"ໄສ້ອ່ອນ" ເພື່ອກໍານົດແລະປ້ອງກັນການລະເມີດໃນສະພາບແວດລ້ອມດິຈິຕອນ

ປະເຊີນຫນ້າກັບການລະເມີດການໂຄສະນາທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງຢ່າງກວ້າງຂວາງໃນສະພາບແວດລ້ອມດິຈິຕອນ, ຫນັງສືພິມແລະສື່ມວນຊົນໄດ້ກາຍເປັນ "ໄສ້ອ່ອນ" ທີ່ສໍາຄັນເພື່ອຊ່ວຍກໍານົດ, ເຕືອນແລະປ້ອງກັນການລະເມີດ. ດ້ວຍ​ບົດບາດ​ຕັ້ງໜ້າ, ສື່​ມວນ​ຊົນ ​ແລະ ສື່​ມວນ​ຊົນ​ໄດ້​ປະກອບສ່ວນ​ເຂົ້າ​ໃນ​ການ​ສ້າງ​ຊ່ອງ​ທາງ​ອິນ​ເຕີ​ແນັດ​ປອດ​ໄພ ​ແລະ ​ເປັນ​ໜ້າ​ເຊື່ອ​ຖື.

Báo chí, truyền thông góp phần tạo lập không gian mạng minh bạch, an toàn, đáng tin cậy. (Nguồn BÁO CHÍNH PHỦ)

Lan tỏa tri thức, định hướng nhận thức

Trong bối cảnh kinh tế thị trường và chuyển đổi số quốc gia phát triển mạnh mẽ, báo chí không chỉ là kênh truyền tải thông tin mà còn là công cụ giáo dục, giám sát và đấu tranh với những biểu hiện sai trái trong đời sống xã hội. Hơn thế, báo chí ngày càng khẳng định vai trò là “cánh tay nối dài” của Nhà nước trong quản lý xã hội bằng pháp luật. Bằng việc lan tỏa tri thức, định hướng nhận thức và nâng cao ý thức pháp luật của công dân, báo chí góp phần củng cố nền tảng pháp lý, xây dựng môi trường phát triển minh bạch và bền vững, đặc biệt trong các lĩnh vực mới như thương mại điện tử, kinh tế sáng tạo và truyền thông số.

Nhận định về vai trò của báo chí trong đấu tranh phòng chống vi phạm thương mại điện tử hiện nay, Tiến sĩ Đinh Văn Trung, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết: Báo chí phát hiện và phản ánh vi phạm trong hoạt động KOC/KOL - hoạt động marketing sử dụng những người có sức ảnh hưởng để quảng bá sản phẩm hoặc dịch vụ…

Thực tế chứng minh, thời gian qua,nhiều vụ việc nổi bật đã cho thấy tính nhạy bén và vai trò định hướng của báo chí - truyền thông trong việc cảnh báo, phản biện xã hội, và tạo áp lực dư luận. Dẫn chứng về vụ việc xảy ra gần đây, Tiến sĩ Đinh Văn Trung cho biết: Vụ “kẹo rau” và “sữa giả”, báo chí là lực lượng đầu tiên đưa tin, điều tra, phanh phui chiêu trò quảng cáo “thần thánh hóa” công dụng, đánh tráo khái niệm “thực phẩm chức năng” - “thuốc chữa bệnh”. Những tuyến bài được đăng tải trên các phương tiện truyền thông đã giúp dư luận hiểu rõ bản chất gian lận thương mại, đồng thời khiến cơ quan chức năng vào cuộc xử lý.

Mới đây, vụ “Hoàng Hường”, sự kiện KOC nổi tiếng bị khởi tố vì “vi phạm quy định về kế toán, gây hậu quả nghiêm trọng” được báo chí đưa tin nhanh chóng, đa chiều. Qua đó cho thấy, báo chí góp phần đặt lại vấn đề đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội của KOL/KOC, đồng thời giúp người tiêu dùng hiểu rằng “sức ảnh hưởng truyền thông không nằm ngoài phạm vi điều chỉnh của pháp luật”.

