ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ແກ່ຊາວຫວຽດນາມ ໃຫ້ນັກຮຽນບັນດາເຜົ່າໃນໂຮງຮຽນປະຖົມ

(DN) - ໃນການເຄື່ອນໄຫວເຜີຍແຜ່ຄວາມຮູ້ຢູ່ເຂດຊາຍແດນ, ຫວຽດນາມ ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນພາສາສື່ສານເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນ “ກະແຈ” ຂອງນັກສຶກສາຊາວເຜົ່າຈຳແຕ່ລະຄົນ ເພື່ອເປີດປະຕູສູ່ຄວາມຮູ້. ກ່ອນປີຮຽນໃໝ່, ຫຼາຍໂຮງຮຽນຢູ່ແຂວງ ດົ່ງນາຍ ໄດ້ຈັດຕັ້ງຊຸດຮຽນເພີ່ມພາສາຫວຽດໃຫ້ບັນດານັກສຶກສາຊັ້ນກ່ອນປະຖົມ. ນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນການກະກຽມຄວາມຮູ້, ແຕ່ຍັງເປັນວິທີການຮັດແຄບຊ່ອງຫວ່າງຂອງການສຶກສາ, ຊ່ວຍໃຫ້ນັກຮຽນມີຄວາມກ້າຫານແລະຄວາມຫມັ້ນໃຈໃນເສັ້ນທາງການຮຽນຮູ້ທີ່ຈະມາເຖິງ.

Báo Đồng Nai•23/08/2025

ການກໍາຈັດອຸປະສັກພາສາ

ໃນຮູບພາບ ການສຶກສາ ຢູ່ເຂດຊາຍແດນ, ຫນຶ່ງໃນບັນດາອຸປະສັກໃຫຍ່ທີ່ສຸດທີ່ນັກສຶກສາຊົນເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍຕ້ອງປະເຊີນຫນ້າແມ່ນພາສາ. ເດັກນ້ອຍຫຼາຍຄົນເຄີຍເວົ້າພາສາແມ່ນັບແຕ່ຍັງນ້ອຍ, ແຕ່ເມື່ອເລີ່ມເຂົ້າຮຽນກໍເລີ່ມທຳຄວາມສະໜິດສະໜົມກັບຫວຽດນາມ. ຄວາມສັບສົນນີ້ເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາຕົກຢູ່ໃນຈິດໃຈຂອງຄວາມຂີ້ອາຍແລະຄວາມຢ້ານກົວຂອງການສື່ສານ, ມີຜົນກະທົບໂດຍກົງຕໍ່ການສຶກສາຂອງພວກເຂົາ. ສະນັ້ນ, ກ່ອນປີຮຽນໃໝ່, ຫ້ອງຮຽນເພີ່ມທະວີພາສາຫວຽດໃຫ້ບັນດານັກຮຽນຊັ້ນກ່ອນປະຖົມປະຖົມໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງໂດຍຫລາຍໂຮງຮຽນໃນແຂວງ, ຖືວ່ານີ້ແມ່ນບາດກ້າວທຳອິດທີ່ສຳຄັນເພື່ອແກ້ໄຂບັນດາພາສາ “ຄ້ອງ”.

ປີນີ້, ຢູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ Loc Hoa ຕາແສງ Loc Thanh, ມີນັກຮຽນຊາວເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ 64 ຄົນເຂົ້າຮ່ວມການຮຽນແບບສຸມ. ໃນມື້ທຳອິດຂອງຫ້ອງຮຽນ, ພວກເຂົາເຈົ້າສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຂີ້ອາຍ, ບໍ່ກ້າເວົ້າກັບໝູ່ເພື່ອນ ແລະຄູອາຈານ.

