ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ແກ່ຊາວຫວຽດນາມ ໃຫ້ນັກຮຽນບັນດາເຜົ່າໃນໂຮງຮຽນປະຖົມ

(ĐN) - ໃນການເຄື່ອນໄຫວເຜີຍແຜ່ຄວາມຮູ້ຢູ່ເຂດຊາຍແດນ, ຫວຽດນາມ ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນພາສາສື່ສານເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນ “ກະແຈ” ຂອງນັກສຶກສາຊາວເຜົ່າຈຳແຕ່ລະຄົນເພື່ອເປີດປະຕູສູ່ຄວາມຮູ້. ກ່ອນປີຮຽນໃໝ່, ຫຼາຍໂຮງຮຽນຢູ່ແຂວງ ດົ່ງນາຍ ໄດ້ຈັດຕັ້ງຊຸດຮຽນເພີ່ມພາສາຫວຽດໃຫ້ບັນດານັກສຶກສາຊັ້ນກ່ອນປະຖົມ. ນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນການກະກຽມຄວາມຮູ້, ແຕ່ຍັງເປັນວິທີການຮັດແຄບຊ່ອງຫວ່າງຂອງການສຶກສາ, ຊ່ວຍໃຫ້ນັກຮຽນມີຄວາມກ້າຫານແລະຄວາມຫມັ້ນໃຈໃນເສັ້ນທາງການຮຽນຮູ້ທີ່ຈະມາເຖິງ.

Báo Đồng Nai•23/08/2025

ທໍາລາຍອຸປະສັກທາງພາສາ

ໃນຮູບພາບ ການສຶກສາ ຢູ່ເຂດຊາຍແດນ, ຫນຶ່ງໃນບັນດາອຸປະສັກໃຫຍ່ທີ່ສຸດທີ່ນັກສຶກສາຊົນເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍຕ້ອງປະເຊີນຫນ້າແມ່ນພາສາ. ເດັກນ້ອຍຫຼາຍຄົນເຄີຍເວົ້າພາສາແມ່ນັບແຕ່ຍັງນ້ອຍ, ແຕ່ເມື່ອເລີ່ມເຂົ້າຮຽນກໍເລີ່ມທຳຄວາມສະໜິດສະໜົມກັບຫວຽດນາມ. ຄວາມສັບສົນນີ້ເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາຕົກຢູ່ໃນຈິດໃຈຂອງຄວາມຂີ້ອາຍແລະຄວາມຢ້ານກົວຂອງການສື່ສານ, ມີຜົນກະທົບໂດຍກົງຕໍ່ການສຶກສາຂອງພວກເຂົາ. ສະນັ້ນ, ກ່ອນປີຮຽນໃໝ່, ຫ້ອງຮຽນເພີ່ມທະວີພາສາຫວຽດໃຫ້ບັນດານັກຮຽນຊັ້ນກ່ອນປະຖົມປະຖົມໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງໂດຍຫລາຍໂຮງຮຽນໃນແຂວງ, ຖືວ່ານີ້ແມ່ນບາດກ້າວທຳອິດທີ່ສຳຄັນເພື່ອແກ້ໄຂບັນດາພາສາ “ຄ້ອງ”.

ປີນີ້, ຢູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ Loc Hoa ຕາແສງ Loc Thanh, ມີນັກຮຽນຊາວເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ 64 ຄົນເຂົ້າຮ່ວມການຮຽນແບບສຸມ. ໃນມື້ທຳອິດຂອງຫ້ອງຮຽນ, ພວກເຂົາເຈົ້າສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຂີ້ອາຍ, ບໍ່ກ້າເວົ້າກັບໝູ່ເພື່ອນ ແລະຄູອາຈານ.

ຄູອາຈານ ຫງວຽນທິຮ່ຽນ, ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມສຶກສາ ລອກຮ່ວາ ແບ່ງປັນວ່າ: “ນັກຮຽນກ່ອນເຂົ້າຮຽນຊັ້ນປ.1 ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຮູ້ພາສາແມ່, ບໍ່ເຄີຍໃຊ້ພາສາຫວຽດ, ດັ່ງນັ້ນ, ເມື່ອມາໂຮງຮຽນເພື່ອພົບປະຄູສອນ, ໝູ່ເພື່ອນ, ເຂົາເຈົ້າມັກອາຍແລະລັງເລໃຈໃນການສື່ສານ. ແລະກະຕືລືລົ້ນທີ່ຈະໄປໂຮງຮຽນ.”