Trường hợp “Quang Linh Vlog” cũng là thí dụ điển hình, khiến dư luận từng dậy sóng khi một số video, sản phẩm quảng cáo liên quan đến hoạt động thiện nguyện bị khai thác sai hướng hoặc bị lợi dụng để gắn thương mại hóa hình ảnh.

Có thể khẳng định, các bài viết phản ánh của báo chí truyền thông đã giúp công chúng nhìn nhận đúng ranh giới giữa truyền cảm hứng và quảng bá thương mại, cảnh tỉnh cộng đồng sáng tạo nội dung về tính chuẩn mực và tính pháp lý trong môi trường mạng. Những vụ việc đó minh chứng cho vai trò “phản xạ xã hội” của báo chí khi điều tra, cảnh báo, định hướng dư luận không chỉ dừng ở thông tin, mà là hành động bảo vệ công lý và niềm tin cộng đồng.

Tạo “vaccine tinh thần” trên môi trường số

Dù có vai trò quan trọng, tuy nhiên các chuyên gia nhận định, vẫn còn một số phương tiện truyền thông thực hiện “PR trá hình”, “mua bài”, hoặc “đánh bóng thương hiệu” cho các KOL/KOC vi phạm, làm giảm tính khách quan và uy tín của truyền thông. Việc thiếu chuyên môn pháp lý và công nghệ số khiến nhiều phóng viên, biên tập viên chưa đủ năng lực phát hiện sớm các hành vi gian lận thương mại điện tử. Sự lan tỏa thông tin xuyên biên giới (TikTok, YouTube, Facebook) khiến việc kiểm chứng, gỡ bỏ nội dung sai lệch gặp nhiều khó khăn…

Nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của báo chí, Tiến sĩ Đinh Văn Trung cho rằng cần phải nâng cao năng lực chuyên môn và đạo đức truyền thông, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kinh tế số, truyền thông kỹ thuật số cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên, xây dựng Bộ Quy tắc đạo đức nghề nghiệp và truyền thông liêm chính trong hoạt động thương mại điện tử, gắn với các giá trị “Chính trực – Trách nhiệm – Minh bạch”.

Bên cạnh đó, cần phải phát huy vai trò của các Trung tâm, Viện, Hiệp hội, cần coi là đối tác chiến lược của báo chí. Ngoài ra, cần phải xây dựng các chương trình như phối hợp kiểm chứng thông tin sản phẩm, doanh nghiệp, KOL/KOC; công bố danh sách “Doanh nghiệp - KOL minh bạch” hằng năm; hỗ trợ kỹ thuật giám sát, truy xuất nguồn gốc, xác thực tem - mã chống giả… Kết nối cơ quan quản lý và cơ quan báo chí thiết lập Trung tâm phối hợp cảnh báo sớm thương mại điện tử, nơi các cơ quan báo chí, hiệp hội và Bộ, ngành chia sẻ dữ liệu, cảnh báo vi phạm. Xây dựng cơ chế “Báo chí đồng hành – Nhà nước kiến tạo – Xã hội giám sát”, tạo nên tam giác kiểm soát hiệu quả.

Theo các chuyên gia, trong nền kinh tế số, báo chí không chỉ đưa tin mà còn kiến tạo tri thức và niềm tin. Mỗi bài viết, phóng sự, chuyên đề truyền thông có trách nhiệm xã hội – chính là một “vaccine tinh thần” chống lại sự giả dối và thao túng trong hoạt động thương mại điện tử. Bởi vậy, cần phải đa dạng hóa hình thức tuyên truyền Phát triển chuyên trang số “Pháp luật và Kinh tế số” trên các nền tảng truyền hình, báo điện tử. Tổ chức Talkshow, Podcast, Livestream pháp luật – nơi chuyên gia, nhà báo, KOL/KOC trao đổi trực tiếp với công chúng. Khuyến khích các phóng sự điều tra đa phương tiện về lĩnh vực thương mại điện tử, quảng cáo và đạo đức truyền thông.

BÍCH LIÊN

Nguồn: https://nhandan.vn/la-chan-mem-nhan-dien-ngan-ngua-vi-pham-tren-moi-truong-so-post916242.html