất phát từ các quy định của Luật (nếu có) để đề xuất sửa đổi, bổ sung trước tháng 3/2027 trong trường hợp cần thiết.

Trong trường hợp trình Quốc hội để sửa Luật hiện hành tại Kỳ họp thứ Mười, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ bổ sung các nội dung giải trình về lý do sửa đổi đối với những nội dung mới được Chính phủ đề xuất sửa đổi, bổ sung tại Kỳ họp thứ Tám; đánh giá và làm rõ những rủi ro và khoảng trống pháp lý trong công tác quản lý hoàn thuế giá trị gia tăng có thể xảy ra; biện pháp quản lý rủi ro và trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong trường hợp phát sinh gian lận hoá đơn hoàn thuế gây thất thu ngân sách nhà nước…; không tạo ra khó khăn, vướng mắc mới cho các đối tượng nộp thuế và các đối tượng khác có liên quan.

Sẽ có một quyết định bền vững, trọn vẹn hơn

Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến cho biết đã thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội ký một văn bản chuyển sang Chính phủ để đưa một số nội dung có thể xử lý theo Nghị quyết số 206/2025/QH15. Nhưng, sau quá trình trao đổi và nhận thấy quỹ thời gian của Kỳ họp thứ Mười còn cho phép, Chính phủ đã xây dựng và có Tờ trình số 1090/TTr-CP và hồ sơ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng.

“Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024 đã cơ bản giải quyết các yêu cầu đang đặt ra trong thực tế, chỉ chưa quy định không áp dụng thuế giá trị gia tăng với một số sản phẩm về nông, lâm nghiệp. Do vậy, chúng ta trình ra Quốc hội xem xét thông qua dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng này để thực hiện trọn vẹn”, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cũng cho rằng, nếu xử lý theo Nghị quyết số 206/2025/QH15 thì sẽ chỉ thực hiện đến năm 2027, sau đó vẫn phải quay lại sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng. Do vậy, trong thời gian Quốc hội đang họp, Ủy ban Kinh tế và Tài chính, cũng như các cơ quan của Quốc hội "cố lên một chút, dù vất vả hơn, để có thể hoàn thiện hồ sơ dự án Luật, trình Quốc hội xem xét để có một quyết định bền vững, sau không phải sửa đổi luật".

Phát biểu kết luận về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét quyết định dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, các nội dung đề nghị sửa đổi lần này cũng mới được sửa đổi trong Luật Thuế giá trị gia được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Tám, trong đó có nội dung xin phiếu đại biểu Quốc hội để tiếp thu theo đa số. Do vậy, cần rà soát đánh giá kỹ, bảo đảm các nội dung chuyển đổi không làm phát sinh khó khăn vướng mắc mới, không tạo ra kẽ hở pháp luật gây thất thoát nguồn thu; có cơ chế biện pháp quản lý không để thất thu ngân sách nhà nước, đồng thời bảo đảm bản chất và những nguyên tắc cơ bản của thuế giá trị gia tăng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng giao Tổng Thư ký Quốc hội phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện các thủ tục theo quy định để bổ sung xem xét quyết định dự án Luật vào chương trình Kỳ họp thứ Mười.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/lam-ro-khoang-trong-phap-ly-trong-quan-ly-hoan-thue-gia-tri-gia-tang-10398278.html