ອາຈານ ຫງວຽນທິຮ່ຽນ, ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມສຶກສາ ລອກຮ່ວາ ແບ່ງປັນວ່າ: “ນັກຮຽນກ່ອນເຂົ້າຮຽນ ມ.1 ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຮູ້ພາສາແມ່, ບໍ່ເຄີຍໃຊ້ພາສາຫວຽດນາມ, ສະນັ້ນ, ເມື່ອມາໂຮງຮຽນເພື່ອພົບປະກັບຄູສອນ, ໝູ່ເພື່ອນ, ເຂົາເຈົ້າມັກຈະອາຍ ແລະ ລັ່ງເລທີ່ຈະສື່ສານ, ຍ້ອນຫ້ອງຮຽນຍົກລະດັບພາສາຫວຽດນາມ, ນັກຮຽນໄດ້ປ່ຽນໄປຫຼາຍພໍສົມຄວນ ເຊັ່ນ: ຮູ້ຈັກທັກທາຍ, ສົນທະນາ, ກາຍເປັນຂ່າວດີຫຼາຍມື້. ຮູ້ສຶກຕື່ນເຕັ້ນ ແລະກະຕືລືລົ້ນທີ່ຈະໄປໂຮງຮຽນ.”

ຄູສອນ ຫງວຽນທິຮ່ຽນ, ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມກົກຮ່ວາ, ຕາແສງ ລົກແທ່ງ, ສອນບັນດານັກຮຽນຊາວເຜົ່າຈຳກ່ຽວກັບວິທີເລົ່ານິທານ. ພາບ: ແທງທົວ

ຫຼັງຈາກພຽງແຕ່ 1-2 ອາທິດ, ການປ່ຽນແປງຄ່ອຍໆເຫັນໄດ້ຊັດເຈນ, ສາຍຕາທີ່ຂີ້ອາຍຖືກແທນທີ່ດ້ວຍຮອຍຍິ້ມ, ຫົວເຮັດໃຫ້ການທັກທາຍແລະສຽງ. ຄວາມກ້າຫານນັ້ນບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນສັນຍານໃນແງ່ດີຂອງການໄດ້ມາຄວາມຮູ້, ແຕ່ຍັງເປັນພະຍານເຖິງປະສິດທິພາບຂອງວິທີການສຶກສາທີ່ປະຕິບັດຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.

ທ່ານນາງ ຮວ່າງທິແອງຮົ່ງ, ຮອງຜູ້ອໍານວຍການໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຕອນປາຍ ລົກຮວ່າ: “ນັກຮຽນຊົນເຜົ່າມັກຈະຂີ້ອາຍ ແລະ ມີຄວາມຈຳກັດໃນການສື່ສານ, ເມື່ອເຂົ້າຮຽນຢູ່ຊັ້ນ ມ 1, ເຂົາເຈົ້າສັບສົນງ່າຍ ແລະ ຕໍ່າກວ່າໝູ່ເພື່ອນໃນບໍລິເວນທີ່ສະດວກ, ສະນັ້ນ, ການຈັດຫ້ອງຮຽນຍົກລະດັບພາສາຫວຽດນາມ ກ່ອນປີຮຽນແມ່ນມີຄວາມຈຳເປັນທີ່ສຸດ. ການສື່ສານນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຂົາມີຄວາມກ້າຫານແລະມີຄວາມຫມັ້ນໃຈຫຼາຍຂຶ້ນຕັ້ງແຕ່ມື້ທໍາອິດຂອງຫ້ອງຮຽນ, ແຕ່ຍັງສ້າງສະຖານທີ່ໃຫ້ພວກເຂົາໄດ້ຮັບຄວາມຮູ້ຢ່າງລຽບງ່າຍຕະຫຼອດການເດີນທາງການຮຽນຮູ້ໃນຫນ້າ.”

ຢູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມສຶກສາ ລົກຮວ່າ, ຕາແສງ ລົກແທ່ງ, ຄຽງຄູ່ກັບການສອນ, ຄູສອນຢູ່ບັນດາໂຮງຮຽນກໍ່ຕັ້ງໜ້າປະຕິບັດວຽກງານຂົນຂວາຍນັກຮຽນເຂົ້າຮຽນ. ພາບ: ແທງທົວ

ບໍ່ພຽງແຕ່ຢຸດຕິການສອນເດັກອ່ານຂຽນເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ການເສີມຂະຫຍາຍພາສາຫວຽດນາມ ຍັງປະກອບສ່ວນຮັກສາຕົວເລກນັກຮຽນ. ເດັກນ້ອຍຫຼາຍຄົນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງທີ່ຈະອອກຈາກໂຮງຮຽນເພື່ອຕິດຕາມພໍ່ແມ່ໄປຫາທົ່ງນາໃນປັດຈຸບັນແມ່ນຕິດກັບໂຮງຮຽນຫຼາຍຂຶ້ນຍ້ອນຄວາມພະຍາຍາມຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງຂອງຄູ. ຈະແຈ້ງແລ້ວ, ການລົບສິ່ງກີດຂວາງທາງດ້ານພາສາບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນວຽກງານຂອງຫ້ອງຮຽນ, ແຕ່ຍັງເປັນການແກ້ໄຂຍຸດທະສາດເພື່ອ "ຮັກສາ" ນັກຮຽນ, ກໍ່ສ້າງພື້ນຖານອັນຫນັກແຫນ້ນສໍາລັບປີໂຮງຮຽນຕໍ່ໄປ.

ເລີ່ມຕົ້ນຈາກບົດຮຽນທໍາອິດຂອງຊີວິດ

ຖ້າຫວຽດນາມແມ່ນກະແຈທີ່ເປີດປະຕູສູ່ຄວາມຮູ້, ການຮຽນແບບສຸມແມ່ນບາດກ້າວທຳອິດຂອງນັກຮຽນບັນດາເຜົ່າທີ່ຈະຖືກະແຈນັ້ນໄວ້ໃນມືຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນ.

ຢູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມສຶກສາ ລົກຝູ (ຕາແສງ ລົກກວາງ), ນັກຮຽນຊາວເຜົ່າ 44 ໄດ້ແບ່ງອອກເປັນ 3 ໂຮງຮຽນ ເພື່ອເຂົ້າຮ່ວມບັນດາຫ້ອງບຳລຸງສ້າງພາສາຫວຽດນາມ ກ່ອນປີຮຽນໃໝ່. ຢູ່ທີ່ນີ້, ບົດຮຽນບໍ່ພຽງແຕ່ໝູນວຽນຢູ່ໃນຕົວໜັງສືເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງລວມເອົາສິ່ງຂອງປະຈຳວັນເຊັ່ນ: ການທັກທາຍ, ການແນະນຳຕົນເອງ, ນຳໃຊ້ກັບກະດານນ້ອຍ, ແຜ່ນຂາວ, ຫຼືແນວຄວາມຄິດພື້ນຖານ.

ຄູສອນ Truong My Hanh, ຜູ້ສອນໂດຍກົງກ່ຽວກັບການຍົກລະດັບພາສາຫວຽດນາມໃຫ້ນັກຮຽນຊົນເຜົ່າ, ແບ່ງປັນວ່າ: “ພວກເຮົາເລີ່ມຈາກສິ່ງທີ່ເບິ່ງຄືວ່ານ້ອຍໆເຊັ່ນ: ການທັກທາຍ, ວິທີຢືນ ແລະ ນັ່ງ, ແລະ ວິທີຮັບຮູ້ສູງ, ຕ່ຳ, ຍາວ ແລະ ສັ້ນ. ຈາກນັ້ນ, ເດັກນ້ອຍກໍ່ຝຶກຝົນຫຼໍ່ຫຼອມຕົນເອງ, ຄອບຄົວ ແລະ ບ່ອນຢູ່ໃສ, ນອກຈາກນັ້ນ, ຄູສອນກໍ່ຊ່ວຍເຂົາເຈົ້າໃຫ້ຮູ້ຈັກກັບກະດານນ້ອຍ, ຂີດຂຽນ, ຕົວອັກສອນ ແລະ ທັກສະພື້ນຖານ. ວ່າເມື່ອພວກເຂົາເຂົ້າຊັ້ນຮຽນທີໜຶ່ງ, ເຂົາເຈົ້າສາມາດເວົ້າຢ່າງກ້າຫານ ແລະ ໝັ້ນໃຈຕໍ່ກັບໂຄງການດັ່ງກ່າວ.”