ຄູສອນ ຫງວຽນທິຮ່ຽນ, ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມກົກຮ່ວາ, ຕາແສງ ລົກແທ່ງ, ສອນບັນດານັກຮຽນຊາວເຜົ່າຈຳກ່ຽວກັບວິທີເລົ່ານິທານ. ພາບ: ແທງທົວ

ຫຼັງຈາກພຽງແຕ່ 1-2 ອາທິດ, ການປ່ຽນແປງຄ່ອຍໆເຫັນໄດ້ຊັດເຈນ, ສາຍຕາທີ່ຂີ້ອາຍຖືກແທນທີ່ດ້ວຍຮອຍຍິ້ມ, ຫົວເຮັດໃຫ້ການທັກທາຍແລະສຽງ. ຄວາມກ້າຫານນັ້ນບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນສັນຍານໃນແງ່ດີຂອງການໄດ້ມາຄວາມຮູ້, ແຕ່ຍັງເປັນພະຍານເຖິງປະສິດທິພາບຂອງວິທີການສຶກສາທີ່ປະຕິບັດຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.

ທ່ານນາງ ຮວ່າງທິແອງຮົ່ງ, ຮອງຜູ້ອຳນວຍການໂຮງຮຽນປະຖົມ ແລະ ມັດທະຍົມ ລົກຮວ່າ: “ນັກຮຽນຊົນເຜົ່າມັກຈະຂີ້ອາຍ ແລະ ຈຳກັດໃນການສື່ສານ, ເມື່ອເຂົ້າຮຽນຊັ້ນ ມ 1 ເຂົາເຈົ້າຮູ້ສຶກສັບສົນງ່າຍ ແລະ ຕ່ຳກວ່າໝູ່ເພື່ອນໃນບໍລິເວນທີ່ມີປະໂຫຍດ. ການທັກທາຍແລະການສື່ສານນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຂົາມີຄວາມກ້າຫານແລະມີຄວາມຫມັ້ນໃຈຫຼາຍຂຶ້ນຕັ້ງແຕ່ມື້ທໍາອິດທີ່ຮຽນ, ແຕ່ຍັງສ້າງສະຖານທີ່ໃຫ້ພວກເຂົາໄດ້ຮັບຄວາມຮູ້ຢ່າງລຽບງ່າຍຕະຫຼອດການເດີນທາງຂອງການຮຽນຮູ້ໃນຫນ້າ.”

ຢູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມສຶກສາ ລົກຮ່ວາ, ຕາແສງ ລົກແທ່ງ, ຄຽງຄູ່ກັບການສອນ, ຄູອາຈານຂອງໂຮງຮຽນກໍ່ຕັ້ງໜ້າປະຕິບັດວຽກງານຂົນຂວາຍນັກຮຽນເຂົ້າຮຽນ. ພາບ: ແທງທົວ

ບໍ່ພຽງແຕ່ຢຸດຕິການສອນໃຫ້ເດັກອ່ານຂຽນເທົ່ານັ້ນ, ການຍົກລະດັບພາສາຫວຽດນາມ ຍັງປະກອບສ່ວນຮັກສາຕົວເລກນັກຮຽນ. ເດັກນ້ອຍຫຼາຍຄົນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງທີ່ຈະອອກຈາກໂຮງຮຽນເພື່ອຕິດຕາມພໍ່ແມ່ໄປຫາທົ່ງນາໃນປັດຈຸບັນແມ່ນຕິດກັບໂຮງຮຽນຫຼາຍຂຶ້ນຍ້ອນຄວາມພະຍາຍາມຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງຂອງຄູ. ຈະແຈ້ງແລ້ວ, ການລົບສິ່ງກີດຂວາງດ້ານພາສາບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນວຽກງານຂອງຫ້ອງຮຽນເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງເປັນການແກ້ໄຂຍຸດທະສາດເພື່ອ “ຮັກສາ” ນັກຮຽນ, ກໍ່ສ້າງພື້ນຖານອັນໜັກແໜ້ນສໍາລັບປີຮຽນຕໍ່ໄປ.

ເລີ່ມຕົ້ນຈາກບົດຮຽນທໍາອິດຂອງຊີວິດ

ຖ້າຫວຽດນາມແມ່ນກະແຈທີ່ເປີດປະຕູສູ່ຄວາມຮູ້, ການຮຽນແບບສຸມແມ່ນບາດກ້າວທຳອິດທີ່ນັກຮຽນຊາວເຜົ່າຈຳຖືກະແຈນັ້ນໄວ້ໃນມືຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນ.

ຢູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມສຶກສາ ລົກຝູ (ຕາແສງ ລົກກວາງ), ນັກຮຽນຊາວເຜົ່າ 44 ໄດ້ແບ່ງອອກເປັນ 3 ໂຮງຮຽນ ເພື່ອເຂົ້າຮ່ວມຫ້ອງຮຽນບຳລຸງສ້າງພາສາຫວຽດນາມ ກ່ອນປີຮຽນໃໝ່. ຢູ່ທີ່ນີ້, ບົດຮຽນບໍ່ພຽງແຕ່ໝູນວຽນຢູ່ໃນຕົວໜັງສືເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງລວມເອົາສິ່ງຂອງປະຈຳວັນເຊັ່ນ: ການທັກທາຍ, ການແນະນຳຕົນເອງ, ນຳໃຊ້ກັບກະດານນ້ອຍ, ແຜ່ນຂາວ, ຫຼືແນວຄວາມຄິດພື້ນຖານ.

ຄູສອນ Truong My Hanh, ຜູ້ສອນໂດຍກົງກ່ຽວກັບການຍົກລະດັບພາສາຫວຽດນາມໃຫ້ນັກຮຽນຊົນເຜົ່າ, ແບ່ງປັນວ່າ: “ພວກເຮົາເລີ່ມຈາກສິ່ງທີ່ເບິ່ງຄືວ່ານ້ອຍໆເຊັ່ນ: ການທັກທາຍ, ວິທີຢືນ ແລະ ນັ່ງ, ແລະ ວິທີຮັບຮູ້ສູງ, ຕ່ຳ, ຍາວ ແລະ ສັ້ນ. ຈາກນັ້ນ, ເດັກນ້ອຍກໍ່ຝຶກຝົນຫຼໍ່ຫຼອມຕົນເອງ, ຄອບຄົວ ແລະ ບ່ອນຢູ່ໃສ, ນອກຈາກນັ້ນ, ຄູສອນກໍ່ຊ່ວຍເຂົາເຈົ້າໃຫ້ຮູ້ຈັກກັບກະດານນ້ອຍ, ຂີດຂຽນ, ຕົວອັກສອນ ແລະ ທັກສະພື້ນຖານ. ວ່າເມື່ອພວກເຂົາເຂົ້າຊັ້ນຮຽນທີໜຶ່ງ, ເຂົາເຈົ້າສາມາດເວົ້າຢ່າງກ້າຫານ ແລະ ໝັ້ນໃຈຕໍ່ກັບໂຄງການດັ່ງກ່າວ.”

ຢູ່ໂຮງຮຽນ ບູລິງ, ໂຮງຮຽນປະຖົມ ແລະ ມັດທະຍົມ ລົກຟູ (ຕາແສງ ລົກກວາງ), ຄູສອນ ເຈືອງ ມິຮັນ ພວມສອນນັກຮຽນໃຫ້ຮູ້ຈັກກັບກະດາດດຳ ແລະ ດິນສອກ. ພາບ: ແທງທົວ

ບໍ່ພຽງແຕ່ສອນການຂຽນດ້ວຍມືເທົ່ານັ້ນ, ຫ້ອງຮຽນຍົກລະດັບພາສາຫວຽດນາມ ຍັງສ້າງບ່ອນຫວ່າງໃຫ້ການຮຽນຮູ້ໃນເວລາຫຼິ້ນ ແລະ ຫຼີ້ນໃນຂະນະຮຽນ. ຄູອາຈານນໍາໃຊ້ຮູບພາບ, ເລື່ອງ, ເກມພື້ນເມືອງ, ແລະເພງຂອງເດັກນ້ອຍເພື່ອປ່ຽນເວລາຮຽນເປັນເວລາທີ່ຕື່ນເຕັ້ນ. ແຕ່ລະເພງ ແລະ ແຕ່ລະກຸ່ມເກມບໍ່ພຽງແຕ່ສ້າງຄວາມເບີກບານມ່ວນຊື່ນເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງຊ່ວຍໃຫ້ນັກຮຽນຈົດຈຳພາສາຫວຽດຢ່າງເປັນທຳມະຊາດ ແລະ ຄຸ້ນເຄີຍ.

ທ່ານນາງ ມາຍທິເຟືອງ, ຮອງອຳນວຍການໂຮງຮຽນມັດທະຍົມສຶກສາ ລົກຟູ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ໂຮງຮຽນໄດ້ຕັ້ງໜ້າກໍ່ສ້າງໂຄງການປະຖົມໄວໃກ້ກັບຊີວິດປະຈຳວັນຂອງເດັກນ້ອຍ, ປະສົມປະສານຮູບພາບ, ເກມ, ເພງຫຼາຍອັນເພື່ອເຮັດໃຫ້ການຮຽນຮູ້ແບບທຳມະຊາດຄືການຮຽນຮູ້ໃນເວລາຫຼິ້ນ. ໃກ້ຊິດ ແລະມີຄວາມສຸກໄປໂຮງຮຽນຫຼາຍຂຶ້ນ.”

ຢູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ ລົກຟູ (ຕາແສງ ລອກກວາງ), ຫ້ອງຮຽນຍົກລະດັບພາສາຫວຽດນາມ ນອກຈາກຝຶກຂຽນແລ້ວ ຍັງສ້າງບ່ອນຫວ່າງໃຫ້ນັກຮຽນໄດ້ຫຼິ້ນ, ຫຼີ້ນໃນເວລາຮຽນ, ປຸກລະດົມຄວາມສົນໃຈ ແລະ ຄວາມຮັກແພງຂອງນັກຮຽນ. ພາບ: ແທງທົວ

ໃນຄວາມເປັນຈິງ, ຫ້ອງຮຽນເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ພິສູດວ່າພວກເຂົາບໍ່ພຽງແຕ່ສອນຄວາມຮູ້, ແຕ່ຍັງສ້າງແຮງບັນດານໃຈໃຫ້ຮັກການຮຽນຮູ້. ນັກຮຽນທີ່ຂີ້ອາຍ ແລະ ບໍ່ຄຸ້ນເຄີຍກັບພາສາຫວຽດນາມ ດຽວນີ້ຮູ້ວິທີການຍົກມືຂຶ້ນເວົ້າ, ທັກທາຍອາຈານຢ່າງກ້າຫານ, ຍິ້ມ ແລະໂອ້ລົມກັບໝູ່ເພື່ອນ. ເຖິງແມ່ນວ່າການປ່ຽນແປງເຫຼົ່ານີ້ມີຂະຫນາດນ້ອຍ, ພວກມັນເປັນພື້ນຖານທີ່ຫນັກແຫນ້ນສໍາລັບນັກຮຽນທີ່ຈະບໍ່ຖືກປະໄວ້ທາງຫລັງຈາກໂຮງຮຽນປີທໍາອິດ.

ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຄູອາຈານຍັງໄດ້ປະຕິບັດໜ້າທີ່ຊຸກຍູ້ນັກຮຽນເຂົ້າໂຮງຮຽນ. ຄູສອນຫຼາຍຄົນບໍ່ໄດ້ໃຈກັບການເດີນທາງໄກ, ໄປແຕ່ລະຄອບຄົວເພື່ອຊຸກຍູ້ພໍ່ແມ່ສົ່ງລູກໄປໂຮງຮຽນເປັນປະຈໍາ. ມັນແມ່ນຄວາມອົດທົນທີ່ໄດ້ຊ່ວຍຮັກສາຈໍານວນຂອງນັກຮຽນ, ດັ່ງນັ້ນແກ່ນຂອງຄວາມຮູ້ທີ່ບໍ່ໄດ້ພາດໄປໃນຕອນຕົ້ນ.

ໂຄງການເສີມຂະຫຍາຍພາສາຫວຽດນາມ ແມ່ນຍຸດທະສາດທີ່ສຳຄັນ, ຊ່ວຍໃຫ້ນັກຮຽນຝຶກອົບຮົມທັງ 4 ທັກສະຄື ການຟັງ, ການເວົ້າ, ການອ່ານ, ການຂຽນ ແລະ ເຂົ້າສູ່ສະພາບແວດລ້ອມແຫ່ງການຮຽນຮູ້ຢ່າງວ່ອງໄວ. ພາບ: ແທງທົວ

ຫ້ອງຮຽນພາສາຫວຽດນາມຢູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ, ເຖິງວ່າລຽບງ່າຍ, ແຕ່ມີການເດີນທາງຂອງການຫວ່ານຄວາມຮູ້ຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ. ຫວຽດນາມ, ຜ່ານມືຂອງຄູອາຈານ, ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນພາສາສື່ສານເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນຂົວຕໍ່ເພື່ອນຳນັກຮຽນບັນດາເຜົ່າເຂົ້າສູ່ ໂລກ ແຫ່ງຄວາມຮູ້. ຈາກບົດຮຽນອັນທໍາອິດໃນຊີວິດນັ້ນ, ຄວາມຫວັງໄດ້ຖືກຫວ່ານ, ເພື່ອວ່າໃນອານາຄົດເຂົາເຈົ້າຈະເຕີບໃຫຍ່, ໝັ້ນຄົງ, ສືບຕໍ່ການເດີນທາງຂອງຄວາມຮູ້, ປະກອບສ່ວນເພີ່ມພູນຄູນສ້າງບ້ານເກີດເມືອງນອນ.

ແທງທ໋າ

ທີ່ມາ: https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202508/tang-cuong-tieng-viet-cho-hoc-sinh-dan-toc-thieu-so-tien-tieu-hoc-43a0149/