ຢູ່ໂຮງຮຽນ ບູລິງ, ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ ລົກຟູ (ຕາແສງ ເລີມກວາງ), ຄູສອນ ເຈືອງມີຮັນ ພວມສອນນັກຮຽນໃຫ້ຮູ້ຈັກກັບກະດາດດຳ ແລະ ດິນສອກ. ພາບ: ແທງທົວ

ບໍ່ພຽງແຕ່ສອນຂຽນດ້ວຍມືເທົ່ານັ້ນ, ຫ້ອງຮຽນຍົກລະດັບພາສາຫວຽດນາມ ຍັງເປີດຊ່ອງຫວ່າງໃຫ້ແກ່ການຮຽນໃນຂະນະຫຼິ້ນ, ໃນຂະນະຮຽນ. ຄູອາຈານນໍາໃຊ້ຮູບພາບ, ເລື່ອງ, ເກມພື້ນເມືອງ, ແລະເພງຂອງເດັກນ້ອຍເພື່ອປ່ຽນເວລາຮຽນເປັນເວລາທີ່ຕື່ນເຕັ້ນ. ແຕ່ລະເພງ ແລະ ເກມແຕ່ລະກຸ່ມບໍ່ພຽງແຕ່ນຳມາເຊິ່ງຄວາມມ່ວນຊື່ນເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງຊ່ວຍໃຫ້ນັກສຶກສາທ່ອງຈຳພາສາຫວຽດນາມ ແບບທຳມະຊາດ, ຄຸ້ນເຄີຍ.

ທ່ານນາງ ມາຍທິເຟືອງ, ຮອງອຳນວຍການໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຕອນຕົ້ນ ລົກຟູ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ໂຮງຮຽນໄດ້ຕັ້ງໜ້າກໍ່ສ້າງໂຄງການປະຖົມສຶກສາທີ່ໃກ້ກັບຊີວິດປະຈຳວັນຂອງເດັກນ້ອຍ, ປະສົມປະສານຮູບພາບ, ເກມ ແລະ ບົດເພງຫຼາຍຢ່າງເພື່ອເຮັດໃຫ້ການຮຽນຮູ້ເປັນທຳມະຊາດຄືກັບການຮຽນໃນຂະນະທີ່ຫຼິ້ນ. ໃກ້ຊິດ ແລະມີຄວາມສຸກກັບການໄປໂຮງຮຽນຫຼາຍຂຶ້ນ.”

ຢູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ ລົກຟູ (ຕາແສງ ລອກກວາງ), ຫ້ອງຮຽນຍົກລະດັບພາສາຫວຽດນາມ ນອກຈາກຝຶກຂຽນແລ້ວ, ຍັງສ້າງພື້ນທີ່ໃຫ້ນັກຮຽນຮູ້ໃນເວລາຫຼິ້ນ, ຫຼີ້ນໃນຂະນະຮຽນ, ປຸກລະດົມຄວາມສົນໃຈ ແລະ ຮັກການໄປໂຮງຮຽນຂອງນັກຮຽນ. ພາບ: ແທງທົວ

ໃນຄວາມເປັນຈິງ, ຫ້ອງຮຽນເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ພິສູດວ່າພວກເຂົາບໍ່ພຽງແຕ່ສອນຄວາມຮູ້, ແຕ່ຍັງສ້າງແຮງບັນດານໃຈໃຫ້ຮັກການຮຽນຮູ້. ນັກຮຽນທີ່ຂີ້ອາຍ ແລະ ບໍ່ຄຸ້ນເຄີຍກັບພາສາຫວຽດນາມ ດຽວນີ້ຮູ້ວິທີການຍົກມືຂຶ້ນເວົ້າ, ທັກທາຍອາຈານຢ່າງກ້າຫານ, ຍິ້ມ ແລະໂອ້ລົມກັບໝູ່ເພື່ອນ. ການປ່ຽນແປງນີ້, ເຖິງວ່າຈະນ້ອຍກໍ່ຕາມ, ແຕ່ກໍ່ເປັນພື້ນຖານອັນໜັກແໜ້ນເພື່ອບໍ່ໃຫ້ນັກຮຽນຖືກປະໄວ້ທາງຫລັງຈາກປີທຳອິດຂອງໂຮງຮຽນ.

ພ້ອມກັນນັ້ນ, ວຽກງານຂົນຂວາຍນັກຮຽນເຂົ້າຫ້ອງຮຽນຍັງໄດ້ຮັບການຜັນຂະຫຍາຍໂດຍຄູອາຈານ. ຄູບາອາຈານຫຼາຍຄົນບໍ່ສົນໃຈເລື່ອງທາງໄກ, ໄປແຕ່ລະຄອບຄົວເພື່ອຊຸກຍູ້ພໍ່ແມ່ສົ່ງລູກໄປໂຮງຮຽນເປັນປະຈຳ. ມັນແມ່ນຄວາມອົດທົນນີ້ທີ່ຊ່ວຍຮັກສາຈໍານວນຂອງນັກຮຽນ, ດັ່ງນັ້ນແກ່ນຂອງຄວາມຮູ້ທີ່ບໍ່ໄດ້ພາດຈາກມື້ທໍາອິດ.

ໂຄງການເສີມຂະຫຍາຍພາສາຫວຽດນາມ ແມ່ນຍຸດທະສາດທີ່ສຳຄັນ, ຊ່ວຍໃຫ້ນັກຮຽນຝຶກອົບຮົມທັງ 4 ທັກສະຄື ການຟັງ, ການເວົ້າ, ການອ່ານ, ການຂຽນ ແລະ ເຂົ້າສູ່ສະພາບແວດລ້ອມແຫ່ງການຮຽນຮູ້ຢ່າງວ່ອງໄວ. ພາບ: ແທງທົວ

ຫ້ອງຮຽນພາສາຫວຽດຢູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ, ເຖິງວ່າລຽບງ່າຍ, ແຕ່ບັນຈຸບັນດາການເດີນທາງຂອງການຫວ່ານຄວາມຮູ້ຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ. ຜ່ານມືຂອງຄູອາຈານ, ຫວຽດນາມ ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນພາສາສື່ສານເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນຂົວຕໍ່ເພື່ອນຳບັນດານັກສຶກສາຊົນເຜົ່າເຂົ້າສູ່ ໂລກ ແຫ່ງຄວາມຮູ້. ຈາກບົດຮຽນອັນທໍາອິດໃນຊີວິດນັ້ນ, ຄວາມຫວັງໄດ້ຖືກຫວ່ານ, ເພື່ອວ່າມື້ອື່ນເຂົາເຈົ້າຈະເຕີບໃຫຍ່, ໝັ້ນທ່ຽງ, ສືບຕໍ່ການເດີນທາງຂອງຄວາມຮູ້ ແລະ ປະກອບສ່ວນສ້າງສາບ້ານເກີດເມືອງນອນ.

ແທ່ງທ໋າຍ

ທີ່ມາ: https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202508/tang-cuong-tieng-viet-cho-hoc-sinh-dan-toc-thieu-so-tien-tieu-hoc-43a0149/